Wikipedia

Ольга Лебедева: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Üzgäreş (бәхәс | кертем)
2204 үзгәртергә
Derslek (бәхәс | кертем)
33 974 үзгәртергә
Юл номеры - 25:
| башка мәгълүмат =
}}
'''Ольга Сергей кызы Лебедева''' ({{lang-ru|Ольга Сергеевна Лебедева}}, ГульнарГөлнар-ханым, Gülnar Hanım) ([[1852 ел]] [[Казан губернасы]] -— 1912 елдан соң) -— РосяйРусия тәрҗемәчесе һәм көнчыгышны тикшеренүче.
 
==Башлангыч еллар==
Аның кыз фамилиясе Барщева иде. Лебедевның фамилиясе-аның — икенче иренең [[Александр Лебедев (1843)|Александр Лебедев]] фамилиясе, ул ике тапкыр (1883-1886 һәм 1899-1903) [[Казан]] шәһәре башлыгы булган. Аның алты баласыАлты барбалалары идебула.<ref>[https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/1558245/1/4.%20Olcay.pdf Olcay, Türkan (2017). "Olga Lebedeva (Madame Gülnar): A Russian Orientalist and Translator Enchants the Ottomans". Slovo. 29 (2). doi:10.14324/111.0954-6839.065]</ref>
 
УлЛебедева төрек, татар, гарәп һәм фарсы телләрен танылган татар мәгърифәтчесе [[Каюм Насыйри]]дан укыган.<ref>[https://psyjournals.ru/files/32866/philology_2010_1_Oldzhay.pdf Тюркан Олджай. Ольга Сергеевна Лебедева и ее вклад в русско-турецкие литературные связи // Проблемы филологии: язык и литература. 2010. №1. – C. 121-126]</ref> [[1886 ел]]да [[Кей-Кавус]]ның «[[Кабус Наме]]» (XI гасыр) китабын рус теленә тәрҗемә итә. (тәрҗемә [фарсы тел]]еннән түгел, ә Каюм Насыйриның татар телендәге басмасыннан эшләнгән). Ул чордагы татар мәдәниятенең күп кенә эшлеклеләре белән якыннан таныш булган.<ref>Olcay, Türkan (2017). "Olga Lebedeva (Madame Gülnar): A Russian Orientalist and Translator Enchants the Ottomans". Slovo. 29 (2). doi:10.14324/111.0954-6839.065</ref> Бу, гомумән, Россия дворянлыгы гадәтләрендә булмаган.
 
== Тәрҗемәчелек эшчәнлеге.==
Юл номеры - 36:
Ул, Мидхәт ярдәмендә, тәхәллүсе Gülnar hanım (төр.) астында [[Михаил Лермонтов| Лермонтов]]ның «Демон» поэмасын, [[Лев Толстой]]ның «Иван Ильичның үлеме» повестьларын, «Семейное бәхет», «Ильяс», «ике карт» һәм «Чем люди живы» хикәяләрен, [[Александр Пушкин|Пушкин]] әсәрләрен төрек тәрҗемәләре бастыра алган.
 
Шул дә вакыттавакытларда ул [[АятуллаАтаулла Баязитов]]ның полемик әсәрәсәрен татар теленнән төрек тәрҗемә теленә иттә.<ref>Bayazidof, Ataullah. Islâmiyetin Maarife Taalluku ve Nazar-I Muarizinde Tebyini [The Relation of Islam to Science and the Heterodoxes]]. Dölebedeff, Gülnar Olga; Cevdet, Ahmet tarafından çevrildi. Istanbul: Tercüman–ı Hakikat Matbaası. 1891</ref>
 
ТәрҗемәләрТәрҗемәләре өчен cолтан [[Габделхәмит II]] аны икенче дәрәҗә [[Шәфкать ордены]] белән бүләкләнде.<ref>[https://psyjournals.ru/files/32866/philology_2010_1_Oldzhay.pdf Тюркан Олджай. Ольга Сергеевна Лебедева и ее вклад в русско-турецкие литературные связи // Проблемы филологии: язык и литература. 2010. №1. – C. 121-126]</ref>
 
Ул шулай ук рус әсәрләрен татар теленә тәрҗемә итә. Мәсәлән -— "[[Бакчасарай чишмәсе]]"<ref>[https://psyjournals.ru/files/32866/philology_2010_1_Oldzhay.pdf Тюркан Олджай. Ольга Сергеевна Лебедева и ее вклад в русско-турецкие литературные связи // Проблемы филологии: язык и литература. 2010. №1. – C. 121-126]</ref>
 
Соңрак ул танылган төрек язучысы һәм феменистәсе [[Фатыйма Алия Топуз]]ның әсәр Француз теленә тәрҗемә итә.<ref>• Aliye, Fatma . de Lebedeff, Olga tarafından çevrildi. "Nisvan-ı İslâm" [‘Les Femmes musulmanes’ par Fathma Alié]. Bibliothèque du journal ‘Orient’ et ‘La Turquie’ (Fransızca). Paris: N. Nicolaides.1896</ref>
 
==Көнчыгышны тикшеренүче==
1899 елда [[Италия]]дә [[француз теле]]ндә "Abrégé de l ' histoire de Kazan" (Казанның кыскача тарихы) эшен чыгара -— бу эш [[Казан ханлыгы]]на багышланган рус тарихчысы тарафыннан башкарылган беренче тикшеренү була. Киләсе тикшеренү ([[Михаил Худяков|М. Г. Худяковның]]) революциядән соң гына ([[1923 ел]]да) барлыкка киләчәкю.
 
1900 елда "Мөселман хатын-кызын Эмансипацияләү турында" дигән зур түгел эш бастыра. Анда ул Аураплы күзаллаулары мөселман хатын-кызларының мәңгелек җәберләү турындагы ялгышлыгы фикер алып барды. Анда ул шулай ук, дип белдерде: урта гасырларда кимсетү шундый көчле булмаган, эмансипациянең потенциаль мөмкинлекләр бар, һәм бу эмансипация башлана. Бу китап күп кенә көнчыгыш телләренә тәрҗемә ителгән һәм күп кенә мөселман халыклары арасында хатын-кызларның хокукларын яклауга зур йогынты ясаган.<ref>[http://www.idmedina.ru/books/regions/?1562 Фаизов, С. Ф. Движение мусульманок России за права женщин в 1917 г.: страницы истории. Нижний Новгород, 2005.]</ref><ref>[http://anticapitalist.ru/2018/05/08/первая-женщина-судья-в-истории-росси/ Первая женщина-судья в истории России: эмансипация и ислам]</ref>
Юл номеры - 51:
==Җәмәгать эшчәнлеге==
 
[[1893 ел]]да Россиягә кайткач, Лебедева интенсив рәвештә Лев Толстой белән исәпкә алына, РоссиядәРусиядә Шәрыкъне өйрәнү җәмгыятен булдыру эшен алып бара, ул 1900 елда оештырыла (Лебедева мактаулы рәис итеп раслана).
 
Шул ук елны рус-татар газетасын бастыруга рөхсәт алырга тырыштым, әмма бу эштә аның элгәрләре кебек үк, уңышсызлыкка дучар булды. Моннан тыш, яшерен "магометанлыкта" шикләнү сәбәпле, аның артыннан полиция күзәтчелеге куелган.<ref>Каримуллин. А.Г. О.С. Лебедева — Гульнар ханум // Народы Азии и Африки. — 1977. — N 3. — С. 146—152.</ref>
Юл номеры - 80:
 
[[Төркем: тарихчылары]]
[[Төркем:феминизм]]
[[Төркем:Тәрҗемәчеләр]]
[[Төркем: Татар мәгърифәтчеләреМәгърифәтчеләр]]
[[Төркем:Төрки телләр белгечләре]]
 
{{DEFAULTSORT:Лебедева, Ольга}}
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Ольга_Лебедева