Авеста: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Akkashka (бәхәс | кертем)
Akkashka (бәхәс | кертем)
Юл номеры - 76:
 
* '''Ясна (Авеста), Y.''' (''пехл.'' yasn, yazišn, ''авест.'' yasna — «почитание хөрмәтләү» yaz — «хөрмәтләргә», «гыйбәдәть кылу» фигыйленнән,
''урта санскр.'' yajña) — төп «[[:ba:Ясна_(обряд)|Ясна»]] зооастриячеләр литургиясендә укыла торган текстан торган иң әһәмиятле китап. Шактый төрле эчтәлектәге 72 бүлекне («хаити», ''авест.'' haitī — ''турадан-туры'' «бәйләм») берләштерә). 28-34, 43-51, 53 бүлекләрдә бөтен авестий җыелмасының иң хөрмәтле өлешен [[:ba:Гаты|Гатлар]], [[:ba:Ахура_Мазда|Аһура Маздага]] багышланган метрик гимннар алып тора, зороастризм традициясе һәм күпчелек галимнәр аларның авторлыгы Заратуштра пәйгамбәренең үзенә туры килә дип раслана.
* '''Висперед, Vr. ''' (Виспрад, ''авест.'' vīspe ratauuō «бөтен бүлекләр») — Яснага догалар «ратлар»га, иҗат җимешләренең өлгеле бүлекләренә мөрәҗәгать төрендәге өстәмә; 24 бүлектән тора (karde < kardag).
* '''Вилэвдад, V.''' (Вендидад, ''пехл.'' vidēvdād, ''авест.'' vī-daēvō-dāta-}} «Ләүләрдән» баш тарту законы» — 22 бүлектән торган җыентык (fragard), барыннан да элек, чисталык һәм мәсхәрәләргә каршы көрәш законнарына багышланган.
* '''Яшты, Yt. ''' (''пехл.'' yašt, ''авест.'' yešti, шул ук yaz- «хөрмәтләргә» фигыйленнән) — Аһура Маздага, Амешаспентларга һәм төрле язатларга. багышланган 22 гимн.
* '''Хорде Авеста''' (''фарс.'' xorde avestā) — ''турадан-тура'' «Кече Авеста» — Авестаның башка өлешләреннән алынган күсермәләрдән торган руханилар һәм гади кешеләр миряне тарафыннан кулланыла торган көндәлек догалар җыентыгы. Кайбер үзенә бер башка догалар урта фарсы телендә төзелгән, һәм аларның авторлыгы, гадәттәгечә, [[:ba:Адурбад_Махраспанд|АдурбадаАдурбад Махраспандага]] туры килә. Авестийлы өлешләр үз эченә кереш компилятив догаларны ала, 5 Гах (G. ''пехл.'' gāh — тәүлекнең 5 намаз вакыты, 5 Нияшнлар (Ny ''пехл.'' niyāyišn «дога») 5 язат, 4 '''[[:ba:Афринган|Афрингана]]''' (A., ''пехл.'' Āfrinagān — «фатиха»)
* '''Сироза, S.''' (''пехл.'' sīrōza — «утыз көнлек») — зороастрий календарь аеның 30 көненең утыз яклаучысына ике төрдәге догалар: иялек килештәге исем белән (Кече Сироза) һәм төшем килештәге исем белән (Зур Сироза); Нигездә, Яснадан алынган Сироза формулалары Яшталарда һәм Хорда Авестала актив кулланыла.
* '''Авестий фрагментлары''' — авестий китапларының тотош көе сакланмаган таркау өлешләре, шулай ук пехлеви язмаларында авестий өземтәләре. Аларның арасыннан иң зурлары '''Нирангистан''' (N., ''пехл.'' Nīrangistān), '''Пурсишниха''' (P., ''пехл.'' Pursišnīhā), '''Аогемадаэча''' (Aog., ''пехл.'' Aogəmadāēčā), '''Хадохт-наск''' (H., ''пехл.'' Hādōxt Nask), '''Африн-и Зардушт''' (Az., ''пехл.'' Āfrīn ī Zardušt), '''Виштапс-яшт''' (Vyt., ''пехл.'' Vištāsp Yašt)