Wikipedia

Лемкалар: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Tegebot (бәхәс | кертем)
Ботлар
187 006 үзгәртергә
к →‎Халык саны: clean up, replaced: Сәвит Социалистик Җөмһүриятләр Берлеге → СССР using AWB
Tegebot (бәхәс | кертем)
Ботлар
187 006 үзгәртергә
к clean up, replaced: Русия → Россия, Пүлшә → Польша (8) using AWB
Юл номеры - 9:
{{байраклаштыру|Польша}}:<br>
10 531 кеше (''халык исәбен алу, [[2011 ел|2011]]'')<br>
{{байраклаштыру|РусияРоссия}}:<br>
6 кеше (''халык исәбен алу, [[2002 ел|2002]]'')<br>
{{байраклаштыру|Словакия}}:<br>
Юл номеры - 25:
[[Файл:Lemko flag blue-orange-green.jpg|thumb|Лемкалар байрагы]]
[[File:Austria-Hungary (ethnic) - 1880 Podkarpacie.jpg|thumb|250px|Телләр харитасы. [[1876 ел|1876]]]]
'''Лемкалар''' (''үзатамалары'': лемкы, русыны, руснакы) ({{lang-uk|''Лeмки''}}, {{lang-pl|Łemkowie}}, [[Русин теле|лемка]]: ''Лeмкы'') — көнчыгыш [[славяннар|славян халкы]], күпчелек этнографлар билгеләве буенча, [[украиннар]]ның [[Словакия]], [[Пүлшә|Польша]] һәм [[Украина]]дагы этномәдәни төркеме. Шулай ук [[Чехия]], [[АКШ]] һәм [[Канада]]да яшиләр. [[Украин теле]]нең лемка диалектында сөйләшәләр. [[Пүлшә|Польша]]да яшәүче лемкаларның үз әдәби лемка теле бар<ref>Henryk Fontański,Mirosława Chomiak. Gramatyka języka łemkowskiego «Śląsk» Sp. z.o.o. Wydawnictwo Naukowe, Katowice 2000.</ref>. Көндәлек тормышта шулай ук әдәби [[поляк теле]], [[словак теле]], [[украин теле]] файдаланыла.
 
Лемкаларның бер өлеше үзләрен [[украиннар]]ның бер төркеме дип таныса, икенче зур төркеме үзенең милли теле булган аерым халык дип саный.
Юл номеры - 33:
[[XVII гасыр]] ахырына Көнчыгыш һәм Көнбатыш [[Карпат таулары]]нда тарихи [[хорватлар]] һәм [[украиннар]] (''шул исәптән әсирлеккә эләккән Запорожье [[казаклар]]ы'') токымнары нигезендә оешкан халык. Көнчыгыш [[словаклар]]ның, [[поляклар]]ның (''гураллар, [[мазурлар]]''), Карпат [[алманнар]]ының, [[маҗарлар]]ның йогынтысы сизелә.
 
Яшәү урыны булып Көнчыгыш һәм Көнбатыш [[Карпат таулары]] исәпләнә. [[Словакия]]нең төньяк-көнчыгышында [[Прешов крае]]нда, [[Пүлшә|Польша]]ның көньяк-көнчыгышында Карпат асты һәм Краков воеводалыкларында көн күрәләр.
 
== Халык саны ==
[[1939 ел]]да [[Пүлшә|Польша]]да 140 мең, [[Словакия]]дә 100 мең чамасы лемка исәпләнә. [[1944 ел|1944]]-[[1946 ел]]ларда, халыкларны алмашу турында [[СССР|совет]]-[[Польша|поляк]] килешүе буенча, [[Пүлшә|Польша]] лемкаларының зур өлеше көнчыгыш [[Украина]]га мәҗбүри күчерелә (''бер өлеше соңрак Көнбатыш Украинага күчеп китә''), Польшада калганнары [[1947 ел]]да Польшаның көнбатыш һәм төньяк воеводалыкларына (''[[Икенче бөтендөнья сугышы|Сугыштан]] соң [[Алмания]]дән Польшага күчкән җирләргә'') күчереп утыртыла ([[«Висла» операциясе]]). [[1980 ел]]лардан башлап, лемкаларның бер өлеше үз туган җирләренә кире кайта.
 
[[Словакия]]дә: [[2001 ел]]гы халык исәбен алу мәгълүматлары буенча, 70-100 мең лемка исәпләнә (аларның 20 меңе үзләрен [[русиннар|русин]] дип, 10 меңе [[украиннар|украин]] дип, калганнары [[словаклар|словак]] дип атаган).
 
[[Пүлшә|Польша]]да: 5 800 (''[[2002 ел]]гы халык исәбен алу мәгълүматлары буенча'') – 60 мең (''бәяләмә буенч''а) лемка бар дип исәпләнә.
 
[[Украин]]ада:, 672 (''[[2001 ел]]гы халык исәбен алу мәгълүматлары буенча'') – берничә дистә мең (''бәяләмә буенча'') лемка бар дип исәпләнә. Алар, күбесенчә, [[Тернополь өлкәсе|Тернополь]], [[Львов өлкәсе|Львов]], [[Ивано-Франковск өлкәсе|Ивано-Франковск]], [[Николаев өлкәсе|Николаев]], [[Херсон өлкәсе|Херсон]] өлкәләрендә яши.
Юл номеры - 64:
 
== Хәзерге хәле ==
Лемкалар — [[украиннар|украин халкының]] сәяси яктан үтә актив өлеше. Лемкаларның бөтендөнья конгрессы төзелгән. Конгресс лемкаларның тарихи туган җирләрендә тулы хокукларын кире кайтару өчен көрәш алып бара, һәр елны корылтайлар җыя, [[Пүлшә|Польша]]ның тарихи лемкалар яшәгән җирләрдә «Лемкивська ватра» исемле [[фольклор]] фестивальләре үткәрә. Санок шәһәрендә (''[[Пүлшә|Польша]]'') музей-архив эшли.
 
== Чыганаклар ==
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Лемкалар