Төркия административ бүленеше: юрамалар арасында аерма
Яңа бит: «{{УК}} мини|right|300px|Төркиянең илләре (провинциялары) Административ-территориал...» |
(аермасы юк)
|
5 июл 2020, 10:25 юрамасы
Административ-территориаль яктан Төркия 81 илгә (төр. il — «мәйдан») бүленә.
Төркия административ бүленеше | |
Дәүләт | Төркия |
---|---|
Төркия административ бүленеше Викиҗыентыкта |
Илләр
Илдә дәүләт идарәсен вәли (төр. vali), ягъни губернатор, башкара. Вәлинең резиденциясе вилаять (төр. vilayet) дип атала. Алдан ил вилайәт дип йөртелгән.
Һәр ил илчеләргә (төрек. ilçe), ягъни районнарга, бүленә. Илнең административ үзәге аның үзәк илчәсендә — мәркәз илчәдә (төр. merkez ilçe) урнашкан.
Кагыйдә буларак, илләр аларның административ үзәгенең атамасын йөртә. Әммә башка төрлеләре дә бар: Хатай иле (административ үзәге — Антакья каласы), Коҗаели иле (административ үзәге — Измит шәһәре) һәм Сакарья иле (административ үзәге — Адапазары шәһәре).
1926 елда Төркия 57 илгә бүленгән була, 1939 елда Салай тора, 1947 елда Артвин, Түнҗели, Каракүз (хәзерге Бингөл), Битлис һәм Сакари, 1953 — Ушак, 1954 — Сакарья һәм Адыяман, 1957 елда Нәшәр оештырыла. 1957—1989 елларда илләр саны 67 була. 1989 елда Кырыкка, Караман, Байбурт һәм Аксарай, 1990 — Батман белән Ширнак, 1991 — Барын, 1994 — Ыгдыр һәм Карасан, 1995 — Ялова, Карабек һәм Килис, 1997 — Османия, 1999 Түзә барлыкка килә.
Әлеге вакытта Төркия территориясе түбәндәге илләргә бүленә:
№ | Ил (татарча.) | Ил (төрекчә) | Илнең мәйданы (км2) |
Ил халкы,(2009)(кеше) | Халкының тыгызлыгы,(кеше/км2) | Адм. үзәк | Адм. үзәк халкы, (кеше) | Код |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Агры | Ağrı | 11 315 | 537 665 | 47,52 | Агыр (Каракөчек) | 79 764 | 04 |
2 | Адана | Adana | 14 256 | 2 062 226 | 144,66 | Адана | 1 130 710 | 01 |
3 | Адыяман |
Adıyaman | 7 572 | 588 475 | 77,72 | Адыяман | 178 538 | 02 |
4 | Айдын |
Aydın | 7 922 | 950 757 | 120,01 | Айдын | 142 267 | 09 |
5 | Аксарай |
Aksaray | 8 051 | 396 084 | 49,20 | Аксарай | 129 949 | 68 |
6 | Амасья |
Amasya | 5 731 | 365 231 | 63,73 | Амасья | 74 393 | 05 |
7 | Анкара |
Ankara | 25 615 | 5 017 914 | 195,90 | Анкара (ал.) | 3 203 362 | 06 |
8 | Анталья |
Antalya | 20 599 | 1 719 751 | 83,49 | Анталья | 603 190 | 07 |
9 | Карасан |
Ardahan | 5 495 | 133 756 | 24,34 | Карасан | 17 274 | 75 |
10 | Артвин |
Artvin | 7 493 | 191 934 | 25,62 | Артвин | 23 157 | 08 |
11 | Афйонкараһисар |
Afyonkarahisar | 14 532 | 701 326 | 48,26 | Афйонкараһисар | 128 516 | 03 |
12 | Байбурт |
Bayburt | 4 043 | 97 358 | 24,08 | Байбурт | 32 285 | 69 |
13 | Балыкесир |
Balıkesir | 14 442 | 1 076 347 | 74,53 | Балыкесир | 215 436 | 10 |
14 | Бартын |
Bartın | 1 960 | 184 178 | 93,97 | Барнын | 35 992 | 74 |
15 | Батман | Batman | 4 671 | 456 734 | 97,78 | Батман | 246 678 | 72 |
16 | Билеҗик |
Bilecik | 4 181 | 194 326 | 46,48 | Билеҗик | 34 105 | 11 |
17 | Бингөл |
Bingöl | 8 402 | 253 739 | 30,20 | Бингөл | 68 876 | 12 |
18 | Битлис |
Bitlis | 8 413 | 388 678 | 46,20 | Битлис | 44 923 | 13 |
19 | Болу |
Bolu | 10 716 | 270 654 | 25,26 | Болу | 84 565 | 14 |
20 | Бурдур |
Burdur | 7 238 | 256 803 | 35,48 | Бурдур | 63 363 | 15 |
21 | Бурса |
Bursa | 11 087 | 2 550 645 | 230,06 | Бурса | 1 194 687 | 16 |
22 | Ван |
Van | 20 927 | 1 022 330 | 48,85 | Ван | 284 464 | 65 |
23 | Газиантеп | Gaziantep | 7 194 | 1 285 249 | 178,66 | Газиантеп (ал.) | 853 513 | 27 |
24 | Гиресун |
Giresun | 7 151 | 523 819 | 73,25 | Гиресун | 83 636 | 28 |
25 | Гүмүшханә |
Gümüşhane | 6 125 | 186 953 | 30,52 | Гүман | 30 270 | 29 |
26 | Денизли |
Denizli | 11 716 | 950 029 | 81,09 | Денизли | 275 480 | 20 |
27 | Диярбакыр |
Diyarbakır | 15 162 | 1 362 708 | 89,88 | Диярбакыр | 545 983 | 21 |
28 | Дүзҗе |
Düzce | 1 065 | 314 261 | 295,08 | Дүзҗе | 56 649 | 81 |
29 | Зонгулдак |
Zonguldak | 3 470 | 615 599 | 177,41 | Зонгулдак | 104 276 | 67 |
30 | Измир |
Izmir | 11 811 | 3 370 866 | 285,40 | Измир (ал.) | 2 232 265 | 35 |
31 | Йозгат |
Yozgat | 14 083 | 682 919 | 48,49 | Йозгат | 73 930 | 66 |
32 | Кайсери |
Kayseri | 17 116 | 1 060 432 | 61,96 | Кайсери (ал.) | 536 392 | 38 |
33 | Карабүк |
Karabük | 2 864 | 225 102 | 78,60 | Карабүк | 100 749 | 78 |
34 | Караман | Karaman | 8 816 | 243 210 | 27,59 | Караман | 105 384 | 70 |
35 | Карс | Kars | 9 594 | 325 016 | 33,88 | Карс | 78 473 | 36 |
36 | Кастамону |
Kastamonu | 13 473 | 375 476 | 27,87 | Кастамону | 64 606 | 37 |
37 | Каһраманмараш | Kahramanmaraş | 14 213 | 1 002 384 | 70,53 | Каһраманмараш | 326 198 | 46 |
38 | Килис |
Kilis | 1 239 | 114 724 | 92,59 | Килис | 70 670 | 79 |
39 | Коҗаели |
Kocaeli | 3 635 | 1 206 085 | 331,80 | Измит | 195 699 | 41 |
40 | Конья |
Konya | 40 824 | 2 192 166 | 53,70 | Конья (ал.) | 742 690 | 42 |
41 | Кыркларели |
Kırklareli | 6 056 | 328 461 | 54,24 | Кыркларели | 53 221 | 39 |
42 | Кыршәһәр |
Kırşehir | 6 434 | 253 239 | 39,36 | Кыршәһәр | 88 105 | 40 |
43 | Кырыккала |
Kırıkkale | 4 589 | 383 508 | 83,57 | Кырыккала | 205 078 | 71 |
44 | Күтаһья |
Kütahya | 12 119 | 656 903 | 54,20 | Күтаһья | 166 665 | 43 |
45 | Малатья | Malatya | 12 235 | 853 658 | 69,77 | Малатья | 381 081 | 44 |
46 | Маниса | Manisa | 13 120 | 1 260 169 | 96,05 | Маниса | 214 345 | 45 |
47 |