Яссылык (математика): юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Addbot (бәхәс | кертем)
к Bot: Migrating 66 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q17285 (translate me)
Nurbot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: Урыс → Рус using AWB
 
Юл номеры - 1:
[[Файл:PlaneIntersection.png|right|thumb|Ике кисешүче яссылык]]
'''Яссылы́к''' — [[геометрия|геометриянең]]нең төп төшенчәләреннән берсе. Геометрияне систематик рәвештә аңлатканда, яссылык төшенчәсен беренчел төшенчә буларак кулланалар. Яссылык тигезләмәсе беренче тапкыр [[Клеро, Алекси Клод|А. К. Клеро]] хезмәтләрендә ([[1731]]), яссылыкның турылар аша бирелгән тигезләмәсе [[Ламе, Габриэль|Г.Ламеда]] очрый ([[1816]]—[[1818]]), нормаль тигезләмәне [[Гессе, Людвиг Отто|Л. О. Гессе]] кертә ([[1861]]).
 
== Яссылыкның төп үзлекләренең кайберләре ==
Юл номеры - 11:
== Яссылык тигезләмәләре ==
 
'''Яссылык''' — беренче дәрәҗәдәге алгебраик өслек: [[декарт координаталар системасы|декарт координаталар системасында]]нда яссылык беренче дәрәҗәдәге [[тигезләмә]] белән бирелергә мөмкин.
 
* '''Яссылыкның гомуми (тулы) тигезләмәсе'''
Юл номеры - 72:
<center><math>\delta = x_1 \cos \alpha + y_1 \cos \beta + z_1 \cos \gamma - p;</math></center>
:: <math>\delta>0</math>, әгәр <math>M_i</math> һәм координаталар башлангычы яссылыктан төрле якта урнашкан булсалар, башка очракта <math>\delta<0</math>. Ноктадан яссылыккача ераклык <math>|\delta|.</math> тигез.
* <math>M_0(x_0, y_0, z_0)</math> ноктасыннан, <math>ax+by+cz+d=0</math> тигезләмәсе белән бирелгән яссылыкка кадәр <math>\rho</math> ераклыгы түбәндәге формула буенча исәпләнә:<br />
<center><math>\rho = \frac{\mid ax_0+by_0+cz_0+d\mid}{\sqrt{a^2+b^2+c^2}}</math></center>
 
Юл номеры - 113:
 
Ике яссылыкның бер ноктада (өчүлчәмле киңлектәге кебек, линия буенча түгел) кисешүләрен түбәндәгечә күрсәтергә мөмкин. ''x y z t'' [[Турыпочмаклы координаталар системасы|декарт координаталары]] системасы бирелгән булсын. Ике α һәм β яссылыклары координаталар башлангычы аша үтсеннәр, һәм α ''x'' һәм ''y'' координаталы турыларга, ә β яссылыгы ''z'' һәм ''t'' координаталы турыларга ия булсын. α яссылыгының бөтен нокталарында ''z'' һәм ''t'' нульгә тигезләр, β яссылыгының бөтен нокталарында ''x'' һәм ''y''. Шул очракта, (0,0,0,0) ноктасының гына ике яссылыкка керүе күренә.
 
 
== Чыганак ==
[http://ru.wikipedia.org/wiki/Плоскость_(математика) УрысРус википедиясе]
 
[[Төркем:Евклид геометриясе]]