Башкортстан: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Milli (бәхәс | кертем)
Тамга: Мобиль җиһаз ярдәмендә үзгәртү Сайтның мобиль юрамасы аша үзгәртү
Milli (бәхәс | кертем)
Тамга: Мобиль җиһаз ярдәмендә үзгәртү Сайтның мобиль юрамасы аша үзгәртү
Юл номеры - 84:
== Тарих ==
[[Image:Orxon əlifbasıdä Başqortstan yazulı.jpg|thumb|220px|[[Orxon əlifbası|Орхон төрки язуда]] "Башкортстан" язылышы.]]
[[File:Монумент Дружбы 06.jpg|thumb|300px|right|[[1557 ел]]дадан башкортларбашлап иреклебашкорт рәвештәкабиләләре Русия составына кергәннәркерә башлаганнар.]]
Бу як «Башгурд» исем астында беренче тапкыр Фәзлуллаһ Рәшидәддин «Огузнамә» исемле эшендә [[VIII гасыр]]да телгә алынган. Башкорт хаклкының үзалатышыүзатылышы (башҡорт) бернчеберенче тапкыр Сәлләм Тәрҗемән хезмәтләрендә ([[IX гасыр]]ның беренче яртысы) очрый.
 
[[X гасыр|X]]—[[XIII гасыр|XII]] гасырларда башкортларның көнбатыш өлеше [[Идел буе Болгары]] дәүләте составына кергән булганнар.
 
[[XIII гасыр|XIII]]—[[XIV гасыр|XIV]] гасырларда бөтен БашкоортстанБашкортстан территориясе [[Җучи Олысы]]на кергән булган. Аның таркалуыннан соң, башкортлар [[Казан ханлыгы|Казан]], [[Нугай Урдасы|Нугай]] вә [[Себер ханлыгы|Себер]] ханлыклары составында торганнар.
 
[[1557 ел]]дадан башкортларбашлап иреклебашкорт рәвештәкабиләләре Русия составына кергәннәркерә башлаганнар.
 
Инкыйлабкача елларда хәзерге Башкортстан территориясе күбесенчә [[Уфа губернасы]] составында булган.
 
1917 елның 15 (28) ноябрендә Башкорт өлкә шурасы [[Кече Башкортстан|Башкортстан милли-территориаль мохтариятен (автономиясен)]] игълан иткән. [[1919 ел]]ның [[20 март]]ында Мәскәүдә «Үзәк Совет хакимияте белән Башкорт хөкүмәте арасында Башкорт Совет автономиясе турында килешү» имзаланган.  <ref>http://www.vatandash.ru/index.php?article=1591</ref> Башкорт автономиясе [[Ырынбур губернасы]]ның төньяк өязләре нигезендә оештырылган. Башкортларның үз шәһәрләре булмаганлыктан, аның башкаласы итеп күрше [[Уфа губернасы]]нда урнашкан урыс-татар шәһәре [[Эстәрлетамак]] билгеләнә. 1920 елның 20 августында Эстәрлетамак шәһәрен Совет хөкүмәте башкириягәКече Башкортстанга бирә.
 
1922 елда елның 14 июненнән Уфа губернасын бетереп, Башкортстан составына губернаның зур өлешләре, шул исәптә [[Бәләбәй өязе|Бәләбәй]] һәм [[Бөре өязе|Бөре]] өязләре (алар язмышы турында махсус референдум үткәрелергә тиеш булган) [[Олы Башкортстан|кертеләләр]], башкаласы Этәрлетамактан [[Уфа]]га күчерелгән.
 
[[1952 ел]]ның маенда БашкортстанБашкорт АССРАССРы эчендә [[Уфа өлкәсе|Уфа]] һәм [[Стәрлетамак өлкәсе|Стәрлетамак]] өлкәләре оештырылганнар, ләкин 1953 елның апрелдәапрелендә өлкәләргә бүленеше юкка чыгарылган.
 
[[1990 ел]]да БАССР Югары Шурасы дәүләт суверенлыгы турында декларациясендекларацияне кабул иткән.<ref>http://vatan.yeshlek.ru/nardata.php</ref>
 
== Дәүләт корылышы ==