Wikipedia

Зәйни Солтанов: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
TimmingBot (бәхәс | кертем)
Ботлар
5412 үзгәртергә
Typo fixing, replaced: - → – , — → – (5) using AWB
Marat Vildanov (бәхәс | кертем)
6325 үзгәртергә
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
'''Зәйни Солтанов''' – Татарстанның халык, Русиянең атказанган артисты, язучы.
 
Татар драматургиясендә – әдәби тәрҗемәләре, татар сәхнәсендә актерлык осталыгы белән танылган Зәйни Солтанов (Зәйнелгабидин Гобәйдулла улы Сөләйма-новСөләйманов) [[1892 елныңел]]ның [[30 январендагыйнвар]]ында [[Әстерхан]] шәһәрендә сәүдәгәр гаиләсендә туа. Әстерханның «Акмәчет», соңыннан Казандагы[[Казан]]дагы «Мөхәммәдия» мәдрәсәләрендә укый. [[1906 елдаел]]да, мәдрәсәләргә ислях (реформа) таләп иткән шәкертләр хәрәкәтендә актив катнашып, «Мөхәммәдиямне ташлап чыга. [[1907 елданел]]дан Әстерхан яшьләренең һәвәскәр театр труппаларында актер булып чыгышлар ясый башлый. [[1909 елдаел]]да шәһәрдә даими татар театр труппасы оешкач, 3. Солтанов аның җитәкчесе итеп билгеләнә һәм [[1913 елныңел]]ның ахырына кадәр шунда эшли. 1914–[[1914 ел|1914]]– [[1915 еллардаел]]ларда ул – «Сәйяр» труппасы артисты. 1916–1917[[1916 ел|1916]]–[[1917 еллардаел]]ларда солдат хезмәтендә була.
 
[[Бөек Октябрь революциясе]] көннәрендә Зәйни Солтанов яңадан «Сәйяр» труппасында уйный, [[Максим Горький|М. Горькийның]] «Мещаннар» драмасы, А. Сухово-Кобылинның «Кречинскийның туе» комедиясе буенча куелган спектакльләрдә бащ рольләрне башкара. Гражданнар сугышы чорында исә Әстерханга кайтып, анда беренче татар совет театры труппасы оештыру эшендә якыннан катнаша, бу труппа белән бергә, аның җитәкчесе-режиссеры һәм уйнаучы актеры сыйфатында, [[Царицын]], Самара кебек [[Идел буе]] шәһәрләрендә, [[Кызыл Армия]] частьләрендә гастрольләрдә йөри. [[1920 елдаел]]да Самара театр студиясендә актерлык сәнгате буенча лекцияләр укый.
1922 елдан Зәйни Солтанов яңадан Казанда. Татар дәүләт академия театры сәхнәсендә актер булып уйнау белән бергә, ул Казанда театр техникумы оештыру өчен күп көч куя һәм берара аның директоры һәм укытучысы булып эшли.▼
 
1923–1925 елларда Әстерхан һәм Баку шәһәрләрендәге татар театрла- рын һәм һәвәскәр драма түгәрәге коллективларын оештыру-ныгыту буенча профессиональ ярдәм күрсәтеп кайтканнан соң, 3. Солтанов 1925 елның көзеннән алып гомеренең соңгы көннәренә кадәр Татар дәүләт академия театрында актер булып эшли, ара-тирә режиссер һәм театрның художество җитәкчесе вазифаларын башкара.▼
▲[[1922 елданел]]дан Зәйни Солтанов яңадан Казанда. Татар дәүләт академия театры сәхнәсендә актер булып уйнау белән бергә, ул Казанда театр техникумы оештыру өчен күп көч куя һәм берара аның директоры һәм укытучысы булып эшли.
Кырык елдан артык сәхнә зшчәнлеге дәверендә 3. Солтанов йөзләрчә образлар иҗат итә, актер буларак үзен халыкчан, реалистик сәнгать остасы итеп таныта. Театр сәнгате өлкәсендәге уңышлары өчен ул «Хезмәт Батыры» (1926), Татарстан АССРның халык (1939), РСФСРның атказанган артисты (1940) дигән мактаулы исемнәргә лаек була һәм Хезмәт Кызыл Байрагы ордены белән бүләкләнә (1940).▼
 
Зәйни Солтанов, оста актер, режиссер һәм тәҗрибәле педагог булудаң тыш, татар театры репертуарын яхшы сыйфатлы тәрҗемә әсәрләре беләң баетуга күп көч салган нечкә зәвыкле каләм иясе дә. 1918 елдан башлап ул даими рәвештә рус, совет һәм чит ил драматургиясенең иң яхшы үрнәкләрен татарчага тәрҗемә итә килә. Аларның гомуми саны ярты йөзгә якың. Шулар арасында А. Сухово-Кобылинның «Кречинскийның туе» (1918) Н. Гогольнең «Ревизор» (1927), М. Горькийның «Тормыш төбендә» (1932) һәм «Дошманнар» (1936), А. Толстойның «Императрицаның заговоры» (1926), А. Чеховның «Юбилей» (1934), «Аю» (1945), В. Вольфның «Профессор Мамлок» (1935), Ф. Шиллерның «Мәкер һәм мәхәббәт» (1931), В. Шекспирның «Ромео һәм Джульетта» (1940), К. Треневның «Любовь Яровая» (1954 елда матбугатка чыккан), К. Симоновның «Рус кешеләре» (1942), Б. Ромашовның «Күренекле фамилия» (1945), Н. Виртаның «Бер илдә» (1949) пьесалары һәм башкалар бар.▼
▲1923–1925[[1923 еллардаел|1923]]–[[1925 ел]]ларда Әстерхан һәм [[Баку]] шәһәрләрендәге татар театрла- рынтеатрларын һәм һәвәскәр драма түгәрәге коллективларын оештыру-ныгыту буенча профессиональ ярдәм күрсәтеп кайтканнан соң, 3. Солтанов [[1925 елныңел]]ның көзеннән алып гомеренең соңгы көннәренә кадәр Татар дәүләт академия театрында актер булып эшли, ара-тирә режиссер һәм театрның художество җитәкчесе вазифаларын башкара.
 
▲Кырык елдан артык сәхнә зшчәнлеге дәверендә 3. Солтанов йөзләрчә образлар иҗат итә, актер буларак үзен халыкчан, реалистик сәнгать остасы итеп таныта. Театр сәнгате өлкәсендәге уңышлары өчен ул «Хезмәт Батыры» ([[1926 ел|1926]]), Татарстан АССРның халык ([[1939 ел|1939]]), РСФСРның атказанган артисты ([[1940 ел|1940]]) дигән мактаулы исемнәргә лаек була һәм Хезмәт Кызыл Байрагы ордены белән бүләкләнә ([[1940 ел|1940]]).
 
▲Зәйни Солтанов, оста актер, режиссер һәм тәҗрибәле педагог булудаң тыш, татар театры репертуарын яхшы сыйфатлы тәрҗемә әсәрләре беләң баетуга күп көч салган нечкә зәвыкле каләм иясе дә. [[1918 елданел]]дан башлап ул даими рәвештә рус, совет һәм чит ил драматургиясенең иң яхшы үрнәкләрен татарчага тәрҗемә итә килә. Аларның гомуми саны ярты йөзгә якың. Шулар арасында А. Сухово-Кобылинның «Кречинскийның туе» ([[1918 ел|1918]]) Н. Гогольнең «Ревизор» ([[1927 ел|1927]]), М. Горькийның «Тормыш төбендә» ([[1932 ел|1932]]) һәм «Дошманнар» ([[1936 ел|1936]]), [[Алексей Толстой|А. Толстойның]] «Императрицаның заговоры» ([[1926 ел|1926]]), [[Антон Чехов|А. Чеховның]] «Юбилей» ([[1934 ел|1934]]), «Аю» ([[1945 ел|1945]]), В. Вольфның «Профессор Мамлок» ([[1935 ел|1935]]), [[Фридрих Шиллер|Ф. Шиллерның]] «Мәкер һәм мәхәббәт» ([[1931 ел|1931]]), В[[Уильям Шекспир|У. Шекспирның]] «Ромео һәм Джульетта» ([[1940 ел|1940]]), К. Треневның «Любовь Яровая» ([[1954 елдаел]]да матбугатка чыккан), К. Симоновның «Рус кешеләре» ([[1942 ел|1942]]), Б. Ромашовның «Күренекле фамилия» ([[1945 ел|1945]]), Н. Виртаның «Бер илдә» ([[1949 ел|1949]]) пьесалары һәм башкалар бар.
 
3. Солтанов шулай ук театр сәнгате һәм аның күренекле вәкилләре турында язган күп санлы әдәби-публицистик мәкаләләр һәм истәлекләр авторы буларак та билгеле.
 
Зәйни Солтанов каты авырудан соң [[1952 елныңел]]ның 5 маенда Казанда[[Казан]]да вафат була. Ул [[1940 елданел]]дан бирле СССР Язучылар союзы әгъзасы иде.
 
 
{{Rq|person|cleanup|wikify}}
[[Төркем:Татар язучылары]] [[Төркем:СССР язучылары]]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Зәйни_Солтанов