Япониядә татар һәм башкорт җәмгыяте: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
кТөзәтмә аңлатмасы юк
к +
Юл номеры - 1:
{{УК}}
[[Файл:Tokyo_Camii_2009.jpg|ссылка=https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Tokyo_Camii_2009.jpg|уңда|мини|[[:ru:Токийская_мечеть|Токия мәчете]]]]
'''Япониядә татар һәм башкорт җәмгыяте''', шулай ук ''япон [[татарлар]]ы һәм [[башкортлар]]ы'' — [[Япония]]нең [[Бөек Октябрь инкыйлабы|Октябрь инкыйлабыннан]] соң барлыкка килгән милли азчылыкларының берсе.<ref>[http://tokyo.be.mfa.gov.tr/ShowInfoNotes.aspx?ID=133696 Төркия Илчелегенең рәсми сайтында күрсәтелгәнчә, Японияга беренчеләрдән булып Казан төрекләре 1900 еллар башында күчеп килә(Төркиядә татар һәм башкортларны күз алдында тота)]</ref> Нигезен 1919 нчы елда [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|СССР]] дан [[Манҗурия]] аркылы качкан совет властенә каршы булган татарлар һәм башкортлар тәшкил итә.<ref name=autogenerated1>[https://www.youtube.com/watch?v=nSdL7nnSeI4 Татар Төрекләре турында документаль фильмы (Төркиядә татар һәм башкортларны күз алдында тота)]</ref><ref>[http://www.hrono.ru/statii/2007/adutov_jap.html «Идел-Урал» мәдәни ассоциациясе вәкиле 1930 елларда Япониядә татарлар саны 1000 кешегә җитәргә мөмкин, дип саный]</ref><ref>[http://www.etnosy.ru/node/72 Адутов Рафаэль. Татарлар һәм башкортлар самурайлар илендә. | Этноциклопедия<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> 1920 нче елларда аларның гомуми саны 1200 дән артык була. [[Токио]] һәм Кобе тирәсенә күчеп киләләр. Җәмгыять тырышлыгы белән Япониядә беренче мөселман гыйбадәтханәсе –[[Токио җәмигъ мәчете]] барлыкка килә һәм  [[Ислам|ислам дине]] хакимият танылуы ала. [[1938 ел|1938 елда]] төзелгән ТокиоТокия «Исламия» мәчете [[1985 елдаел|1985 елдагы]] җир тетрәүдән соң җимерелә, [[1986 ел|1986 елда]] ул тулысынча сүтелә. [[1998 ел|1998 елда]] яңа мәчет төзелә башлый. [[2000 ел|2000 елның]] [[30 июнь|30 июнендә]] мәчет ачыла.
 
2000 елның 30 июнендә мәчет ачыла.[[1939 ел|1939 елда]] Премьерпремьер-министр Киитиро Хиранума Япониядә [[ислам]] Япониядә [[буддачылык]] һәм [[Христианлык|христианхристианлык]] белән тигез хокуклы дип белдерә.
 
Күренекле вәкилләре — [[Мөхәммәтгабделхәй Корбангалиев]], [[Гаяз Исхакый]].<ref>[http://argayash-m.ru/?module=articles&action=view&id=650 д. Медиак гасыр элек кенә рухи, дини, иҗтимагый һәм сәяси тормыш үзәге булган / Аргаяш районы яңалыклары - "АРГАЯШ-МЕДИА" АНО<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref><ref>[http://hrono.ru/statii/2007/adutov_jap.html Тарихи темаларга мәкаләләр<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
 
== Төркиягә күчеп китү ==
 
Чит ил кешеләренә япон гражданлыгын алу мөмкинлеге булмау сәбәпле, Япониядә яшәүче татарлар һәм башкортлар, Гаяз Исхакыйдан  ярдәм алып, [[1930-еллар|1930]] нчы еллар ахырында күпләп [[Төркия]] Республикасы гражданлыгын алыр өчен гариза яза башлыйлар. Мөрәҗәгатьләрне карау [[1953 ел|1953]] елда тулысынча тәмамланган. Алар Төркия Республикасының Токио илчелегендә туу турында таныклыклар һәм паспортлар алалар.
 
Соңрак җәмгыять, бүген күпчелек төрекләрне-машина төзелеше предприятиеләре хезмәткәрләрен, Үзәк Азиядән чыккан  төрки халыкларны, ак башкорт һәм татар балаларын берләштерүче бердәм төрки общинага әйләнә.
 
Япониядә төрки мәдәнияткә, аерым алганда, татар һәм башкорт мәдәниятенә карата кызыксыну әледә бар.<ref>[http://www.bashinform.ru/news/533979-yaponskiy-student-mechtaet-prepodavat-bashkirskiy-yazyk/ Япон студенты башкорт телен укытырга хыяллана // ҖӘМГЫЯТЬ | башинформ.рф<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
 
== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}
 
== Әдәбият ==
Строка 22 ⟶ 28 :
* Гали Аккыш. Милләткә багышланган гомер. Татарстан Фәннар Академиясе. Казан.2005. 115с.
* Рокыя Дәүләткилде. Бер татар хатынының ачы язмышы. Издательство Казанского университета. Казань. 2005. 109 с.
* Dyundar M. Uzak doguda Idil-Ural tyurklernin yayain faaliyetleri ve Tokyo Mahalle-Islamiye Мatbaasi. Ankara. 2003. 116.
* Uzunoglu Ahmet. Tokio Camii. Ankara. 2003. −78.
* Татар һәм башкорт эмигрантларының хатлары. 1973-2003 еллар.