Нугайлар: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к . using AWB Тамга: кире кагылган |
edit reverted due to Википедия:Администратор вазыйфасыннан азат итү:Marat-avgust—IanraBot Тамга: кире кайтару |
||
Юл номеры - 5:
|үз аталышы = ногай
|гомуми сан = 110 660
|яшәү җире = [[Дагстан]], [[Ставрополь төбәге]], [[Карачай-Чиркәсия|Карачай-Чиркәс
|үлеп беткән =
|арх =
Юл номеры - 42:
Туктамышның элекке әмире, соңыннан аның дошманы Идегәй дә Тимер ягында үз гаскәре белән катнаша (Туктамыш—Идегәй арасындагы көрәш мәшһүр "Идегәй" дастанында бәян ителгән). Бу җиңүдән соң Идегәй үз туган йортына, [[Мангыт]]ка — [[Идел]] белән [[Җаек]] арасындагы төбәгенә кайта һәм тарихчылар әйтүенә караганда <ref>А. Халиков, М. Сәфәргалиев.</ref>, анда, Алтын Урдадан аерылып, аерым дәүләт төзи; ул [[Нугай Урдасы]] дип атала, чөнки бу төбәк элекке Нугай җирләрендә булган һәм бу җирдәге төркиләр үзләрен нугайлылар дип атап йөрткәннәр.
Бу атама соңыннан
Кырым һ. б.) бүленгәч тә халык телендә кулланышта йөри: Әстерхан нугайлары, Кырым нугайлары ([[Кырым]]ның төньягындагы татарлар).
Юл номеры - 49:
Нугай Урдасы соңыннан үзе дә башында морзалар торган берничә олысларга бүленеп китә. (Шундый нугай морзаларыннан берсе Йосыф морзаның кызы Сөембикә Казан ханы Җангалинең, аннан соң Сафагәрәй ханның хатыны була.)
"Нугай" атамасы башка төрки ханлыкларда (Казан, Касыйм, Себер, Әстерхан, Төньяк Кырым) соңыннан "татар"
== Таралыш ==
Алар төрле төбәкләрдә: Ставрополь краенда, Дагстан, Чечен, Ингуш
Аларның соңгы тарихы үзләре яшәгән төбәкләрдәге халыклар язмышына бәйле. Мәсәлән, Кавказның (Дагстаннан башка) өлкәләрендә яшәгән "вак-төяк" халыклар белән бергә, "халыклар дусты" Сталинның приказы белән 1944 елда нугайлар да үз җирләреннән депортацияләнә —төрле якларга сөрелә. Күбесе юлда һәм сөрген урыннарында ачлыктан, җәфалыктан һәлак була. 1957 елда алар да реабилитацияләнә һәм исән калганнары үз йортларына кайталар.
| |||