Лыябаш-Келәүш вулысы: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB |
Гилаев Айнур (бәхәс | кертем) Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1:
{{Административ берәмлек-2
|Төс1 = {{Төс/ССРБ}}
|Татар исеме = Лыябаш-Келәүш вулысы
|Чын исем = {{lang-ru|Кляушская волость}}
|Ил = [[Россия империясе]]
|lat_dir = |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
|region =
|type =
|уровень =
|CoordScale =
|Гимн =
|Статус = [[Вулыс]]
|Регион төре = [[Губерна]]
|Регион = [[Казан губернасы]]
|Башкала = [[Келәүш]]
|ЭреШәһәрләр =
|Нигезләү = [[1781 ел]]
|Юкка чыгару = [[1920 ел]]ның [[25 июнь|25 июне]]
|Башлык2 =
|Башлык исеме2 =
|ТЭП =
|ТЭП елы =
|ТЭП буенча урын =
|Кеше башына ТЭП =
|Кеше башына ТЭП буенча урын =
|Тел =
|Телләр = [[Татар теле|татар]], [[Рус теле|рус]]
|Халык саны = 12 054 кеше<ref name="ddd">[https://cloud.mail.ru/public/DBDR/6wJXfavaA Список селений Казанской губернии 1908.]</ref>
|Халык саны исәбе елы = 1897
|Халыктан % =
|Халык саны буенча урын =
|Халык тыгызлыгы =
|Халык тыгызлыгы буенча урын =
|Милли состав = [[татарлар]], [[руслар]]
|Дини состав =
|Мәйдан =
|Мәйданнан % =
|Мәйдан буенча урын =
|Максималь биеклеге =
|Урта биеклеге =
|Минималь биеклеге =
|Киңлек =
|Озынлык =
|Харита =
|Харита зурлыгы = 350px
|Административ берәмлек харитасы =
|Харита зурлыгы ае =
}}
'''Лыябаш-Келәүш вулысы''' ([[Рус теле|рус.]] ''Кляушская волость'') — [[1781 ел|1781 елдан]] [[1920 ел|1920 елга]] кадәр гамәлдә булган [[Казан наместниклыгы|Казан наместиклыгының]] һәм [[Казан губернасы|Казан губернасының]] юк ителгән административ-территориаль берәмлеге. [[Мамадыш|Мамадыштан]] Көнбатышка 50 чакрым ераклыкта, Татарстанның Төньяк өлешендә урнашкан. Административ үзәк - [[Келәүш]] авылы.
== Тарих ==
Чиркәс, Макан-Пилгә, Усад ([[Вәтке губернасы]]ның [[Алабуга өязе]]), Әсән-Елга, Петропавел, Кабык Күпер һәм Җөри вулыслары белән чиктәш булган (1890). 24 [[торак пункт]]та 12054 кеше яшәгән.<ref>[https://cloud.mail.ru/public/DBDR/6wJXfavaA Списокъ селенiй Казанской губернiи (1908)]</ref>▼
Лыябаш-Келәүш вулысы территориясе [[1552 ел|1552 елга]] кадәр [[Казан ханлыгы|Казан ханлыгында]], [[1552 ел|1552 елдан]] [[1708 ел|1708 елга]] кадәр [[Русия патшалыгы]] Казан патшалыгында урнашкан.
[[1781 ел|1781 елда]] [[Мамадыш өязе]] составында барлыкка килә.
▲Чиркәс, Макан-Пилгә, Усад (
[[1781 ел|1781 елдан]] [[1796 ел|1796 елга]] кадәр [[Казан наместниклыгы|Казан наместниклыгының]] [[Мамадыш өязе]] составына, [[1796 ел|1796 елдан]] [[1920 ел|1920 елга]] кадәр яңадан [[Казан губернасы|Казан губернасының]] [[Мамадыш өязе]] составына керә.
[[1920 ел|1920 елның]] [[25 июнь|25 июнендә]] [[Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы|Татарстан АССРның]] [[Мамадыш кантуны|Мамадыш кантоны]] составына керә.<ref name="asd">[http://www.millattashlar.ru/index.php/КЕЛӘҮШ_ВУЛЫСЫ_(Кляушская_волость) КЕЛӘҮШ ВУЛЫСЫ (Кляушская волость) — Милләттәшләр]</ref>
== Административ бүленеш ==
[[1883 ел|1883 елда]] Лыябаш-Келәүш вулысында 23 община, 23 торак пункты ( һ.б.) һәм 1303 йорт хуҗалыгы булган. Крестъян җиренең мәйданы 13,7 км², сөрү җирләре 152,9 км² тәшкил иткән.<ref name="bbb">Волости и важнейшие селения Европейской России : По данным обследования, произведенного стат. учреждениями М-ва вн. дел : Вып. 1 - 8. - СПб. : Центр. статист. комитет, 1880 - 1886. - 8 т.</ref>
[[1890 ел|1890 елда]] вулыста 24 торак пункты һәм 1896 йорт хуҗалыгы булган. Вулысның мәйданы 172,1 км² тәшкил иткән.<ref name="ama">Волости и гмины 1890 года. - СПб. : Центральный статистический комитет Министерства внутренних дел, 1892. - (Статистика Российской империи). Губернии : I Архангельская - XXV Нижегородская. - 1892. - 380 с. разд. паг. - (Статистика Российской империи; 15).
</ref>
== Халык ==
[[1883 ел|1883 елда]] халык саны 7668 кеше тәшкил иткән, шул исәптән [[Ир-ат|ир-атлар]] - 3640 җан, [[Хатын-кыз|хатын-кызлар]] - 4028.<ref name="bbb" />
[[1890 ел|1890 елда]] халык саны 10888 кеше тәшкил иткән, шул исәптән [[Ир-ат|ир-атлар]] - 5378 җан, [[Хатын-кыз|хатын-кызлар]] - 5510.<ref name="ama" />
[[1897 ел|1897 елда]] халык саны 12054 кеше тәшкил иткән. Төп милләтләр: [[татарлар]], [[руслар]].<ref name="ddd" />
== Шулай ук карагыз ==
* [[Мамадыш өязе]]
* [[Мамадыш кантуны|Мамадыш кантоны]]
== Сылтамалар ==
* [https://cloud.mail.ru/public/DBDR/6wJXfavaA Список селений Казанской губернии 1908.pdf / Облако Mail.ru]
* [http://elib.shpl.ru/ru/nodes/9010-vyp-4-gubernii-nizhne-volzhskoy-oblasti-kazanskaya-simbirskaya-saratovskaya-samarskaya-astrahanskaya-1883#mode/inspect/page/22/zoom/6 ГПИБ | Вып. 4. : Губернии Нижне-Волжской области. [Казанская, Симбирская, Саратовская, Самарская, Астраханская]. - 1883.]
* [http://elib.shpl.ru/ru/nodes/68418-gubernii-i-arhangelskaya-xxv-nizhegorodskaya-1892-statistika-rossiyskoy-imperii-15#mode/inspect/page/183/zoom/7 ГПИБ | Губернии : I Архангельская - XXV Нижегородская. - 1892. - (Статистика Российской империи; 15).]
* [http://www.millattashlar.ru/index.php/ШОМЫРБАШ_ВУЛЫСЫ_(Шеморбашская_волость) ШОМЫРБАШ ВУЛЫСЫ (Шеморбашская волость) — Милләттәшләр]
== Чыганаклар ==
# Татар энциклопедия сүзлеге (Татарский энциклопедический словарь, на татарском языке) / Гл. ред. М.Х. Хасанов; Отв. ред. Г.С. Сабирзянов. - Казань: Институт Татарской энциклопедии АН РТ, 2002. - 830 с.: ил. <nowiki>ISBN 5-902375-01-0</nowiki>
# Татар энциклопедиясе : 6 томда / баш мөхәррир М. Х. Хәсәнов. - Казан : Татар энциклопедиясе институты, 2008-. - 27 см.; <nowiki>ISBN 978-5-902375-04-5</nowiki>
# Волости и гмины 1890 года. - СПб. : Центральный статистический комитет Министерства внутренних дел, 1892. - (Статистика Российской империи). Губернии : I Архангельская - XXV Нижегородская. - 1892. - 380 с. разд. паг. - (Статистика Российской империи; 15).
# Волости и важнейшие селения Европейской России : По данным обследования, произведенного стат. учреждениями М-ва вн. дел : Вып. 1 - 8. - СПб. : Центр. статист. комитет, 1880 - 1886. - 8 т. Вып. 4. : Губернии Нижне-Волжской области. [Казанская, Симбирская, Саратовская, Самарская, Астраханская]. - 1883. - VI, 247 с.
# Берстель, К.П. Список селений Казанской губернии : изд. Казан. Губерн. Зем. Управы / К.П. Берстель. - Казань : Типо-лит.И.В.Ермолаевой, 1908 .- 264с.
== Искәрмәләр ==
[[Төркем: Татарстан тарихы]]
[[Төркем: ТАССР]]
| |||