Джозеф Байден: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к калып өстәү
Рашат Якупов (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 43:
| Commons =
}}
'''Джо́зеф Робине́тт Ба́йден''' яки '''Джо Байден''' ({{lang-en|Joseph Robinette (Joe) Biden, Jr.}}) — [[АКШ]] сәясәтчесе, [[АКШның Демократик фиркасе|Демократик фирка]] әгъзасы, {{байрак|АКШ}} илнең [[АКШ президентлары исемлеге|46-нчы президенты]] (2021 елның 20 гыйнварыннан<ref>[https://www.kommersantazatliq.ruorg/doca/4654207?utm_source=yxnews&utm_medium=desktop31055859.html Джо Байден вступилАКШ впрезиденты должностьвазифасына президента США.кереште] kommersantazatliq.ruorg, 20.01.2021{{ref-ru}}</ref>), [[АКШ вице-президентлары|47 нче вице-президенты]]. Вице-президент вазифасына ул [[Барак Обама]] белән бергә [[2009 ел]]ның [[20 гыйнвар]]ына керешә<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/1372507.html Обама “җаваплылык чорын” игълан итте]</ref>. Моңа кадәр ул [[АКШ Конгрессы]] сенаторы иде.
 
== Тормыш юлы ==
[[1942 ел]]ның [[20 ноябрь|20 ноябрендә]] [[Пенсильвания]] штатында туа. Делавэр университетында тарих һәм сәясәт белеме буенча бакалавр дәрәҗәсен ала. Аннан соң Сиракьюс университетында хокук буенча белем ала, [[1968 ел]]да хокук белеме буенча докторлык диссертациясен яклый.
 
[[1942 ел]]ның [[20 ноябрь|20 ноябрендә]] [[Пенсильвания]] штатының [[Скрантон]] шәһәрендә туа. Католик гаиләдә дүрт баланың берсе була. Балачакта тотлыгудан интегә, "сыйныфта барысы алдында укырга кирәк булса, яки кызны очрашуга чакырганда мин моны эшли алмый идем", дип искә ала ул <ref>[https://www.azatliq.org/a/30940908.html Джо Байден турында җиде факт]</ref>. Соңыннан тотлыгуны җиңеп чыга, аерым алганда, ул көзге алдыннан шигърият укый. Балачактан хәмергә тискәре карый, үзе сөйләгәнчә, аның гаиләсендә эчүчеләр күп булган <ref>[https://www.nytimes.com/2008/10/24/us/politics/24biden.html Father’s Tough Life an Inspiration for Biden]</ref>.
[[1973 ел]]да сенатор булып сайлана. [[2009 ел]]га кадәр даими рәвештә Конгресста эшли. [[2008 ел]]ның [[23 август]]ында [[Барак Обама]], сайлауда җиңсә, аңа вице-президент урынын тәкъдим итә. [[2009 ел]]ның [[20 гыйнвар]]ына вице-президент буларак ант китерә.
 
[[1942Делавэр ел]]ныңуниверситетында [[20укый, ноябрь|201965 ноябрендә]] [[Пенсильвания]] штатында туа. Делавэр университетындаелда тарих һәм сәясәт белеме буенчабелеменнән бакалавр дәрәҗәсен ала. Аннан соң Сиракьюс университетында хокук буенча белем ала, [[1968 ел]]да хокук белеме буенча докторлык диссертациясен яклый.
Вице-президентлык вазифасында актив рәвештә тышкы сәясәт белән шөгыльләнә<ref>[http://www.azatliq.org/content/news/1978779.html АКШ вице-президенты якын көнчыгышта]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/news/1937625.html АКШ вице-президенты сайлау алды низагын чишү өчен Гыйракка барды]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/article/1862660.html Байден Европаны тынычландыра алдымы?]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/article/1857691.html АКШ тарафдар илләрен тынычландыра]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/Biden/1736737.html Байденның Косовога тарихи сәфәре ]</ref>.
 
30 яшендә, [[1973 ел]]да сенатор булып сайлана, ил тарихында иң яшь сенаторларның берсе була. Конгресста ул [[2009 ел]]га кадәр даими рәвештә эшли. 1987-1995 елларда Сенатта хөкем итү комитетын җитәкли, соңыннан өч тапкыр Сенатның халыкара элемтәләр комитеты башлыгы була. 1979 һәм 1988 елларда Совет хакимияте чакыруы белән ике тапкыр Мәскәүгә бара.
 
[[2008 ел]]да демократлар праймеризында АКШ президенты вазифасы өчен көрәшеп карый, ләкин сайлау алды узыштан тиз чыга, [[Барак Обама]] җиңгәч, ул аңа вице-президент урынын тәкъдим итә. [[2009 ел]]ның [[20 гыйнвар]]ына вице-президент буларак ант китерә. Вице-президентлык вазифасында актив рәвештә тышкы сәясәт белән шөгыльләнә<ref>[http://www.azatliq.org/content/news/1978779.html АКШ вице-президенты якын көнчыгышта]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/news/1937625.html АКШ вице-президенты сайлау алды низагын чишү өчен Гыйракка барды]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/article/1862660.html Байден Европаны тынычландыра алдымы?]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/article/1857691.html АКШ тарафдар илләрен тынычландыра]</ref><ref>[http://www.azatliq.org/content/Biden/1736737.html Байденның Косовога тарихи сәфәре ]</ref>.
 
[[2011 ел]]ның мартында, [[Россия]]гә сәфәре вакытында, [[Равил Гайнетдин]] белән очрашты<ref>[http://www.azatliq.org/content/article/2334013.html Равил Гайнетдин Джозеф Байден белән очрашты]</ref>.
Строка 55 ⟶ 59 :
[[2020]] елда Демократик фирканең алдан сайлауларында (праймеризда) җиңеп, АКШ президенты постына нәмзәт итеп тәкъдим ителә (''сайлау кампаниясендә вице-президент постына нәмзәт [[АКШ сенаты|сенатор]] [[Камала Харрис]] белән тандем ясый''), аның төп көндәше Республика фиркасенең вәкиле гамәлдәге президент [[Дональд Трамп]] (''сайлау кампаниясендә вице-президент постына нәмзәт гамәлдәге АКШ вице-президенты [[Майк Пенс]] белән тандем ясый'') була.
 
[[2020]] елның президент сайлаулары нәтиҗәсендәсайлауларында [[Donald Tramp|Дональд Трампны]] узыпҗиңә, киткәнАКШның һәм46нчы бупрезиденты нәтиҗәләрбулып мәхкәмәләрдәсайлана. дөресСайлауда дипул саналса,АКШ Джотарихында Байдениң АКШныңкүп 46нчысайлаучы президентытавышын казана (81,2 млн булачактавыш). Аның2021 вазифагаелның керсә20 АКШныңгыйнварында президент вазифасына ант итә, тарихка ул илнең иң өлкән президенты булачагыбуларак билгелекерә.
 
== Шәхси тормышы ==
 
[[1966 ел]]да Байден көллияттә бергән укыган Нелия Һантерга өйләнә, аларның өч баласы туа: Бо һәм Һантер исемле уллары һәм Наоми исемле кызы. [[1972 ел]]да Байден гаиләсе юл казасына эләгә, аның тормыш иптәше һәм 13 айлык Наоми һәлак була.Ул чакта сенатор булып сайланган гына Байден улларын күрер өчен көн саен Вашингтоннан Уилмингтон шәһәренә поезд белән кайтып йөри, бу якынча 180 чакрым озынлыктагы юл.
 
[[1975 ел]]да Байден инглиз теле укытучысы [[Джилл Трейси Якобс]] белән таныша һәм ике елдан соң аңа өйләнә. [[1981 ел]]да аларның Эшли исемле кызлары туа. [[2015 ел]]да аның улы Бо баш миендәге [[яман шеш]]тән үлә.
 
== Искәрмәләр ==