Хәсән Хәмидулла: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Яңа бит: «{{Шәхес | исем = Хәсән Хәмидулла {{lang-fi|Hasan Hamidulla}} | рәсем = | рәсем_зурлыгы = 250px | alt = | рәсем язуы = | тул...»
 
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
{{Шәхес
| исем = Хәсән Хәмидулла {{lang-fi|Hasan Hamidulla}}
| рәсем =Хәсән Хәмидулла.jpg
| рәсем_зурлыгы = 250px
| alt =
| рәсем язуы =
| тулы исем = Хәсән Хәмидулла,Низаметдин {{lang-fi|Hasanулы Hamidulla}}Хәмидулла
| һөнәр = җәмәгать эшлеклесе, язучы
| туу датасы =25.11.1895
Юл номеры - 25:
 
== Биографиясе ==
Хәсән Низаметдин улы Хәмидулла [[1900 ел]]ның [[25 ноябрь|25 ноябре]]ндә Нижгар губернасының Сергач өязе Яңапар (Актук) авылында туган. Авыл мәдрәсәсендә белем ала.
 
Хәсән Хәмидулла гаиләсе [[Бөек Финляндия кенәзлеге|Бөек Финляндия кенәзлегенә]] [[Түбән Новгород губернасы]] [[Актук]] (Яңапар) авылыннан 1915 елда күченеп килә. Аның бабасы исә Финляндиядә 1860 еллардан бирле яши торган була. Гаилә 1923 елга кадәр [[Терийоки]] шәһәрендә, соңыннан [[Оулу]] һәм Кеми шәһәрләрендә яши. Букча кибете тота. 1925-1927 елларда Төркиядә хәрби хезмәттә булып кире Финляндиягә кайта. Хәмидулла дистә еллар дәвамында [[Кеми]]да электротехник һәм радиотехник бизнес белән идарә итә, ул сугыш вакытында шулай ук фин һәм немец армияләрен электр җиһазлары, батарейлар һәм двигательләе белән тәэмин итә.
 
1950 елдан Хәмидулла Хельсинкида яши һәм Tehowatti исемле кечкенә кибет тота.<ref name="KB" /> 1980 нче елларда аның электр энергиясе җитештерү буенча үз бизнесы була.<ref name="HS2">Ilkka Malmberg: [https://www.hs.fi/lehti/hsarchive/1982-06-02/16 Hamidullan ”kultakaivos” löytyi Suomesta] (maksullinen artikkeli) Helsingin Sanomat 2.6.1982, s. 16, HS Aikakone. Viitattu 23.5.2018.</ref>
 
Ул шулай ук фин Ислам җәмгыятенә йогынты ясаучылардан була.<ref>Suomen Islnm-seurakuntø 1925-1975. [The Finnish Islam Congregation 1925- 1975.1 [Preface by:] Abdullah Ali & Haider Karatau & Okan Dat¡er. Helsinki 1975.</ref> Үз гомере эчендә ул [[Мәккә]]гә ике хаҗ кыла.<ref name="HS2" /> 1988 елның 6 ноябрендә вафат була.
 
== Әдәби эшчәнлеге ==
 
Үзенең туган теленнән тыш Хәмидулла фин, швед, гарәп, гус һәм төрек телләрендә сөйләшкән. 1925 елда ул әдәби эшчәнлеген Кемидәге «[[Мәгърифәт (гәҗит, Кеми)|Mägrifät]]» татар телле газетасының унике томын нәшер итүдән башлый. ХәмидуллаүзХәмидулла үз нәшриятында күп еллар дәвамында, тарих һәм мемуарлардан башлап, Ислам дини әдәбиятына кадәр, үзе язган күп санлы китаплар һәм брошюралар бастырган. Ул шулай ук пьесалар һәм шигъри җыентыклар кебек нәфис әдәбият язган. 1943-1977 елларда «[[Шимал очкыннары (журнал)|Шимал очкыннары]]» журналын чыгара.
 
Актук авыл тарихын («Yañapar tārhihi», 1954), татар мәкальләре һәм халык җырлары җыентыкларын әзерли. 1943 елда Хәмидулла Кемида 1897 елда нәшер ителгән 20 000 данәдә гарәп телле Коръән басмасын чыгара. Ул Кызыл Армиянең Финляндия һәм Германиядәге мөселман солдатлары арасында таратыла. Коръәннең икенче басмасы 1969 елда басыла. Хәмидулланың иң беренче басмалары гарәп хәрефләре белән язылган, әмма соңрак ул гарәп һәм латин алфавитлары белән бер үк текстны кабул итә. Ул 1970 еллар ахырына кадәр актив рәвештә басма эшен дәвам итә, шулай ук фин телендәге «Nyyrikki» журналы өчен дә мәкаләләр язган. Үзенең мәкаләләрен, әдәби әсәрләрен фин теленә тәрҗемә итеп бастырган.
 
Х.Хәмидулла 1985 елны Финляндия язучылар оешмасына кабул ителә.
Актук авыл тарихын («Yañapar tārhihi», 1954), татар мәкальләре һәм халык җырлары җыентыкларын әзерли. 1943 елда Хәмидулла Кемида 1897 елда нәшер ителгән 20 000 данәдә гарәп телле Коръән басмасын чыгара. Ул Кызыл Армиянең Финляндия һәм Германиядәге мөселман солдатлары арасында таратыла. Коръәннең икенче басмасы 1969 елда басыла. Хәмидулланың иң беренче басмалары гарәп хәрефләре белән язылган, әмма соңрак ул гарәп һәм латин алфавитлары белән бер үк текстны кабул итә. Ул 1970 еллар ахырына кадәр актив рәвештә басма эшен дәвам итә, шулай ук фин телендәге «Nyyrikki» журналы өчен дә мәкаләләр язган.
 
== Эшләре ==