Төрекмәнстан: юрамалар арасында аерма

'''Төрекмәнстан''' ([[төрекмән теле|төрекм.]] ''Türkmenistan'') -– [[Урта Азия|Урта Азияда]] урнашкан [[дәүләт]]. Көньякта [[Әфганстан]] һәм [[Иран]] белән, төньякта [[Казакстан]] һәм [[Үзбәкстан]] белән чиктәш. Көнбатыштан [[Каспий диңгезе]] белән юыла. Дөнья океанына чыгу юлы юк.

* Б.э.к. [[Б.э.к. VI гасыр|VI]]—–[[Б.э.к. IV гасыр|IV гасырларда]] бу җирләр иранлы [[Ахеменидлар дәүләте|Ахеменидлар дәүләтендә]], соңрак [[Александр Македонский]] кулында булган.

* [[Б.э.к. III гасыр]] —– [[Парфия патшалыгы]] эчендә (башкаласы —– [[Ниса]]), соңрак [[Сасанидлар]] дәүләте составында.

* [[V гасыр|V]]-[[VIII гасыр|VIII]] гасырларда [[эфталитлар]], [[төркиләр]], [[гарәпләр]] һөҗүменә дучар була. [[776]]—–[[783]] елларда җирле халык [[Хашим ибне Хәким]] ([[Муканна]]) җитәкчелегендәге гарәпләргә каршы баш күтәрүдә катнаша.

* [[XVI гасыр|XVI]]-[[XVII гасыр|XVII]] гасырлар -– [[Хива ханлыгы]] һәм [[Бохара ханлыгы|Бохара ханлыгына]] керә.

* [[1869]]—–[[1885]] еллар -– [[Россия империясы]] тарафыннан яулап алына ([[Каспий арты өлкәсе]]).

* [[1917 ел]], [[ноябрь]] —– [[декабрь]] -– совет хөкүмәте урнаштырыла.

* [[1924 ел]], [[27 октябрь]] -– [[Төрекмән Совет Социалистик Җөмһүрияте]] төзелә.

* [[1948 ел]], [[октябрь]] -– [[Ашхабад|Ашхабадда]] [[Ашхабадское җир тетрәве|көчле җир тетрәве]] нәтибәсендә 60-100 мең кешенең гомере өзелә.

* [[1990 ел]] -– Җөмһүрият Президенты урыны барлыкка килә. Ул урынны аңа кадәр җөмһүрият белән идарә иткән [[Сапарморат Ниязов]] ала.

* [[1991 ел]], [[октябрь]] -– Җөмһүриятнең Югары Советы бәйсезлек игълан итә, ТССҖның атамасы Төрекмәнстанга үзгәртелә.

* [[2007 ел]], [[11 февраль]] -– Президент урынына [[Гурбангулы Бердымөхәммәтов]] сайлана.

* [[Ахал вәлаяте]]. Башкаласы -– [[Аннау]] (картада -– 1)

* [[Балкан вәлаяте]]. Башкаласы —– [[Балканабад]] (Нәбит-Даг) (2)

* [[Дашогуз вәлаяте]]. Башкаласы —– [[Дашогуз]] (Ташауз) (3)

* [[Лебап вәлаяте]]. Башкаласы —– [[Туркменабад]] (4)

* [[Мары вәлаяте]]. Башкаласы —– [[Мары]] (5)

* 1999 —– 16 %,

* 2000 —– 18 %,

* 2001, 2002 —– 20 %,

* 2003 —– 17 %,

* 2004 —– 21 %.

Җөмһүрияттә халык санының тиз артуы күзәтелә. [[1979 ел|1979 елдагы]] халык санын алу буенча республикада 2 759 мең, [[1989 ел|1989 елда]] —– 3 534 мең, [[1995|1995 ел]] санавы буенча —– 4 481 мең кеше яшәгән. [[1995|1995 елдан]] соң да үсеш дәвам итә: [[2000]] —– 5 200 мең, [[2001|2001 ел]] башы —– 5369,4 мең; [[2001|2001 ел]], [[1 май]] —– 5410 мең; [[2001|2001 ел]], [[1 август]] —– 5478,9 мең кеше.

Халыкның якынча 90 % -– [[төрекмәннәр]], 4 % -– [[үзбәкләр]], 3 % -– [[руслар]]. Шулай ук [[азәриләр]], [[казаклар]], [[татарлар]] һ.б. халыклар да яши.