Гөрҗистан: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к мәгълүмат яңарту: + яңа Премьер-министр (2019)
Ильвир (бәхәс | кертем)
к викиләштерү
Юл номеры - 1:
{{Дәүләт-2
| Татарча исем = Гөрҗистан
| Чын исем = {{lang-ka2|საქართველო}}
| Дәүләт исеме = Гөрҗистан
| Байрак = Flag of Georgia.svg
| Герб = Greater coat of arms of Georgia.svg
| Шигарь = Бердәмлектә көч<br />{{lang-ka|ძალა ერთობაშია}}
| Һимн исеме = Тависуплеба (Азатлык)
| Аудио = Tavisupleba vocal.ogg
| Идарә итү формасы = [[Парламент җөмһүрияте]]{{ref+|Статья 69 Конституции Грузии, принятой в 1995 году<ref>[http://www.vescc.az/constitution/georgian-constitution-rus.html Конституция Грузии]</ref>, устанавливает, что несмотря на наличие должности премьер-министра главой исполнительной власти страны является президент. Однако после инаугурации нового президента, намеченной на осень 2013 года, вступят в силу основные положения новой конституции, согласно которым формирование кабинета министров станет исключительной прерогативой парламента<ref name="VK-2012-08-23">{{cite web|url=http://www.vestikavkaza.ru/articles/Gruziya-transformiruyushchayasya-v-parlamentskuyu-respubliku.html|title=Грузия, трансформирующаяся в парламентскую республику|author=Калатозишвили Г.|date=2012-08-23|publisher=Вестник Кавказа (vestikavkaza.ru) |accessdate=2013-01-14|archiveurl=http://www.webcitation.org/6DnKxDpm6 |archivedate=2013-01-19}}</ref>. Таким образом, изменится форма правления государства.|*}}
| lat_dir = N|lat_deg = 41|lat_min = 41|lat_sec = 0
| lon_dir = E|lon_deg = 43|lon_min = 44|lon_sec = 0
| region = GE
| CoordScale =
| Харитада = Georgia (orthographic--projection).svg
| размер карты = 300 px
| Тел = [[Гөрҗи теле|гөрҗи]]
| Бәйсезлек датасы = [[26 май]] [[1918 ел|1918]]<br />(Кавказ арты федератив демократик республикасыннан)<br />[[9 апрель]] [[1991]]
| Независимость от = [[ССРБ]]дан{{ref+|9 апреля 1991 года считается в Грузии днём восстановления государственной независимости, а как день независимости празднуется дата провозглашения [[Грузинская Демократическая Республика|Грузинской Демократической Республики]] [[26 мая]] [[1918 год]]а. [[Грузинская ССР]], входившая с 1922 по 1936 год в состав [[ЗСФСР]], а с 1936 по 1991 год в состав [[СССР]], также часто считается правопреемником [[Грузинская Демократическая Республика|Грузинской Демократической Республики]], что, однако, расходится с официальной позицией Грузии (см. раздел [[#Вопрос преемственности|Вопрос преемственности]])|*}}.
| Башкала={{abbr|Тбилиси|башкару хакимияте}}, {{abbr|Кутаиси|канун чыгару хакимияте}}
| Эре шәһәрләр = [[Тбилиси]], [[Кутаиси]], [[Батуми]], [[Рустави]], [[Зугдиди]], [[Гори]], [[Поти]]
| Җитәкчеләр вазифалары = [[Президент]]<br />[[Премьер-министр]]<br />Парламент спикеры
| Җитәкчеләр = [[Саломе Зурабишвили]]<br />[[Георгий Гахария]]<br />[[Арчил Талаквадзе]]
| Мәйдан буенча урын = 118-нче
| Мәйдан = 69 700 км²{{ref+|Шул исәптә [[Абхазия]] — 8600 км², [[Көньяк Осетия]] — 3900 км², [[Аҗария]] — 3400 км²|*}}<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gg.html |title=The World Factbook. Country profile: Georgia.|date=2012|publisher=[[ҮКИ]] АКШ |lang=en |accessdate=2012-09-06}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.tlfq.ulaval.ca/axl/asie/georgie.htm |title=Géorgie |author=Jacques Leclerc|date=29 sept. 2011|publisher=[[Университет Лаваля]] |lang=fr |accessdate=2012-09-06 |archiveurl=http://www.webcitation.org/6BOlfT4W7 |archivedate=2012-10-14}}</ref>
| Халык саны буенча урын = 114-нче
| Халык саны = {{төшү}}4 483 800<ref name="Нацстат2013">[http://www.geostat.ge/index.php?action=page&p_id=473&lang=eng Статком Грузии. Численность населения на начало года в 2000—2013 гг.]{{ref-en}}</ref>
| Бәя елы = 2013
| Җанисәп буенча халык саны = 4 369 579
| Җанисәп елы = 2002
| Халык тыгызлыгы = 68-нче
| ТЭП (САМП) = 26,626 млрд.<ref name="ТЭП">[http://databank.worldbank.org/data/views/reports/tableview.aspx Международный Банк, World DataBank: World Development Indicators, версия от 27 ноября 2013 года]</ref>
| ТЭП (САМП) исәпләү елы = 2012
| ТЭП (САМП) буенча урын = 110-нчы
| Кеше башына ТЭП (САМП) = 5 902<ref name="ТЭП"/>
| ТЭП (номинал) = 15,829 млрд.<ref name="ТЭП" />
| ТЭП (номинал) исәпләү елы = 2012
| ТЭП (номинал) буенча урын =
| Кеше башына ТЭП (номинал) = 3 508<ref name="ТЭП" />
| КПҮИ = {{үсү}}0,745<ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_complete.pdf|lang=en|title=Human Development Report 2013|year=2013|publisher=United Nations Development Programme|archiveurl=http://www.webcitation.org/6IqDzz4je|archivedate=2013-08-13}}</ref>
| КПҮИ исәпләү елы = 2013
| КПҮИ буенча урын = 72-нче
| КПҮИ дәрәҗәсе = <span style="color:#090;">югары</span>
| Акча берәмлеге = =[[лари]]
| ISO = GEO
| Домен = [[.ge]]
| Телефон код = 995
| Сәгать поясы = +4
| Примечания =
}}
 
'''Гөрҗистан''' ({{lang-ka| საქართველო}} Сакартвело, шулай ук ''Грузия'') - [[Алгы Азия]]дә (күпчелек инглизтелле чыганаклар дәүләтне [[Якын Көнчыгыш]] яки [[Көнчыгыш Аурупа]]га кертәләр), [[Кавказ арты]]ның көнбатыш өлешендә, [[Кара диңгез]]нең көнчыгыш ярында урнашкан дәүләт.
 
Гөрҗистан көньякта [[Әрмәнстан]] һәм [[Төркия]], көньяк-көнчыгышта [[Азәрбайҗан]] һәм төньякта [[Русия]] белән чиктәш.
 
[[Абхазия]] һәм [[Көньяк Осетия]] территорияләре грузин хөкүмәте тарафыннан идарә ителми һәм Гөрҗистан хөкүмәте буенча Русия тарафыннан басып алынган Гөрҗистан өлешләре дип саналалар. Русия һәм [[Абхазия һәм Көньяк Осетиянең халыкара-хокукый статусы|БМОныңБМО-ның башка дәүләтләре]] [[2008 ел|2008]]-[[2009 ел]]ларда Абхазия һәм Көньяк Осетияне бәйсез дәүләт сыйфатында таныдылар. Күпчелек көнбатыш дәүләтләре [[Русия]]нең гамәлләрен сүгеп, Гөрҗистанның территориаль бөтенлеген яклап чыгыш ясадылар. Гөрҗистан хакимиятләре тарафыннан идарә ителүче территория көнбатышта [[Абхазия]], төньякта [[Көньяк Осетия]] белән чиктәш.
 
[[Абхазия]]дә һәм [[Көньяк Осетия]]дә үткәрелгән бөтен халкы референдумда Гөрҗистаннан мөстәкыйльлеген якланган.
 
Русия Федерациясе белән дипломатик мөнәсәбәтләр [[2008 ел]] елдада Гөрҗистан тарафыннан өзелде. Русия белән дипломатик элемтәләр [[Швейцария]] илчелеге аша үткәрелә.
 
Гөрҗистан [[2008 ел]] елгыгы сугыштан соң [[БДБ]] оешмасыннан чыгып китте.
 
== Җәгърафия ==
Гөрҗистан табигате күп төрле. Территориясе биек вә урта биеклектәге таулар, калулыклар, түбәнлеләр, яссытаулык вә платолардан гыйбарәт. Җөмһүриятнең төньягын Зур Кавказның урта өлеше биләп тора. Гөрҗистанның иң биек ноктасы — Шһара тавы (5068 м). Зур Кавказның Гөрҗистандагы көнбатыш өлешендә карст киң таралган, көнчыгышта яшь янартау корылмалар бар. 
 
== Дәүләт төзелеше ==
Гөрҗистан — демократик җөмһүрият. [[1995 елдаел]]да кабул ителгән конституция нигезендә дәүләт вә башкарма хакимият башлыгы — президент. Ул гомумхалык тавыш бирү юлы белән биш елга сайланыла. Иң югары канун чыгаручы хакимият органы — парламент.
 
[[2017 ел]]да кабул ителгән ил Конституциясе нигезендә, [[Гөрҗистанда президент сайлаулар (2018)|2018 елгы сайлаулар]] Гөрҗистан президентын туры тавыш бирү юлы белән соңгы сайлаулар булып тора. [[2024 ел]]да булачак сайлауларда Сайлау Коллегиясенең 300 әгъзасы тавыш бирәчәк. Сайланган президентның вәкаләтләре чикле булачак<ref>[https://www.bbc.com/russian/46012507 Последние прямые президентские выборы в Грузии перешли во второй тур.] [[BBC]], 29.10.2018</ref>.
Строка 70 ⟶ 73 :
{{искәрмәләр|group=*}}
{{искәрмәләр}}
 
== Сылтамалар ==
{{Навигация
| Портал =
| Викисловарь =
| Викиучебник =
| Викицитатник =
| Викитека =
| Викивиды =
| Викиновости =
| Викиҗыентык = Georgia
| Метавики =
| Тема = Грузия
}}
* [http://www.president.gov.ge/?l=E&m=0&sm=0 ГрузияГөрҗистан президенты сайты]{{ref-en}}
* [http://www.government.gov.ge ГрузияГөрҗистан хөкүмәте сайты] {{ref-ka}}
* [http://www.tourism.gov.ge Department of Tourism and Resorts] {{ref-ka}}
* [http://www.aboutgeorgia.net/ Сайт About Georgia]{{ref-ka}}