Аһимса: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
DerslekBot (бәхәс | кертем)
к →‎Әдәбият: clean up using AWB
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 4:
Аһимса Җәйничелекнең төп кыйммәтләренең һәм принципларның берсе,<ref name=evpc/> ул [[Һинд дине]]ндә Панча Махавраталарның беренчесе, һәм [[Буддизм]]да, биредә ул [[биш кагыйдә]]ләрнең берсе. Аһимса күп-үлчәмле концепция булып тора,<ref name="arapura">John Arapura in K. R. Sundararajan and Bithika Mukerji Ed. (1997), Hindu spirituality: Postclassical and modern, {{ISBN|978-81-208-1937-5}}; see Chapter 20, pages 392–417</ref> аны барлык җан ияләренең илаһи рухи энергиясенең ялкыны дигән фикер илһамландыра; шулай итеп, башканы җәрәхәтләү - үзеңне җәрәхәтләү дигән сүз. Аһимса шулай ук нинди генә булмасын канунсыз көч куллануның [[Карма|кармик]] нәтиҗәләре булуы карашына якын бәйләнеше бар. Һинд диненең борынгы галимнәре беренче булып шул принципны өйрәнгәннәр һәм вакыт узу белән Аһимса принципларын камилләштергән булсалар да, концепция Җәйничелектә этик фәлсәфәдә табигыйдан тыш статуска ирешкән булган.<ref name="evpc">Stephen H. Phillips and other authors (2008), in ''Encyclopedia of Violence, Peace, & Conflict'' (Second Edition), {{ISBN|978-0-12-373985-8}}, Elsevier Science, Pages 1347–1356, 701–849, 1867</ref><ref name="chapple1990">Chapple, C. (1990). Nonviolence to animals, earth and self in Asian Traditions (see Chapter 1). State University of New York Press (1993)</ref> Җәйничелекнең егерме өченче "[[тиртһанкара]]"сы [[Парсванатха]], безнең эрага кадәр 8-енче гасырда көч кулланмау концепциясен яңарткан, шуның яклы булган һәм дәгъвалаган.<ref>{{citation |title=Parshvanatha |url=https://www.britannica.com/biography/Parshvanatha |work=britannica.com }}</ref> [[Маһавира]], егерме дүртенче һәм соңгы ''тиртһанкара'' фикерне дәвам итеп безнең эрага кадәр 6-ынчы гасырда көчәйткән.<ref>{{citation |title=Mahavira |url=https://www.britannica.com/biography/Mahavira-Jaina-teacher |work=britannica.com }}</ref><ref>{{cite book|last=Patel|first=Haresh|title=Thoughts from the Cosmic Field in the Life of a Thinking Insect &#91;A Latter-Day Saint&#93;|url=https://books.google.com/books?id=SXgEfiNY46sC&pg=PA271|date=2009|publisher=Strategic Book Publishing|isbn=978-1-60693-846-1|page=271}}</ref>. Популяр рәвештә, [[Махатма Ганди]] аһимса принципына көчле ышанган.<ref>Gandhi, M. (2002). ''The essential Gandhi: an anthology of his writings on his life, work, and ideas''. Random House Digital, Inc.</ref>
 
Аһимса 'җәрәхәт китермәү' карашына гамәлләр, сүзләр һәм фикерләр керә.<ref>Kirkwood, W. G. (1989). Truthfulness as a standard for speech in ancient India. ''Southern Communication Journal'', 54(3), 213–234.</ref><ref name=kaneda2008/> Һинд диненең классик әдәбиятында, мәсьәлән, [[Махабхарата]]да һәм [[Рамаяна]]да, һәм шулай ук хәзерге галимнәр арасында <ref>Struckmeyer, F. R. (1971). The" Just War" and the Right of Self-defense. ''Ethics'', 82(1), 48–55.</ref> сугышта һәм үз-үзеңне яклау таләп иткән хәлдә Аһимса принциплары турында бәхәс алып барыла. Һиндстаннан тарихи әдәбият һәм хәзерге бәхесләр [[Гадел сугыш концепция]]сенә һәм тиешле [[үз-үзеңне]] яклау теорияләренә кертем ясаганнар.<ref name=balkaran2012>Balkaran, R., & Dorn, A. W. (2012). [http://www.sareligionuoft.ca/wp-content/uploads/2013/02/JAAR-Article-Violence-in-the-Valmiki-Ramayana-Just-War-Criteria-in-an-AncientAnc[[]]ient-Indian-Epic-.pdf Violence in the Vālmı̄ki Rāmāyaṇa: Just War Criteria in an Ancient Indian Epic], ''Journal of the American Academy of Religion'', 80(3), 659–690.</ref>
 
==Этимология==
Юл номеры - 27:
Чандогья Упанишада Аһимсаны шулай ук Сатьявачанам (хакыйкать), Арджавам (ихласлык), [[Дана]] (иганә), [[Тапас]] (аскетизм/медитация) белән беррәттән биш асыл кыйммәтләр дип атый (CU 3.17.4).<ref name=arapura/><ref>Ravindra Kumar (2008), Non-violence and Its Philosophy, {{ISBN|978-81-7933-159-0}}, see page 11–14</ref>
 
[[Шандилья Упанишада]]да ун тыелу исемлеге китерелә: ''Аһимса'', ''Сатья'', ''Астейя'', ''[[Брахмачарья]]'', ''Дайя'', ''Арджава'', ''Кшама'', ''Дһрити'', ''Маитаһара'' һәм ''Сауча''.<ref>Swami, P. (2000). Encyclopaedic Dictionary of Upaniṣads: SZ (Vol. 3). Sarup & Sons; see pages 630–631</ref><ref>Ballantyne, J. R., & Yogīndra, S. (1850). A Lecture on the Vedánta: Embracing the Text of the Vedánta-sára. Presbyterian mission press.</ref> Канеда буенча,<ref name=kaneda2008/> Аһимса принципы Һинд дине, Буддачылык һәм Җәйничелек өчен уртак әһәмиятле рухи доктрина булып тора. Турыдан-туры мәгънәдә аның мәгънәсе 'зыян китермәү' һәм 'үтермәү'. Аның асылында гамәлләр белән түгел, ә шулай ук сүзләрдә һәм фикерләрдә дә теләсә нинди җан ияләренә зыян китерүдән тыелу.
 
===Эпослар===