Мәхмүт Нигъмәтҗанов: юрамалар арасында аерма

М.Нигъмәтҗанов [[Совет Социалистик Республикалар Берлеге|Cəʙᴎт Социалистик Җɵᴍhүpᴎᴙтләр Беpᴫеᴦедә]] беренчеләрдән [[Татарлар|татар халкының]] төрле этник төркемнәренең [[Фольклор|халык авыз иҗатын]] тирәнтен өйрәнә. [[Әстерхан өлкәсе|Әстерхан]], [[Себер]], [[Урал таулары|Урал]] якларында яшәгән [[татарлар]]ның да, [[Керәшен татарлары|керәшен]] һәм [[мишәрләр]]нең дә музыкаль фольклорын туплауга үзеннән зур өлеш кертә<ref name=":2" />.<blockquote>"Магнитофон, фотоаппарат асып, советлар илен кайчак тәпи-тәпи, кайчак мотоциклга утырып йөреп чыктым. Әстерхан якларын, Себер, Төмәнне өйрәндем. Тубылда 91 яшьлек Кучумова Һава ападан "Хан кызы" дигән җырны язып алдым. Мондый табышлар шактый булды<ref name=":1" />", — Мәхмүт Нигъмәтҗанов.</blockquote>Галим [[Маҗарстан]]да лекцияләр укыта<ref name=":2" />. Аның фәнни хезмәтләре, мәкаләләре БөтенРоссияБөтенроссия, халыкара конференцияләрдә, симпозиум, форумнарда даими кулланыла, күп фәнни хезмәтләрнең әдәби нигезен тәшкил итә<ref name=":2" />. Ул туплаган 4 меңнән артык халык музыкасының зур өлеше аның «Татар халык музыкасы» өч китаплы җыентыгында дөнья күргән<ref name=":3" />. Озак еллар фольлорчы тарафыннан [[«Татарстан» радиосы|"Татарстан" радиосы]] һәм [[Татарстан телевидениесе|телевидениесендә]] халык авыз иҗатына багышланган тапшырулар әзерләнә<ref name=":3">[http://madanizhomga.ru/news/shәheslәrebez/olyi-yulnyi-tuzanyi-la Олы юлның тузаны ла] ''madanizhomga.ru''</ref>. [[1960-еллар|1960 елларда]] [[Горький өлкәсе]]нең [[Кызыл Октябрь районы]]ндагы [[Питрәксе|Петрәксе авылында]] Йолдыз ханым Алимовадан фольклорчы "Олы юлның тузаны" әсәрен язып ала һәм татар җырчыларына тапшыра, [[Татарлар|татар халкына]] онытылып килгән җырын кайтара<ref name=":3" />.<blockquote>«Татар халык иҗатын өйрәнүче, бөртекләп җыючы күренекле галим Мәхмүт Нигъмәтҗановның исеме, Россиядән тыш, чит илләрдә дә яхшы таныш. Ул башкарган хезмәт фәнни нигезгә корылган. Мәхмүт Нигъмәтҗанов татар халык иҗатын өйрәнү өлкәсендә кискен борылышка иреште. Татар халык җыр сәнгатенең традицион жанрларын һәм стилен яңача өйрәнүгә нигез салды<ref name=":3" />», — {{Тәрҗемә ителмәгән 3|Евгений Владимирович Гиппиус|Е.В. Гиппиус|ru|Гиппиус, Евгений Владимирович}}, атаклы музыка белгече, сәнгать фәннәре докторы.</blockquote>