Төрекмәнстан: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к робот кушты: na:Turkmenistan
Xqbot (бәхәс | кертем)
к робот кушты: bo:ཏུརཀ་མེ་ནི་སུཏན།; косметические изменения
Юл номеры - 35:
'''Төрекмәнстан''' ([[төрекмән теле|төрекм.]] ''Türkmenistan'') - [[Урта Азия|Урта Азияда]] урнашкан [[дәүләт]]. Көньякта [[Әфганстан]] һәм [[Иран]] белән, төньякта [[Казакстан]] һәм [[Үзбәкстан]] белән чиктәш. Көнбатыштан [[Каспий диңгезе]] белән юыла. Дөнья океанына чыгу юлы юк.
 
== Тарих ==
* Б.э.к. II меңьеллыкта бүгенге Төрекмәнстан территориясендә [[Маргиан цивилизациясе]] булган.
* Б.э.к. [[Б.э.к. VI гасыр|VI]]—[[Б.э.к. IV гасыр|IV гасырларда]] бу җирләр иранлы [[Ахеменидлар дәүләте|Ахеменидлар дәүләтендә]], соңрак [[Александр Македонский]] кулында булган.
Юл номеры - 50:
* [[1990 ел]] - Җөмһүрият Президенты урыны барлыкка килә. Ул урынны аңа кадәр җөмһүрият белән идарә иткән [[Сапарморат Ниязов]] ала.
* [[1991 ел]], [[октябрь]] - Җөмһүриятнең Югары Советы бәйсезлек игълан итә, ТССҖның атамасы Төрекмәнстанга үзгәртелә.
[[FileРәсем:Turkmen man with camel.jpg|thumb|left|240px|Төрекмән егете дөясе белән бергә, [[XX гасыр]] башы, Прокудин-Горский фотосурәте]]
* [[2007 ел]], [[11 февраль]] - Президент урынына [[Гурбангулы Бердымөхәммәтов]] сайлана.
 
== Географик мәгълүмат ==
[[FileРәсем:Turkmenistan satellite photo.jpg|thumb|right|270px|Төрекмәнстанның иярченнән төшерелгән фотосы]]
Территориясының 80 % артыгын [[Караком чүле]] алып тора. Төрекмәнстанның [[Каспий диңгезе|Каспийда]] яр сызыгы озынлыгы 1 768 км.
 
== Административ бүленеш ==
* [[Ашхабад]] шәһәре
* [[Ахал вәлаяте]]. Башкаласы - [[Аннау]] (картада - 1)
Юл номеры - 64:
* [[Лебап вәлаяте]]. Башкаласы — [[Туркменабад]] (4)
* [[Мары вәлаяте]]. Башкаласы — [[Мары]] (5)
[[FileРәсем:TurkmenistanNumbered.png|thumb|250px|right|Төрекмәнстан өлкәләре]]
 
== Икътисад ==
[[СССР]] чорында Төрекмәнстан чимал (нигездә мамык һәм энергия ташучылар) чыганагы булып тора. Хәзерге вакытта нефть һәм газ чыгару ТМПның 70 % тәшкил итә.
 
Юл номеры - 76:
* 2004 — 21 %.
 
== Халык ==
Җөмһүрияттә халык санының тиз артуы күзәтелә. [[1979 ел|1979 елдагы]] халык санын алу буенча республикада 2 759 мең, [[1989 ел|1989 елда]] — 3 534 мең, [[1995|1995 ел]] санавы буенча — 4 481 мең кеше яшәгән. [[1995|1995 елдан]] соң да үсеш дәвам итә: [[2000]] — 5 200 мең, [[2001|2001 ел]] башы — 5369,4 мең; [[2001|2001 ел]], [[1 май]] — 5410 мең; [[2001|2001 ел]], [[1 август]] — 5478,9 мең кеше.
 
Халыкның якынча 90 % - [[төрекмәннәр]], 4 % - [[үзбәкләр]], 3 % - [[руслар]]. Шулай ук [[азәриләр]], [[казаклар]], [[татарлар]] һ.б. халыклар да яши.
 
== Гаскәр ==
Гаскәр саны якынча 100 000 сугышчы һәм офицер.
 
== Чыганак ==
* http://ru.wikipedia.org/wiki/Туркмения </br> http://en.wikipedia.org/wiki/Turkmenistan#Geography
 
{{Азия дәүләтләре}}
[[TörkemТөркем:Азия дәүләтләре]]
 
[[ace:Turkmènistan]]
Юл номеры - 105:
[[bg:Туркменистан]]
[[bn:তুর্কমেনিস্তান]]
[[bo:ཏུརཀ་མེ་ནི་སུཏན།]]
[[bpy:তুর্কমেনিস্তান]]
[[br:Turkmenistan]]