Төркия административ бүленеше: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Яңа бит: «{{УК}} мини|right|300px|Төркиянең илләре (провинциялары) Административ-территориал...»
(аермасы юк)

5 июл 2020, 10:25 юрамасы

Административ-территориаль яктан Төркия 81 илгә (төр. il — «мәйдан») бүленә.

Төркия административ бүленеше
Дәүләт  Төркия
 Төркия административ бүленеше Викиҗыентыкта
Төркиянең илләре (провинциялары)

Илләр

Илдә дәүләт идарәсен вәли (төр. vali), ягъни губернатор, башкара. Вәлинең резиденциясе вилаять (төр. vilayet) дип атала. Алдан ил вилайәт дип йөртелгән. 

Һәр ил илчеләргә (төрекilçe), ягъни районнарга, бүленә. Илнең административ үзәге аның үзәк илчәсендә — мәркәз илчәдә (төр. merkez ilçe) урнашкан. 

Кагыйдә буларак, илләр аларның административ үзәгенең атамасын йөртә. Әммә башка төрлеләре дә бар: Хатай иле (административ үзәге — Антакья каласы), Коҗаели иле (административ үзәге — Измит шәһәре) һәм Сакарья иле (административ үзәге — Адапазары шәһәре).

1926 елда Төркия 57 илгә бүленгән була, 1939 елда Салай тора, 1947 елда Артвин, Түнҗели, Каракүз (хәзерге Бингөл), Битлис һәм Сакари, 1953 — Ушак, 1954 — Сакарья һәм Адыяман, 1957 елда Нәшәр оештырыла. 1957—1989 елларда илләр саны 67 була. 1989 елда Кырыкка, Караман, Байбурт һәм Аксарай, 1990 — Батман белән Ширнак, 1991 — Барын, 1994 — Ыгдыр һәм Карасан, 1995 — Ялова, Карабек һәм Килис, 1997 — Османия, 1999 Түзә барлыкка килә.

Әлеге вакытта Төркия территориясе түбәндәге илләргә бүленә:

Төркиянең илләре
Ил (татарча.) Ил (төрекчә) Илнең мәйданы

(км2)

Ил халкы,(2009)(кеше) Халкының тыгызлыгы,(кеше/км2) Адм. үзәк Адм. үзәк халкы, (кеше) Код
1 Агры Ağrı 11 315 537 665 47,52 Агыр (Каракөчек) 79 764 04
2 Адана Adana 14 256 2 062 226 144,66 Адана 1 130 710 01
3 Адыяман
Adıyaman 7 572 588 475 77,72 Адыяман 178 538 02
4 Айдын
Aydın 7 922 950 757 120,01 Айдын 142 267 09
5 Аксарай
Aksaray 8 051 396 084 49,20 Аксарай 129 949 68
6 Амасья
Amasya 5 731 365 231 63,73 Амасья 74 393 05
7 Анкара
Ankara 25 615 5 017 914 195,90 Анкара (ал.) 3 203 362 06
8 Анталья
Antalya 20 599 1 719 751 83,49 Анталья 603 190 07
9 Карасан
Ardahan 5 495 133 756 24,34 Карасан 17 274 75
10 Артвин
Artvin 7 493 191 934 25,62 Артвин 23 157 08
11 Афйонкараһисар
Afyonkarahisar 14 532 701 326 48,26 Афйонкараһисар 128 516 03
12 Байбурт
Bayburt 4 043 97 358 24,08 Байбурт 32 285 69
13 Балыкесир
Balıkesir 14 442 1 076 347 74,53 Балыкесир 215 436 10
14 Бартын
Bartın 1 960 184 178 93,97 Барнын 35 992 74
15  Батман Batman 4 671 456 734 97,78 Батман 246 678 72
16 Билеҗик
Bilecik 4 181 194 326 46,48 Билеҗик 34 105 11
17 Бингөл
Bingöl 8 402 253 739 30,20 Бингөл 68 876 12
18 Битлис
Bitlis 8 413 388 678 46,20 Битлис 44 923 13
19 Болу
Bolu 10 716 270 654 25,26 Болу 84 565 14
20 Бурдур
Burdur 7 238 256 803 35,48 Бурдур 63 363 15
21 Бурса
Bursa 11 087 2 550 645 230,06 Бурса 1 194 687 16
22 Ван
Van 20 927 1 022 330 48,85 Ван 284 464 65
23  Газиантеп Gaziantep 7 194 1 285 249 178,66 Газиантеп (ал.) 853 513 27
24 Гиресун
Giresun 7 151 523 819 73,25 Гиресун 83 636 28
25 Гүмүшханә
Gümüşhane 6 125 186 953 30,52 Гүман 30 270 29
26 Денизли
Denizli 11 716 950 029 81,09 Денизли 275 480 20
27 Диярбакыр
Diyarbakır 15 162 1 362 708 89,88 Диярбакыр 545 983 21
28 Дүзҗе
Düzce 1 065 314 261 295,08 Дүзҗе 56 649 81
29 Зонгулдак
Zonguldak 3 470 615 599 177,41 Зонгулдак 104 276 67
30 Измир
Izmir 11 811 3 370 866 285,40 Измир (ал.) 2 232 265 35
31 Йозгат
Yozgat 14 083 682 919 48,49 Йозгат 73 930 66
32 Кайсери
Kayseri 17 116 1 060 432 61,96 Кайсери (ал.) 536 392 38
33 Карабүк
Karabük 2 864 225 102 78,60 Карабүк 100 749 78
34  Караман Karaman 8 816 243 210 27,59 Караман 105 384 70
35 Карс Kars 9 594 325 016 33,88 Карс 78 473 36
36 Кастамону
Kastamonu 13 473 375 476 27,87 Кастамону 64 606 37
37 Каһраманмараш Kahramanmaraş 14 213 1 002 384 70,53 Каһраманмараш 326 198 46
38 Килис
Kilis 1 239 114 724 92,59 Килис 70 670 79
39 Коҗаели
Kocaeli 3 635 1 206 085 331,80 Измит 195 699 41
40 Конья
Konya 40 824 2 192 166 53,70 Конья (ал.) 742 690 42
41 Кыркларели
Kırklareli 6 056 328 461 54,24 Кыркларели 53 221 39
42 Кыршәһәр
Kırşehir 6 434 253 239 39,36 Кыршәһәр 88 105 40
43 Кырыккала
Kırıkkale 4 589 383 508 83,57 Кырыккала 205 078 71
44 Күтаһья
Kütahya 12 119 656 903 54,20 Күтаһья 166 665 43
45  Малатья Malatya 12 235 853 658 69,77 Малатья 381 081 44
46 Маниса Manisa 13 120 1 260 169 96,05 Маниса 214 345 45
47