Гариф Бадәмшин: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Төзәтмә аңлатмасы юк |
Төзәтмә аңлатмасы юк |
||
Юл номеры - 1:
{{Мәгънәләр|Бадәмшин}}{{Шәхес}}
'''Гариф Бадәмшин''' ({{ТД}}, {{ТУ}} — {{wikidata-2|properties|linked|qualifier|{{#invoke:wikibase|id}}|P570}}) — [[Чистай]] сәүдәгәре, җәмгыять һәм сәясәт эшлеклесе. Казан губернасының Чистай өязендә авыл хуҗалыгы һәм сәүдә белән шөгыльләнгән. [[Рәсәй империясенең Дәүләт думасы|Россия империясенең Дәүләт думасы]] депутаты (1, 2 чакырылышлары), мөселман фракциясе һәм мөселман эшчеләр төркеме әгъзасы.
== Тормыш юлы ==
Гариф Бадәмшин [[Казан губернасы|Казан губернасының]] [[Спас өязе]] [[Яңа Чаллы]] авылында крестьяннар гаиләсендә туа. Мусульманин. Бер мәгълүмат буенча — [[Татарлар|татар]]<ref>[http://www.tez-rus.net/ViewGood9876.html ''Иванов Б. Ю., Комзолова А. А., Ряховская И. С.'' Государственная дума Российской империи: 1906—1917. Москва. РОССПЭН. 2008.] C. 31.</ref>, башкаларча — [[Чуашлар|чуаш]]<ref name="autogenerated1">[https://ru.wikisource.org/wiki/Файл:Государственная%20дума%20первого%20призыва%20(1906).pdf Государственная Дума первого призыва. Портреты, краткие биографии и характеристики депутатов.] — Москва: «Возрождение», 1906. C. 29.</ref>. Чистай мәдрәсәсендә укучы була, әмма курсны тәмамламый. Өйдә башлангыч белем алган. [[Җәдитчелек]] фикерләренә тугры кала, Чистай мөселманнары җыелышларында күп тапкырлар катнаша. 1905 елда — Чистай мөселманнарыннан петицияләр һәм үтенечләр авторы. «Автономистлар берлеге»нә керә.
1906 елның 14 апрелендә Казан губерна сайлау җыелышы сайлаучыларының гомуми составыннан I чакырылыш [[Рәсәй империясенең Дәүләт думасы|Дәүләт Думасына]] депутаты итеп сайлана. Хезмәт төркеменә керә, аграр мәсьәлә буенча «33 нче» проекты астында үз имзасын куя. 1906 елның декабрендә Чистайда «Выборгское воззвание»ны пропагандалау һәм тарату да гаепләнү буенча кулга алына. Чистай төрмәсендә [[Гаяз Исхакый]] һәм М. Х. Әмирханов ([[Фатих Әмирхан|Фатих Әмирханның]] абыйсы) белән бер камерада булган<ref>[http://5-bal.ru/literatura/73757/index.html ''Фатхутдинова А. Н.'' Амирхановские места в Чистополе.]</ref>. 1907 елның гыйнварында Эчке эшләр министры [[Пётр Столыпин]] боерыгы буенча азат ителә.
1907 елның 6 февралендә Казан губерна сайлау җыелышы сайлаучыларының гомуми составыннан II чакырылыш Дәүләт Думасына депутаты итеп сайлана. Хезмәт төркеменә һәм крестьяннар Союзы фракциясенә керә. 5 мөселман депутаты белән бергә мөселман хезмәт төркеме оештыра.
Дума таркатылганнан соң, ул Чистопольгә кайта. 1908 елның февралендә Бадәмшинда табылган законсыз брошюра өчен кулга алына. 1908 елның март ахырында табиблар консилиумы бәяләмәсе буенча азат ителә. Шуннан соң актив сәяси эшчәнлеген туктата һәм сәүдә белән шөгыльләнүне дәвам итә.
1918 елда Чистайда Бадәмшин йортында Гаяз Исхакый һәм большевиклар тарафыннан куылган [[Бөтенрусия оештыру җыелышы|оештыру җыелышы]] әгъзалары [[Мәхмүтфуат Туктаров|Фуад Туктаров]] һәм [[Вәлитхан Таначев]] яшеренгән<ref name="autogenerated2">[http://www.rt-online.ru/aticles/rubric-79/71430/ ''Султанбеков Булат.'' Судьбы «царских» депутатов. // Газета «Республика Татарстан». 19.04.2007 Выпуск: № 73-74 (25929)] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141223100144/http://www.rt-online.ru/aticles/rubric-79/71430/|date=2014-12-23}}</ref>.
Киләчәк язмышы билгеле түгел. Казанның [[Яңа бистә зираты (Казан)|Татар зиратында]] җирләнгән.
== Гайлә ==
Улы — Хәмит (1905—?);
Абыйсы — Зариф<ref name="doch">[http://moyaokruga.ru/krasnoeznamia/Articles.aspx?articleId=82571 ''Нурия Файзулина''. Знаменитая дочь Татарстана.] // Красное знамя</ref>.
== Искәрмәләр ==
<references />
== Әдәбият ==
* [http://www.tez-rus.net/ViewGood9876.html ''Иванов Б. Ю., Комзолова А. А., Ряховская И. С.'' Государственная дума Российской империи: 1906—1917. Москва. РОССПЭН. 2008.] C. 31.
* [http://dlib.rsl.ru/viewer/01003750528#?page=152 ''Боиович М. М.'' Члены Государственной думы (Портреты и биографии). Первый созыв. М, 1906] С. 116.
* [http://elibrary.karelia.ru/book.shtml?levelID=012002&id=6771&cType=1 Первая Государственная Дума. Алфавитный список и подробные биографии и характеристики членов Государственной Думы.] — М.: Тип. Товарищества И. Д. Сытина, 1906. — C. 121.
* [https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F%20%D0%B4%D1%83%D0%BC%D0%B0%20%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D0%BE%20%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B7%D1%8B%D0%B2%D0%B0%20(1906).pdf Государственная Дума первого призыва. Портреты, краткие биографии и характеристики депутатов.] — Москва: «Возрождение», 1906. C. 29.
== Шулай ук карагыз ==
<ul>{{#invoke:wd|properties|linked|qualifier|references|P1038|P1039|format=<li>%p[%r][ (%q)]</li>}}</ul>
| |||