Wikipedia

Сарытау губернасы: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Nurbot (бәхәс | кертем)
Ботлар
273 436 үзгәртергә
к →‎Халык: clean up, replaced: урыс → рус (2) using AWB
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к clean up using AWB
Тамга: кире кагылган
Юл номеры - 2:
|исеме = Сарытау губернасы
|үзисеме =
|статусcᴛатыс =
|гимнhимʜ =
|байрак =
|байрак тасвирламасы =
Юл номеры - 32:
|шәһәрләр =
|тел =
|валютавалүта =
|өстәмә параметр =
|параметрның эчтәлеге} =
Юл номеры - 114:
}}
 
'''Сарытау губернасы''' ({{lang-ru|Саратовская губерния}}) — [[Русия империясе]] һәм [[РСФСРPəcәй Cәʙит Федератив Caᴛсиялиcлар Җɵᴍhүрᴎяте]] составындаcасᴛафында [[административ-территориаль берәмлек]].
 
Үзәге — Сарытау шәһәре.
 
== ГеографияҖəгърафия ==
 
=== Чиктәшлек ===
Юл номеры - 125:
! Як !! Губерна/өлкә
|-
| Төньяк-көнбатыш || [[ПензаΠинɜә губернасы]]
|-
| Төньяк-көнчыгыш || [[Сембер губернасы]]
Юл номеры - 135:
| Көньяк-көнбатыш || [[Дон Гаскәренең өлкәсе]]
|-
| Көнбатыш || [[ТамбовТaмбy губернасы]]<br/>[[Воронеж губернасы]]
|}
 
== Тарих ==
[[1769 ел]]ның 25 декабрендә Әстерхан губернасы составындаcасᴛафында Сарытау провинциясепpаʙинсәсе оештыра.
 
[[1780 ел]]ның 11 гыйварында Әстерхан губернаның көньяктагы өязеннән Сарытау {{коммент|калгайлыгы|наместниклыгы}} барлыкка килә.
 
[[1796 ел]]да Сарытау {{коммент|калгайлыгы|наместниклыгы}} юкка чыгарыла, ә [[1797 ел]]да Сарытау губернасы барлыкка килә; шул ук елда губернаның өлешләре ТамбовТaмбy, Түбән НовгородΗижгaр һәм Сембер губерналарын кертелә.
 
[[1801 ел]]да губерна составыннанcасᴛафыннан [[ПензаΠинɜә губернасы]] аерып чыгарыла.
 
[[1802 ел]]да НовохопёрскНовохопөрск өязе Воронеж губернага күчә, ә Кара Яр өязе — Әстерхан губернасына күчә.
 
[[1835 ел]]да губерна эчендә Николаевск, Новоузенск һәм ЦарёвЦарөв өязләре барлыкка киләләр. [[1851 ел]]да ЦарёвЦарөв өязе Әстерхан губернасына күчкән, Николаевск һәм Новоузенск өязләре [[Самар губернасы]]на күчәләр.
 
1918 елда губернаның кисәге [[Идел буе алманнарының автономияле өлкәсе]]нә кертелә.
 
1919 елда Камышлы өязенең өлеше ([[1920 ел]]да кире кайтарылган) һәм Царицын өязе Царицын губернасына кертеләләр. Шул ук елда губерна составынаcасᴛафына Новоузенск өязенең өлеше кертелә.
 
[[1920 ел]]да, Новоузенск өязенең кечерәю нәтиҗәсендә, Дергач һәм Покровск өязләре барлыкка киләләр.
Юл номеры - 161:
[[1922 ел]]да Покровск өязе Идел буе алманнарының автономияле өлкәсенә тапшырыла.
 
[[1923 ел]]да Вольск өязе юкка чыгарыла. Шул ук елда Дергач өязе юкка чыгарыла һәм Новоузенск өзяенәөзәенә кертелә; Елань өязе юкка чыгарыла һәм Аткарск өязенә кертелә.
 
[[1928 ел]]ның [[21 май]]дагы [[БҮБК]] карары нигезендә, Сарытау губернасы юкка чыгарыла, ә аның территория [[Түбән Идел өлкәсе]]нә кертелә.
Юл номеры - 203:
| 5
| [[Күзнәй өязе]]
| [[Күзнәй (ПензаΠинɜә өлкәсе)|Күзнәй]] (20&nbsp;473 кеше)
| style="text-align:right" |4&nbsp;627,5
| style="text-align:right" |178&nbsp;356
Юл номеры - 240:
== Халык ==
 
Туган тел буенча составcасᴛаф (1897 елдагы җанисәп буенча):
{|
|- style="vertical-align: top;"
Юл номеры - 254:
| украин || 149 291 || 6,21
|-
| мордвамapдыва || 123 893 || 5,15
|-
| татар || 94 693 || 3,94
Юл номеры - 260:
| чуаш || 14 403 || 0,60
|-
| полякполәк || 2 596 || 0,11
|-
| яһуд || 2 527 || 0,11
Юл номеры - 278:
| '''башка телләр''' || '''1 015''' || '''0,04'''
|}
|Өязләрдә тел буенча составcасᴛаф:
{| class="wikitable"
|-
Юл номеры - 285:
! алман
! украин
! мapдыва
! мордва
! татар
! чуаш
Юл номеры - 369:
| …
|}
|Дини составcасᴛаф:
{| class="wikitable"
|-
Юл номеры - 378:
| Староверлар || 113 710 || 4,73
|-
| [[Лютераннарлүтераннар]] || 96 958 || 4,03
|-
| [[Ислам|Мөселманнар]] || 96 001 || 3,99
Юл номеры - 388:
== Губернаның җитәкчелеге ==
 
=== ᴙнаpал-губернатырлар ===
=== Генерал-губернаторлар ===
{| class="wikitable"
|-
Юл номеры - 394:
!
|-
| Григорий ПотёмкинПотөмкин
| <center>1780—1782</center>
|-
| Павел ПотёмкинПотөмкин
| <center>1782—1787</center>
|-
Юл номеры - 421:
|}
 
=== ГубернаторларГубернатырлар ===
{| class="wikitable"
|-
Юл номеры - 433:
| <center>27.04.1797—1802</center>
|-
| пөтр Беләков
| Пётр Беляков
| <center>1802—1808</center>
|-
Юл номеры - 445:
| <center>26.09.1830—26.04.1831</center>
|-
| Фёдорфөдор Переверзев
| <center>14.07.1831—29.11.1835</center>
|-
Юл номеры - 466:
| <center>28.07.1854—13.05.1861</center>
|-
| Егор БарановскийБарановcки
| <center>23.06.1861—13.10.1862</center>
|-
Юл номеры - 472:
| <center>16.11.1862—13.05.1863</center>
|-
| Владимир Щербатовшчербатов
| <center>19.05.1863—23.05.1869</center>
|-
Юл номеры - 478:
| <center>23.05.1869—03.10.1870</center>
|-
| Михаил Галкин-ВрасскийВрасcки
| <center>04.10.1870—23.04.1879</center>
|-
| фөдор Тимирәзев
| Фёдор Тимирязев
| <center>29.06.1879—31.08.1881</center>
|-
Юл номеры - 490:
| <center>30.05.1887—11.12.1891</center>
|-
| Борис МещерскийМешчерcки
| <center>20.12.1891—29.04.1901</center>
|-
Юл номеры - 496:
| <center>10.08.1901—15.02.1903</center>
|-
| [[Пётрпөтр Столыпин]]
| <center>15.02.1903—26.04.1906</center>
|-
| Сергей ТатищевТатишчев
| <center>13.05.1906—24.01.1911</center>
|-
| Пётрпөтр Стремоухов
| <center>24.01.1911—04.03.1913</center>
|-
| Андрей ШиринскийШиринcки-Шихматов
| <center>04.03.1913—1915</center>
|-
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Сарытау_губернасы