Harmonika: юрамалар арасында аерма

'''Harmonika''' yä '''iren ğarmunı''' - kompakt kesäle tınlı muzıkal qoral.

== Tarix ==

Kristian Fridrix Lüdvig Buşman tarafınnan [[1821]] yılda uylap tabıla. Harmonikanıñ berençe ürnäge – Könçığış tın organı. Tınlı organnar häm harmonika "telçekle" qorallarğa qağılalar. Berençe tapqır Könçığış tınlı organ [[Awrupa]]ğa [[Qıtay]]dan [[18 yöz]] urtalarında kilgän. Bu qoral 17 törle ülçämle bambuk köpşälärdän torğan. Här köpşädä munştuklärgä berketelgän baqır telçelklär urnaşılğan. Buşmannıñ ''aura'' digän 15-tişekle plastin küreneşle dönyada berençe harmonika kamertonğa bigräk oxşağan. [[1826]] yılda Rixter isemle [[Bohemia]]le 10-tişekle häm 20-telçekle harmonikanı eşläp çığarğan. Här tişektä sulış alu häm çığaru öçen ayırım telçek urnaşılğan. Bu küreneş standart bulıp taralğan. [[Almança]] bu qoral ''Mundharmonika'' atala başlağan. [[1857]] yıldan harmonikalarnıñ iñ ere eşläp cığaruçı Matthias Hohner nigezlägän şirkäte sanala. [[1862]] yılda Hohner Amerikannarnı harmonika belän tanıştırğan. [[1879]] yılda Hohner yılğa 700.000 qoral çığara. [[20 yöz]] başlarında yılda 5 million harmonika çığa inde. Berençe Bötendönya Suğışı waqıtında Alman şirkätläre harmonikanı doşmannar arasında tarata almıy. Mäsälän, [[Frantsiä]] öçen "l'Epatant" häm "La Marseillaise" modelläre, Anglia öçen "King George" häm "Alliance Harp", Miksikä öçen "El Centenario" h.b. Üz soldatlarğa "Kaiser Wilhelm" kebek harmonikalar da taratalar. Harmonikanıñ berençe audioyazmalar [[1920 yıllar]]da yasalğan. Böyek Depressiä çorında bu qoral AQŞnıñ tönyaqtan başqa öleşlärenä säyäxät itkän. [[Çikago]] şähärendä Afroamerikannar mädäniätendä ul zur öleş alğan. Monda ul ''Mississippi saksofonı'' bulıp yörgän. Bu xäldä harmonikada orkestr akkompanimentı belän başqarğannar. [[1950 yıllar]]da rock-n-roll harmonikalarğa yaña tormış birä. Xäzer bu qoral törle muzıkal' yünäleşlärdä qullanıla.