Дәүләт-Гәрәй: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к →Русия белән сугышлар: clean up, replaced: Рәзән → Рязань using AWB |
к →Русия белән сугышлар: clean up, replaced: урыс → рус (4) using AWB |
||
Юл номеры - 20:
[[1552]] елның җәен, [[Казан ханлыгы]]н басып алуны булдырмас өчен, Дәүләт-Гәрәй Русиягә беренче яуга чыгып китә. 21 июль көнне аның 60 меңлек гаскәре Тула диварлары астында пәйда була. Явыз Иван ярдәмгә 15 меңлек гаскәрне җибәрде кырымлылар чигенергә мәҗбүр булганнар, Явыз Иван исә үз гаскәрен Казанга таба борылган.
[[1555]] елда Судбище бәрелешендә
[[1569]] елда төрек солтаны Сәлим II [[Әстерхан]]га зур төрек-татар явын оештырылган. [[Кәфә]]дән 17 меңлек Касыйм-паша җитәкчелегендәге төрек гаскәре чыкты, соңрак аларга Дәүләт-Гәрәй җитәкчелегендәге 50 меңлек татар гаскәре кушылды. Төрек {{comment|сәргаскәрлеге|командованиесе}} [[Идел]] һәм [[Тын]] арасында каналны төзәргә, корабларны Иделгә күчерергә, Идел буйлап Әстерханга кадәр төшәргә һәм шәһәрне басып алырга ният иткән. Ләкин каналны казып та, көймәләрен дә Иделгә сөйрәп күчереп булмады. Көймәләр һәм әртиллирияне Касыйм-паша [[Азак]]ка кайтарды, ә үзе хан белән җәяү тәртибендә Әстерханга юнәлде. 16 сентябрь көнне төрек-татар гаскәре Әстерханга барып җиткән, ләкин әртиллирия булмавы сәбәпле алар кальгане штурмаларга җөрьәт итмәгән. 26 сентябрь көнне төрек-татар гаскәре Әстерханнан чигенеп киткән.
[[1571]] елның җәен Дәүләт-Гәрәй 40<ref name="stor">'' Стороженко А. В. '' Стефан Баторий и днепровские козаки — Киев: типография Г. Л. Фронцкевича, 1904. — 327 с. — С. 34.</ref> меңлек гаскәр белән Русия шәһәрләренә һәләкәтле чапкын ясаган һәм 24 май көнне [[Мәскәү]] янына килгән. Шәһәрне яндырып һәм юл уңаеннан [[әсир]]ләрне алу өчен тирә-якка отрядларны җибәреп, ул көньякка, [[Кашир]] һәм [[Рязань]] тирәсенә китә. Мәскәү явы сөземтәсендә Дәүләт-Гәрәй «Тәхет алган» ({{lang-crh|Taht Alğan, Тахт Алгъан}}) кушаматын алган. Сугыш нәтиҗәсендә якынча 10-80 мең
[[1572]] елда, төрекләрнең ризалыгын алып, Мәскәүгә яу чабу өчен 120 меңлек гаскәрне туплый, шул исәптә 33 мең төрек, һәм 7 мең төрек яңачирүе (янычары). Июль азагында Кырым гаскәре, зур булмаган
Тормышның азагында Дәүләт-Гәрәй уллары — Мәхмәд-Гәрәй һәм Әдил-Гәрәй арасында мөнәсәбәтләр киеренкеләнгән.
|