Җәнлекчелек: юрамалар арасында аерма

'''Җәнлекчелек''' -- малчылыкның тармагы. Кыйммәтле тиреле җәнлекләрне үрчетеп, аларның тиресен иләү. XX гасыр соңыннан яңа атама барлыкка килде: тире-тире иләү индустриясе. Кешечелек объектлары: чәшке, зәңгәр төлке, чуар-кара төлке, нутрия (саз кондызы) [[кеш]], елга [[Елга кондызы|кондызы]], шиншилла (күк соры тиреле кролик токомо) һәм башка кыйммәтле тиреле җәнлекләр.

Русия территориясендә җәнлекчелек 16-17 гасырларда, төньяк халыклары йорт каршында җәнлекләрне тиресе өчен үрчетү белән шөгыльләнә башлаган вакытта барлыкка килә. Руслардауpыcларда җәнлекчелек булмый, чөнки фермада үстерелгән җәнлек тиресенең үзкыйммәте аучылык тапкан тиреләрнең бәясеннән югарырак була. 1917 елга Русиядә аерым кешеләр генә хуҗалык өлкәсендә аз кыйммәтле җәнлекләр (кызыл төлке, арктик төлке һ.б.) үрчеткән, 23 вак һәвәскәр җәнлекчелек фермасы булган. ССРБ да терлекчелек тармагы буларак. 1928-29 елларда экспортка җәнлек тиресе җитештерү өчен беренче махсуслаштырылган җәнлек үрчетү совхозлары (АрхангельскАрxангил өлкәсе, Пушкин һәм Салтыковск өлкәсе, Тобольск өлкәсе һ.б.) оештырыла башлый. 1932 елда ССРБда 20 җәнлек совхозы була. 1934 елдан колхозларда да үсеш ала. 1941-45 еллардагы Бөек Ватан сугышы вакытында җәнлекчелек бик нык зыян күрә һәм сугыштан соңгы елларда яңадан оештырыла <ref>Большая российская энциклопедия//Звероводство [https://bigenc.ru/agriculture/text/1990676 Большая российская энциклопедия//Звероводство]</ref>.

Җәнлекчелек өлкәсендә галимнәр һәм практикларның эшен төрле илләрдә координациялиләр: Халыкара җәнлек тиресе буенча фәнни ассоциация (International Fur Animal Scientific Association, IFASA), АурупаЯypyпa СоветыСәвиты каршындагы Авыл хужалыгы хайваннарын яклау буенча даими аурупаЯypyпa конвенциясеᴋəʜʙᴎʜcəсе (Standing Committee of the European Convention on the Protection of Animal kept for Farming purposes, T-AP, Council of Europe) һ.б. Һәр 4 ел саен Халыкара җәнлекчелек буенча конгресслар уза. (соңгысы-2004 елда НидерландтаHидᴎрланта)<ref>Балакирев Н.А., Кузнецов Г. А. Җәнлекчелек. М., 2006.</ref>.

Звероводство// Большая советскаясәвитская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 11 т. — М. : СоветскаяСәвитская энциклопедия, 1969—1978.

Ильина Е. Д., Кузнецов Г. А. Генетические основы разведения цветных норок -М. 1965;

Бе­ре­стов В. А. Зве­ро­вод­ст­во. СПб., 2002;

Зве­ро­вод­ст­во. СПб., 2004;

{{Тышкы сылтамалар}}