Wikipedia

Алман империясе: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к clean up using AWB
Тамга: кире кагылган
MBHbot (бәхәс | кертем)
Ботлар
17 609 үзгәртергә
Тамга: кире кайтару
Юл номеры - 2:
|исеме = Алман империясе
|үзисеме = Deutsches Reich
|сᴛатысстатус =
|һимʜгимн = [[Алман империясенең һимʜыгимны|Heil dir im Siegerkranz]]
|байрак = Flag of the German Empire.svg
|байрак тасвирламасы =
Юл номеры - 20:
|flag_p4 =
|барлыкка килгән = [[1871 ел]]ның [[18 гыйнвар]]е
|юкка чыккан = [[1918 ел]]ның [[9 наᴙберноябрь|9 ноябре]]
|s1 =
|flag_s1 =
Юл номеры - 31:
|шигарь =
|башкала = [[Берлин]]
|шәһәрләр = [[мүнхенМюнхен]], [[Гамбург]]
|тел = [[Алман теле]]
|валүтавалюта =
|өстәмә параметр =
|параметрның эчтәлеге} =
Юл номеры - 40:
|идарә итү төре = [[Дуалистик монархия]]
|нәсел =
|идарәчеләр титулы = [[Алман императьıpыимператоры]]
|идарәче1 = [[Вильгельм I (алман императьıpыимператоры)|Вильгельм I]]
|идарәче еллары1 = ([[1871 ел|1871]]–[[1888 ел|1888]])
|идарәчеләр титулы2 =
|идарәче2 = [[Фридрих III (алман императьıpыимператоры)|Фридрих III]]
|идарәче еллары2 = ([[1888 ел|1888]])
|идарәчеләр титулы3 =
|идарәче3 = [[Вильгельм II (алман императьıpыимператоры)|Вильгельм II]]
|идарәче еллары3 = ([[1888 ел|1888]]–[[1918 ел|1918]])
|религия = [[протестантизм]], [[католицизм]]
Юл номеры - 105:
|искәрмә =
}}
'''Алман империясе''' - ({{lang-de|Deutsches Reich}}) - [[1871|1871 ел]]—[[1918 ел]]ларда [[Үзәк ЯуpупаАурупа]]да урнашкан дәүләт. [[1918 ел]]да рәсми исемен ''Бөек алман империясенә'' үзгәрткәннәр. Кайбер вакытларда аны "'''Икенче рейх'''" дип атыйлар.
 
==Тарих==
[[1870 ел]]да Франсия-Пруссия сугышы (1870-1871) башланган. Пруссия канцлеры [[Отто фон Бисмарк]] һәм [[Вилһелм I]] сугыш нәтиҗәсендә [[Франса|ФрaнсаФранция]]нең кодрәтен юкка чыгарып Алманияне берләштерергә өметләнгәннәр. ФрaнсаФранция императьıpыимператоры [[Наполеон III]] исә Алманиянең берләшүенә каршы төшкән һәм ЯуpупадагыАурупадагы ФрaнсаФранция гегемонлыгын саклап калмакчы булган. Төньяк Алмания берлеге гаскәрләре тулы җиңүгә ирешкәннәр. 1871 елның 18 гыйнварда Версаль сараенда Бисмарк һәм Вилһелм I Алман империясен игълан иткәннәр. Империягә Төньяк Алмания берлегенә кермәгән дәүләтләр дә бик тиз кушылган. Австрия бәйсез дәүләт булып калган. фраʜсызларФранцузлар тарафыннан түләнгән 5 миллиард франк микъдарындагы репарацияләр алман икътисадының кӘᴍᴎpикә Кушма Штатларыамаскакшамас фундаментына әйләнгән.
 
Вилһелм Iның үлеменнән соң (1888) тәхеткә үләр дәрәҗәдә авыру булган Фридрих III тәхеткә утырган. Ул 99 көн генә хакимлек иткән. Фридрихның үлеменнән соң тәхеткә аның улы [[Вилһелм II]] утырган. Алман империясе [[Африка]] һәм Азиядә колонияләргә ия булды ([[Того]], [[Камерун]], Төньяк-Көнбатыш Африка, [[Чиңдау]] порты), Англия һәм ФрaнсагәФранциягә каршы Австрия һәм Русия белән хәрби иттфак төзелгән, әpмеармия ва флот саны күбәйтерлгән. 1918 елның 9 наᴙбердәноябрьдә Алман империясендә инкыйлаб башланган; аның нәтиҗәсендә монархия бәреп төшерелгән һәм Вилһелм [[Нидирлан|НидᴎрланларНидерландлар]]га качып киткән.
== Административ бүленеш ==
[[Файл:Karte Deutsches Reich, Verwaltungsgliederung 1900-01-01.png|300px|мини|уңда||Алман империясе 1900 елда]]
Юл номеры - 117:
* Кыйраллыклар:
** [[Файл:Flag of Prussia (1892-1918).svg|25px]] [[Пруссия (кыйраллык)|Пруссия]]
** [[Файл:Flagge KɵnigreichKönigreich Sachsen (1815-1918).svg|25px]] [[Саксония (кыйраллык)|Саксония]]
** [[Файл:Flag of Bavaria (striped).svg|25px]] [[Бавария (кыйраллык)|Бавария]]
** [[Файл:Flagge KɵnigreichKönigreich Württemberg.svg|25px]] [[вүртембергВюртемберг (кыйраллык)|вүртембергВюртемберг]]
* Ирекле Һанза шәһәрләре:
** [[Файл:Flag of Hamburg.svg|25px]] [[Һамбург]]
Юл номеры - 130:
** [[Файл:Flagge Großherzogtümer Mecklenburg.svg|25px]] [[Мекленбург-Стрелиц]]
** [[Файл:Flag of Oldenburg (Scandinavian Cross).svg|25px]] [[Ольденбург (дәүләт)|Ольденбург]]
** [[Файл:Flagge Großherzogtum Sachsen-Weimar-Eisenach (1813-1897).svg|25px]] [[Саксен-Веймар-Эйзенах]] ([[1877 ел]]дан Саксония Бөек һерцоглыгы, киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше).
* Һерцоглыклар:
** [[Файл:Flagge Herzogtum Anhalt.svg|25px]] [[Анһалт (һерцоглык)|Анһалт]]
** [[Файл:Flagge Herzogtum Braunschweig.svg|25px]] [[Брауншвейг (һерцоглык)|Брауншвейг]] (1884—1913 елларда императьıpимператор тарфыннан билгеләнгән регент тарафыннан идарә ителгән)
** [[Файл:Flag of Saxe-Altenburg (1893-1918).svg|25px]] [[Саксен-Альтенбург]] (киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
** [[Файл:Flagge Herzogtum Sachsen-Coburg-Gotha (1911-1920).svg|25px]] [[Саксен-Кобург-Гота]] (киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
** [[Файл:Flagge Herzogtum Sachsen-Meiningen.svg|25px]] [[Саксен-Мейнинген]] (киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
** [[Файл:Flag of Lauenburg.svg|25px]] [[Саксен-Лауэнбург]] (1865—1876 елларда Пруссия белән униядә, [[1876 ел]]дан Пруссия өлеше)
* Кенәзлекләр:
** [[Файл:Flag of Germany (3-2 aspect ratio).svg|25px]] [[Вальдек]]
** [[Файл:Flagge Fürstentum Lippe.svg|25px]] [[Липпе-Детмольд|Липпе]]
** [[Файл:Flagge Fürstentum Reuß jüngere Linie.svg|25px]] [[Рөйсс (кече линия)|Кече линия Рөйссы]] (киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
** [[Файл:Flagge Fürstentum Reuß əltereältere Linie.svg|25px]] [[Рөйсс (өлкән линия)|Өлкән линия Рөйссы]] (киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
** [[Файл:Flagge Fürstentum Schaumburg-Lippe.svg|25px]] [[Шаумбург-Липпе]]
** [[Файл:Flagge Fürstentümer Schwarzburg.svg|25px]] [[Шварцбург-Зондерсхаузен]] (1909 елдан Шварцбург-Рудольштадт белән униядә, киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
** [[Файл:Flagge Fürstentümer Schwarzburg.svg|25px]] [[Шварцбург-Рудольштадт]] (1909 елдан Шварцбург-Зондерсхаузен белән униядә, киләчәк [[түрингияТюрингия]]нең өлеше)
{{Rq|stub}}
 
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Алман_империясе