Бәет: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Фәрһад (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Фәрһад (бәхәс | кертем)
Төзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
{{Музыкаль жанр
| Исеме = Бәет
| Фото = Сак-сок.jpg
| Ширина = 300px
| Подпись = Сак-Сок бәете
| Юнәлеш = Казан ханлыгы элитар музыкасы, фольклор
| Чыганаклары = Мәҗүси йолалар, Ислам мәдәнияте
Юл номеры - 13:
| Шулай_ук_кара =
}}
'''Бәет''' ({{lang-ar|بيت}} ''«өй», «шигырь»''; [[Uğız telläre|угыз телләре]] бой/бәй ''«хикәя», «җыр»''<ref name=":0">[[Марсель Бакиров|Бакиров, Марсель Хәернас улы]]. Татар фольклоры : югары уку йортлары өчен дәреслек / М. Х. Бакиров. - Казан : Мәгариф, 2008. - Б.274.</ref>) — олуг шәхескә яки мөһим вакыйгага багышланган, күп очракта фаҗигалелек<ref name=":2">[https://docviewer.yandex.ru/view/139710371/?*=yjJOoXsfW4RqLZ7WbOFh8K5cEJR7InVybCI6Imh0dHBzOi8vZHNwYWNlLmtwZnUucnUveG1sdWkvYml0c3RyZWFtL2hhbmRsZS9uZXQvMzQ1MzMvZGluaS1mb2xrbG9yLnBkZj9zZXF1ZW5jZT0xIiwidGl0bGUiOiJkaW5pLWZvbGtsb3IucGRmP3NlcXVlbmNlPTEiLCJub2lmcmFtZSI6dHJ1ZSwidWlkIjoiMTM5NzEwMzcxIiwidHMiOjE1ODU5MTEzNDMzNTAsInl1IjoiNTM4OTE1ODIyMTU0NDA5MzgyNCIsInNlcnBQYXJhbXMiOiJsYW5nPXR0JnRtPTE1ODU5MTEzMzcmdGxkPXJ1Jm5hbWU9ZGluaS1mb2xrbG9yLnBkZiUzRnNlcXVlbmNlJTNEMSZ0ZXh0PSVEMCVCNCVEMCVCOCVEMCVCRCVEMCVCOCslRDElODQlRDAlQkUlRDAlQkIlRDElOEMlRDAlQkElRDAlQkIlRDAlQkUlRDElODAmdXJsPWh0dHBzJTNBLy9kc3BhY2Uua3BmdS5ydS94bWx1aS9iaXRzdHJlYW0vaGFuZGxlL25ldC8zNDUzMy9kaW5pLWZvbGtsb3IucGRmJTNGc2VxdWVuY2UlM0QxJmxyPTIxMyZtaW1lPXBkZiZsMTBuPXR0JnNpZ249ZDNmOGRiZjZlNjQ2ZTExNmFjZjRmOTM2YzU3MzI5ZTIma2V5bm89MCJ9 Садыйкова А.Х., Хәйретдинова Р.Р. XII–XX гасыр башы татар әдәбиятында дини фольклор: дәреслек] / А.Х. Садыйкова, Р.Р.Хәйретдинова – Казан: КФУ, 2016. – Б.91</ref>, кызгану хисләре<ref name=":1">[https://tatar_explanatory.academic.ru/2427 Татар теленең аңлатмалы сүзлеге] ''academic.ru''</ref> белән сугарылган [[Шигърият|шигъри]] татар [[халык авыз иҗаты]] әсәре<ref name=":1" />.
 
== Тасвирлама ==
Гарәп-фарсы шигъриятендә "бәет" дип икеюллык шигырь исемләнә. Борынгы татар бәетләренә шулай ук икеюллылык хас. Шундый икеюллык шигырьнең интонация һәм мәгънәсе ягыннан аерымланып торуы зарур<ref name=":1" />.
 
Бәет күп очракта җырланса да, халык осталары бәет башкаруны "''көйләп бәет әйтү''", "''көйләп бәет уку''" дип атыйлар<ref name=":0" />. Бәет башкаручылары ''бәетчеләр'' дип исемләнә. Бәетләргә озын шигъри текстлар хас, алар кайбер вакытта 500 строфа күләмен тәшкил итә<ref name=":3">Дулат-Алеев В.Д. Татарская музыкальная литература / В.Д.Дулат-Алеев. - Казань, 2007. - Б.34.</ref>. Шигъри юллар музыкаль формулага гадәттә тиз булмаган темпта башкарыла<ref name=":3" />. Музыкаль формулалар гадәттә [[Пентатоника|пентатоника шәкеле]] кысаларыннан чыкмый.
 
Бәетләр өч төргә бүленә<ref name=":2" />:
Юл номеры - 38:
Бәет иҗатының асылын язма әдәбият кануннары тәшкил итү сәбәпле, бәет иҗаты белән татар халкының зыялы урта катламы шөгелләнгән. Күп бәетләр дәһшәтле, көлке вакыйгалар яки батырчылык үрнәкләренә багышланган.
 
Бәет татар халкында XIV-XV йөзләрдә киң тарала башлый. Бүгенге көндә дә бәетләр киң таралган татар фольклор жанрларының берсе<ref>Дулат-Алеев В.Д. Татарская музыкальная литература / В.Д.Дулат-Алеев. - Казань, 2007. - Б.41.</ref>.
 
== Эчтәлек ==