Мишон: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Юл номеры - 57:
Мишонда сакланып калган гыйбадәтханәләрнең күбесе, мәсәлән, Исанабһадрешвара безнең эраның 10-ынчы гасырында төзелгән булган. Бу чордан язмалар фрагментар формада сакланып калган. 10-ынчы гасыр башында Чам көч үзәге Донг Дуонг булган, бу Мишоннан ерак түгел. Гасыр ахырына [[Вьетлар]] белән сугышларда хәрби югалтулар нәтиҗәсендә ул көньяккарак [[Бинһ Динһ провинциясе]]нә күчерелгән булган. Шулай да, Чам патшалары Мишонда гыйбадәтханәләрне периодик рәвештә яңартуларын дәвам иткән һәм хәттә яңа нигезләүләрне төзегән. Мишонда иң соңгы әһәмиятле Чам язмасы ул 1243 ел белән даталанган Патша Джая Индраварман V - нең багана язмасы. 15-енче гасыр башына Чамнар иң төньяк җирләрен Мишонны да кертеп Вьетларга югалтканнар.
=== Хәзерге заман өйрәнүе ===
Үзәк Вьетнамның Вьетнам императоры [[Ле Тһанһ Тонг]] тарафыннан яулап алып, Чампа патшалыкларның стаусы автоном буйсынучы регионнарга кадәр кимеп һәм [[Чампа]]ның бөлүе һәм ахыр чиктә төшүеннән соң Мишон комплексы кулланылмый башлаган һәм күбесенчә онытылган булган. Вьет халкы яши башлаган һәм Чам җирләрендә авыллар, шәһәрчекләр һәм шәһәрләр төзи башлаган. Ул 1898 елда Франция кешесе [[Камиль Мишель Пари]] тарафыннан янә табылган булган.<ref>Ngô Văn Doanh, ''My Son Relics'', p.4-5.</ref> Бер ел соңрак, A year later, members of the scholarly society called [[École française d'Extrême-Orient]] (EFEO) дигән гыйльми җәмгыять әгъзалары Мишонның язмаларын, архитектурасын һәм сәнгатен өйрәнә башлаганнар. 1904 елда алар башлангыч этапта тапканнарны ''[[Bulletin de l'École française d'Extrême Orient]]'' (BEFEO) дигән җәмгыять журналында нәшер иткәннәр. Анри Парментье Мишонның хәрабәләрнең тасвирламасын биргән һәм [[Луи Фино]] анда табылган язмаларны нәшер иткән.<ref>Henri Parmentier, "Les monuments du Cirque de Mi-Son"; M.L. Finot, "Les inscriptions de Mi-Son."</ref>
 
=== Янә төзекләндерү ===
1937 елда Франция галимнәре Мишонда гыйбадәтханәләрне төзекләндерә башлаган. 1937 һәм 1938 елда "A1" буларак мәгълүм булган төп гыйбадәтханә һәм аның тирәли кечкенәрәк гыйбадәтханәләр янә төзекләндерелгән булган. Башка төп гыйбадәтханәләр 1939 һәм 1943 еллар арасында янә төзекләндерелгән булган. Шулай да, күп тарихи биналар [[Вьетнам Сугышы]] вакытында җимерелгән булган. Гыйбадәтханәләр [[Вьетнам Халык Армиясе]]нең өлеше һәм [[Вьет Конг]] нигез даирәсе булган һәм дәвам итеп Америка Кушма Штатлары авиациясе регионны 1969 елның августында бомбалаган. Тирәли җирләр һаман да куркыныч дип санала, чөнки шартламаган [[сугыш мина]]лары бар.<br/>