Даруханә: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 6:
[[Татарстан]] җирлегендә борынгыдан дарулар җитештерү һәм таралуы мәгълүм. Дәвалау чарасы буларак [[Боланнар|болан]] мөгезләре, [[Таш тозы|таш тозлар]], [[мускус]], белимнитлар, хайван тиресе көленнән майда изеп ясалган мазь, үсемлек яфраклары һәм чәчәкләре төнәтмәләре, [[бал]] һәм башкалар кулланылган. Сөлек ярдәмендә кан суырту гамәлдә булган. Табиб һәм фармаколог [[Таҗетдин ибн Юныс әл-Болгари]] үзенең [[фармакология]] буенча «әт-Тиръякъ әл-Кәбир» («Агуланулардан көчле дәва») трактатында ([[1220]]) [[Идел буе Болгары]]нда киң кулланылган үләннәрдән ясалган популяр дарулар рецептларын искә ала. [[Әбу Гали ибн Сина]]ның «Тыйб гыйльме кануннары» китабы да мәгълүм була.
[[Казан губернасы]]нда беренче даруханәләр [[XIX гасыр|XIX йөз]] башында ачыла. [[Казан]]да провизорлар К. К. Клаус, Ф. Х. Грахе, И. И. Бренинг, А. Ф. Кешнер, Ю. Ш. Шварц зур даруханәләргә нигез салалар. Ф. Х. Грахе фирмасы даруханәсенең ([[1855]] дә нигез салына) дару складлары, фармакология матдәләре җитештерү лабораториясе була, анда җимеш сулары һәм минераль сулар, капсулаларда желатин әзерләнә, медик һәм бактериологик анализлар үткәрүгә заказлар алына ([[1905]] тән фирма хуҗасы медицина докторы Э. Ф. Грахе). Беренче земство даруханәләре губернаның [[Чистай]] ([[1869]]), [[Тәтеш]] ([[1885]]) шәһәрләрендә ачыла. [[1915]] тә Казан губернасында 45 хосусый һәм земство даруханәсе санала, аларда 10 провизор һәм 187 фармацевт эшли. [[1916]] да А. Е. Арбузов стеарин-сабын кайнату, глицерин һәм химия заводында салицил препаратлар ([[салицил кислотасы]], салициллы әче натрий, [[аспирин]], салол һәм башкалар) җитештерүне оештыра. [[1918]] дә [[РСФСР]] ХКС даруханәләрне дәүләтнеке итү турында декрет чыгара, соңрак алар [[ТАССР]] Сәламәтлек саклау халык комиссариатына тапшырыла. Совет хакимияте елларында Э. Ф. Грахе һәм А. Ф. Кешнер даруханәләре Казанда дәүләт даруханә склады һәм даруханә кибетләре оештыру өчен нигез була. [[1931]] дә Э. Ф. Грахе фирмасы фармакология фабрикасы итеп үзгәртелә (карау [[Татхимфармпрепаратлар]]). [[1922]] дә даруханәләр челтәре б-н җитәкчелек итү өчен Татмедторг оештырыла (җитәкчесе М. Я. Лондон), соңрак — ТАССР Сәламәтлек саклау халык комиссариатының Татарстан даруханәләр идарәсе (директор-идарәче И. И. Беганский, аннары А. И. Сорокин). [[1936]] да ул РСФСР Сәламәтлек саклау халык комиссариатының Татарстан бүлеге итеп үзгәртелә (Даруханәләр идарәсе башлыклары З. С. Акчурин, Д. А. Аксёнов һәм башкалар).
== Әдәбият ==
| |||