Зәйнәп Кәримова: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Создано переводом страницы «Каримова, Зайнаб Хабибулловна» |
Создано переводом страницы «Каримова, Зайнаб Хабибулловна» |
||
Юл номеры - 2:
[[Категория:Персоналии по алфавиту]]
[[Категория:Учёные по алфавиту]]
{{Шәхес|туу датасы=22 февраль 1909 ел|туу җире=Аллагуватово авылы, Уфа губерниясе, Рәсәй империясе|үлем датасы=22 сентябрь 1995 ел|үлем җире=Казан, Татарстан Республикасы, Рәсәй|ил=Рәсәй империясе, СССР, Рәсәй|фәнни өлкә=медицина|Гыйльми исем=профессор|Гыйльми дәрәҗә=медицина фәннәре докторы}}
'''Зәйнәп Хәбибулловна Кәримова''' ([[1909 ел|1909]] - [[1995 ел|1995]]) - Совет микробиологы, медицина фәннәре докторы (1968), [[профессор]] (1969).
Юл номеры - 9:
== Биография ==
Ул 1909 елның 22 февралендә Өфе губернасы Аллагуватово авылында, соңрак [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татар АССРының]] [[Стәрлетамак районы|Стәрлетамак районында]] <ref name="cyberleninka">[https://cyberleninka.ru/article/n/professor-zaynab-habibullovna-karimova-yarkiy-predstavitel-kazanskoy-shkoly-mikrobiologov-k-110-letiyu-so-dnya-rozhdeniya ПРОФЕССОР ЗАЙНАБ ХАБИБУЛЛОВНА КАРИМОВА — ЯРКИЙ ПРЕДСТАВИТЕЛЬ КАЗАНСКОЙ ШКОЛЫ МИКРОБИОЛОГОВ (К 110-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ)]</ref> крестьяннар гаиләсендә туган.
1920-нче елда гаиләсе белән [[Стәрлетамак|Стерлитамак]] шәһәренә күченә, анда Зәйнәп тугыз еллык мәктәпне җиде ел эчендә тәмамлый һәм 1927-нче елда [[Казан (Идел буе) федераль университеты|Казан дәүләт университетының]] медицина факультетына укырга керә. 1931 елда вузны тәмамлагач, ул микробиология кафедрасында аспирантурада укуын дәвам итә. Аспирантураны уңышлы тәмамлаганнан соң, 1934-нче елда Кәримова СССРның үзәк тикшеренү институтларына ([[Мәскәү]], [[Санкт-Петербург|Ленинград]], [[Tbilisi|Тифлис]], [[Киев]]) алты айлык фәнни сәяхәт белән бүләкләнә. <ref name="kazangmu.ru">[https://kazangmu.ru/microbiology/istoriya-kafedry История кафедры микробиологии имени академика В. М. Аристовского]</ref>
1935-нче елда, эш сәфәреннән кайткач, Зәйнәп Кәримова Казан университетына микробиология кафедрасы ярдәмчесе итеп алына. Шул ук елны "Хайваннарда эксперимент үткәргәндә кычытыну процессларында бактериофаклар куллану турында" темасы буенча кандидатлык диссертациясен яклый <ref name="cyberleninka">[https://cyberleninka.ru/article/n/professor-zaynab-habibullovna-karimova-yarkiy-predstavitel-kazanskoy-shkoly-mikrobiologov-k-110-letiyu-so-dnya-rozhdeniya ПРОФЕССОР ЗАЙНАБ ХАБИБУЛЛОВНА КАРИМОВА — ЯРКИЙ ПРЕДСТАВИТЕЛЬ КАЗАНСКОЙ ШКОЛЫ МИКРОБИОЛОГОВ (К 110-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ)]</ref> . 1944 елда ул ассистент, 1969 елдан кафедра профессоры була. Шул ук вакытта, 1945 - 1974 елларда (өзекләр белән) ул [[Казан дәүләт медицина университеты|Казан дәүләт медицина институтында]] (хәзерге университет) микробиология кафедрасын җитәкли. Аның күзәтүе астында 3 докторлык һәм 14 кандидатлык диссертациясе башкарылды. <ref name="kazangmu.ru">[https://kazangmu.ru/microbiology/istoriya-kafedry История кафедры микробиологии имени академика В. М. Аристовского]</ref>
[[Бөек Ватан сугышы]] вакытында яраланган солдатлар Казан һәм Татар Автономияле Совет Социалистик Республикасының башка төбәкләрендәге хастаханәләрдә билгесез [[Этиология|этиологияле]] сары төшү белән авырыйлар. Бу проблеманың сәбәбен тикшереп, З.Х. Кәримова авыру этиологиясен булдырды, ТАССРда, аннан соң Мари АССРында лептоспирозның этиологик төзелешен ачыклый. Кәримованың медицина өлкәсендәге эшенә аның "ТАССРдагы Лептоспироз" исемле докторлык диссертациясе белән йомгак ясалды, ул аны 1968 елда яклады. <ref name="kazangmu.ru">[https://kazangmu.ru/microbiology/istoriya-kafedry История кафедры микробиологии имени академика В. М. Аристовского]</ref> Лептоспираның бер төре аның исемен белән атала - Кәримова штаммы. <ref>[https://tatarica.org/ru/razdely/nauka/personalii/karimova-zajnab-habibullovna Каримова Зайнаб Хабибулловна]</ref>
Фәнни һәм педагогик эш белән беррәттән ул иҗтимагый эшчәнлек белән шөгыльләнә - институтның факультет партиясе бюросы һәм Бөтенроссия эпидемиологлар һәм микробиологлар җәмгыятенең Казан филиалы советы әгъзасы, шулай ук ул Казан университетларының академик советлары әгъзасы да булып тора. Ул эшче халык депутатларының шәһәр Советына күп тапкыр сайланды. <ref name="cyberleninka">[https://cyberleninka.ru/article/n/professor-zaynab-habibullovna-karimova-yarkiy-predstavitel-kazanskoy-shkoly-mikrobiologov-k-110-letiyu-so-dnya-rozhdeniya ПРОФЕССОР ЗАЙНАБ ХАБИБУЛЛОВНА КАРИМОВА — ЯРКИЙ ПРЕДСТАВИТЕЛЬ КАЗАНСКОЙ ШКОЛЫ МИКРОБИОЛОГОВ (К 110-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ)]</ref>
Ул 1995 елның 22 сентябрендә Казанда үлә.
Ул Хөрмәт ордены, СССР сәламәтлек саклау өлкәсендә отличник билгесе, күп медальләр һәм ТАССР Югары Советы Президиумының Мактау грамотасы белән бүләкләнде. <ref name="cyberleninka">[https://cyberleninka.ru/article/n/professor-zaynab-habibullovna-karimova-yarkiy-predstavitel-kazanskoy-shkoly-mikrobiologov-k-110-letiyu-so-dnya-rozhdeniya ПРОФЕССОР ЗАЙНАБ ХАБИБУЛЛОВНА КАРИМОВА — ЯРКИЙ ПРЕДСТАВИТЕЛЬ КАЗАНСКОЙ ШКОЛЫ МИКРОБИОЛОГОВ (К 110-ЛЕТИЮ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ)]</ref>
== Адреслары ==
* Казан, [[Карл Маркс урамы (Казан)|Карл Маркс урамы]], 54 нче йорт ([[wikidata:Q107278433|1 нче Хөкүмәт йорты]]). <ref>[[wikidata:Q109303166|Список абонентов Казанской городской телефонной сети, 1969]]</ref>
== Искәрмәләр ==
{{Reflist}}
== Чыганаклар ==
* Татар энциклопедик сүзлеге. - Казан: Татарстан Республикасы Фәннәр Академиясенең Татар энциклопедиясе институты, 1998.
== Сылтамалар ==
* [http://www.millattashlar.ru/index.php/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D0%B1_%D0%A5%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D1%83%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0 Каримова Зайнаб Хабибулловна]
* [https://tatarica.org/ru/razdely/nauka/personalii/karimova-zajnab-habibullovna Каримова Зайнаб Хабибулловна]
[[Төркем:СБКФ әгъзалары]]
[[Төркем:Казан университеты укытучылары]]
Строка 18 ⟶ 46 :
[[Төркем:1909 елда туганнар]]
[[Төркем:22 февраль көнне туганнар]]
[[Төркем:Страницы с непроверенными переводами]]
| |||