Сокалак: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
к Бот ярдәмендә мәгънәләр киңәйтелмәсе: Агыйдел - Changed link(s) to Агыйдел (елга)
кТөзәтмә аңлатмасы юк
Юл номеры - 1:
{{ҮКЕлга}}
'''Сокалак''' ({{lang-ba|Соҡалаҡ}}, ''сока'' (кече чокыр) сүзенә -лак аффиксы кушылды) - [[Уфа]]да каласы аша ага торган елга, [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] елгасының уң кушылдыгы. Сокалак аеруча нык пычрак елгага әйләнгән. Экологик хәле үтә кискен. Анда Уфа заводлары һәм фабрикаларының калдык сулары агызыла. Елга Агыйдел суын да нык пычрата.
 
== Экологиясе ==
Хәзерге вакытта Киңлеге-уртача 1-2 м, тирәнлеге-20-40 см, озынлыгы — 6 км чамасы. Хәзер урманда [[Уфа дәүләт «Нур» татар театры]] артында елга тышкы якта чыга, [[Салават Юлаев проспекты]] уза торган тәүлеклек чокыр буйлап ага. 2007 елда елганың көньяк өлешендәге берничә участок җир асты торбаларына яшерелде.
 
==Тарих==
Сокалак нык пычрак елга булып тора.. Экологик хәле үтә кискен. Анда Уфа заводлары һәм фабрикаларының калдык сулары агызыла. Елга Агыйдел суын да нык пычрата.
 
== Географиясе ==
 
Хәзерге вакытта киңлеге уртача 1-2 м, тирәнлеге 20-40 см, озынлыгы — 6 км чамасы.
 
2007 елда елганың көньяк өлешендәге берничә участогы җир асты торбаларына яшерелә.
 
== Тарихы ==
[[Файл:Ufa_peninsula.svg|left|мини|300x300пкс|1 — [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]], 2 — [[Караидел (елга)|Караидел]], 3 — [[Дим (елга)|Дим]], 3А — Димнең иске үзәне, 4 — Сокалак, 5 — [[Шөгер (елга)]]]]
[[Уфа кремле]] кәлгәсен нигезләгәндә Сокалак ныгытманың көнчыгыш сигечиге буйлап үткән була. Кремль Сокалакның Агыйделгә койганчы җирендәге уң ярында биек мороныңборынның көньяк читен биләп тора. Көньяк манара Сокалак, шулай ук ''Никольская'' дип тә йөртелә.
 
Кала зурайгач Сокалак аның эчендә кала.
Кала киңәйгәч, Сокалак аның эченә инеп кала. П. И. Рычковның язмасында әйтелгәнчә, «сигезле зур һәм тирән җырының берсе буйлап кала аркылы елгачык ага, ул Сокалак дип йөртелә». Сокалакның сул ярында хезмәттәге кешеләрнең посадлары аныклык ала.
 
Артабан бу тирәдә биш авыл барлыкка килә: [[Глумилино]], [[Дубово]] һәм өч [[Новиковка]]. Бер Новиковка әле дә бар, ул Ботаника бакчасы һәм [[Уфа дәүләт нефть техник университеты]]ның архитектура факультеты корпуслары тирәсендә урнашкан.
 
Элек елга буйлап агач агызганнар, анда су чәчәге эшләп утырган, бәрле балыгы (су яткылыгының чисталык кимәлечисталыгы күрсәткече) үрчегән, ә тамагында балык белән сәүдә итүчеләр балык (мәрсин, чөгә, корман, сыла, кырпа) тулы сүсәннәр тоткан.
 
[[Төркем:Уфа]]