Свердловск татар театры: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
DerslekBot (бәхәс | кертем)
к →‎Тарих: redact, replaced: Магниттау → Магнитогорски, Пирем → Пермь using AWB
Nurbot (бәхәс | кертем)
к clean up, replaced: Свердлау → Свердловск (10) using AWB
Юл номеры - 1:
{{Театр
|Исем = СвердлауСвердловск татар театры
|Нигезләнгән = [[1919]]
|Ябылган =[[1933]]
|Статус = эшләми
|Урнашу = [[СвердлауСвердловск]]
}}
'''СвердлауСвердловск татар театры''', Урал татар эшче театры, Урал өлкә татар-башкорт күчмә эшче театры — [[1919]]-[[1933 ел]]ларда [[Екатеринбур]] (''[[1924 ел]]дан'' [[СвердлауСвердловск]]) [[шәһәр]]ендә эшләп килгән (''[[1919 ел]]дан үзешчән, [[1921 ел]]дан һөнәри дәүләт'') татар театры.
 
== Тарих ==
* [[1919 ел]]ның [[22 август]]ында Екатеринбур губернасы (''[[1923 ел]]дан'' [[Урал өлкәсе]]) хәрби-инкыйлаби комитеты карары белән Екатеринбур губернасы халык мәгарифе бүлеге каршында(«''мөселманнар арасында мәдәни-мәгърифәт эшчәнлеге алып бару максатында''») мөселман бүлекчәсе төзелә. Әлеге бүлекчә эчендә (''үзешчән'') татар театр труппасы эшчәнлеген башлап җибәрә. Әлеге датаны СвердлауСвердловск татар театрының туган көне дип санарга була. Режиссеры — Әмин Фәтхуллин. Сәяси җитәкчелекне 3 нче армия сәяси бүлегенең [[КПСС|РКП]] татар секциясе алып бара. Труппа [[Екатеринбур]]ның Мөселман клубы (''соңрак'' Вахитов клубы) бинасында урнаша.
* [[1921 ел]]ның [[21 март]]ында театр труппасы исеме рәсми кәгазьләрдә '''«Татар-башкорт халкының эшче гавәменә хезмәт күрсәтү буенча Төрки халыкларының пролетар театр труппасы»''' ({{lang-ru|«Пролетарская театральная труппа тюркнародов для обслуживания трудовой массы татаро-башкирского населения»}}) дип күрсәтелә башлый. [[Март]]-[[апрель]] айларында театр төркеме беренче тапкыр гастрольләргә чыга.
* [[1921 ел]]ның 20-21 сентябрендә Екатеринбур губернасы халык мәгарифе бүлеге каршындагы {{comment|милли азчылыклар шурасы|совет нацменов}} шәһәр театры статусын губерна театры статусына күтәрә, театр тоту чыгымнарын һәм артистларның хезмәт хакын түләүне Екатеринбур губернасы халык мәгарифе бүлегенә йөкли.
* [[1922 ел]]ның [[17 гыйнвар]]ында театр исеме '''«Мәдәният учагы» мөселман пролетар театры труппасы''' итеп үзгәртелә. Шейнкман урамы, 8 йорт адресы буенча урнаша.
* [[1931 ел]]да ВКП (б)ның [[Урал өлкәсе|Урал өлкә]] комитеты карары белән [[Троицк татар театры|Троицк театры]] Урта һәм Көньяк [[Урал]] үзәге [[СвердлауСвердловск]]га күчерелә. Исеме '''«Урал өлкә татар-башкорт күчмә эшче театры»''' ({{lang-ru|Передвижной татаро-башкирский рабочий театр Уральской области}}) итеп үзгәртелә. [[1932 ел]]ның 15 июлендә ВКП (б) [[Урал өлкәсе|Урал өлкә]] комитеты карары белән театрга рәсми статус бирелә. Театрда 25 кеше штатта тора (14 актер, 10 актриса, 4 музыкант, 7 хезмәт күрсәтүче).
* Театрның гастрольләр маршруты [[Чиләбе]], [[Магнитогорски]], [[Троицк (Чиләбе өлкәсе)|Троицк]], [[Азбис]], [[Шумиха (шәһәр)|Шумиха]], Берды ([[Ырынбур]]), [[Мияс]], Ялан-Катай, [[Түбән Тагил]], [[Чусавай]], [[Пермь]], [[Сарапул]], [[Кызылъяр (СвердлауСвердловск өлкәсе)|Кызылъяр]], [[Зылатаус]], [[Березники]], [[Киҗел]], [[Губаха]], [[Саликам]], [[Воткинск]] шәһәрләре, урман хуҗалыклары, яңа төзелешләр аша үтә.
 
== Ябылу ==
* [[1932 ел]]ның 13 октябренда [[Социализм юлы (гәҗит)|«''Социализм юлы''» газетасында]] театрның мөшкел хәле турында мәкалә басыла. Күчмә тормыш михнәтләре, хезмәт хакын вакытында түләмәү, авырулар сәбәпле артистлар кайсы кая таралып бетә. [[Казан]]га [[Татар дәүләт академия театры]]на һәм [[Әстерхан дәүләт татар драма театры|Әстерхан татар театрына]] кадрлар белән ярдәм итүне сорап язган үтенечләр җавапсыз кала.
* [[1933 ел]]ның ахырында Урал татар эшче театры ябыла.
* [[1937 ел]]да [[СвердлауСвердловск өлкәсе|СвердлауСвердловск өлкә]] башкарма комитетының татар театрына бина табу, 30 кешелек штат тоту өчен акча бүлеп бирү турындагы карары үтәлми.
 
== Актерлар ==
Юл номеры - 40:
* [http://troitsk74.ru/history/trail/musprovince/ Музыканты и артисты из провинции]
* [https://docviewer.yandex.ru/?url=http%3A%2F%2Fwww.muzkom.net%2F_download%2Fkultural1408.pdf&name=kultural1408.pdf&lang=ru&c=567c5a7dec7a&page=33 Уральские корни казанских лицедеев]
* [http://rbvekpros.livejournal.com/30944.html Рөстәм Бикбов. Татар-башкорт театры. СвердлауСвердловск-Екатеринбур. 1919-1936]
 
== Искәрмәләр ==