Wikipedia

Николай Чернышевский: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к →‎Хәтер: clean up
Derslek (бәхәс | кертем)
33 974 үзгәртергә
к IanraBot үзгәртүләре (бәхәс) Marat-avgust юрамасына кадәр кире кайтарылды
Тамга: кире кайтару
Юл номеры - 31:
Фән белән тирән кызыксынуы сәбәпле һәм [[1848 ел]]да фән белән ныграк шөгыльләнү өчен рухани дәрәҗәсеннән чыккан [[Гордий Саблуков|Г.С. Саблуков]] тәэсире нәтиҗәсендә, руханилар академиясенә керү уеннан кире кайта. [[1848 ел]]да Изге синод Чернышевскийның әтисен ялган гаеп белән рухани дәрәҗәсеннән чыгара, шуңа күрә әти-әнисе улларының университетка китү теләгенә каршы төшми. Гаиләсенең матди яктан авыр хәлдә булуын истә тотып, Чернышевскийга лекцияләр тыңлаган өчен еллык түләүдән (''40 сум көмеш белән'') азат итүче таныклык бирелә.
 
== ПитырбурСанкт-Петербург университетында ==
[[1846 ел]]ның [[август]]ыннан [[1850 ел]]ның [[сентябрь|сентябренә]] кадәр ПитырбурСанкт-Петербург университетында укый. Профессорлар И.И. Срезневский һәм А.В. Никитенко кул астында филологик белем туплый, Ипатий елъязмасының сүзлеген фәнни яктан тикшерә, [[Денис Фонвизин|Д.И. Фонвизинның]] «Бригадир» әсәре буенча кандидатлык иншасы яза.<br/>
Н.Г. Чернышевский университет студенты А.В. Ханыков аркылы [[:ru:Петрашевцы|петрашевчылар]] хәрәкәте белән якыная, француз утопияче-социалистлары хезмәтләре белән таныша. [[Людвиг Фейербах|Л. Фейербах]]ның «''Христианлыкның асылы''» китабын укыгач, дингә карашын үзгәртә: [[1848 ел]]ның [[ноябрь|ноябрендә]] [[дин]]нән бөтенләй читләшә.
 
Н.Г. Чернышевскийның дөньяга карашы [[Виссарион Белинский|В. Белинский]], [[Александр ҺерценГерцен|А. ҺерценГерцен]] әсәрләрен тирәнтен өйрәнүче И.И. Введенский түгәрәгендә формалаша. «''Менә минем Россия турында уем: тиздән булачак инкыйлабны көтү'',- дип [[1850 ел]]ның [[20 гыйнвар]]ында көндәлегенә язып куя.- ''1830 елда давыл Көнбатыш Алманиядә генә дулады. 1848 елда Вена һәм Берлинны эләктерде. Киләсе давыл , шаять, Петербург һәм Мәскәүне эләктерер''.»<br/>
Университетта уку чорында иҗат белән шөгыльләнә башлый. [[1849 ел|1849]]-[[1850 ел]]ларда хатын-кыз эмансипациясе темасына язылган ''«Тәрбия турында уйланулар (Жозефина тарихы)»'', ''«Аңлау»'', ''«Теория һәм практика»'' повестьлары языла.
 
Юл номеры - 52:
== Кулга алыну ==
[[1861 ел]]да «Җир һәм ирек» ({{lang-ru|Земля и воля}}) яшерен җәмгыяте белән берлектә, [[Александр II]] хөкүмәте үткәргән реформаларны тәнкыйтьләп чыга, «''Баяр крәстияннәренә аларга яхшылык теләүчеләрдән сәлам''» прокламациясен яза. [[1862 ел]]ның [[7 июль|7 июлендә]] кулга алына һәм Алексей равелинына ябыла.<br/>
Петропавел кирмәнендә ябылуда вакытта «''Нәрсә эшләргә''», «''Повесть эчендә повестьлар''» романнары, «''Алферьев''» повесте, «''Вак хикәяләр''» языла. «''Нәрсә эшләргә''» романын цензура үткәрә, [[1863 ел]]да «Современник»та басылып бара. [[1864 ел]]ның [[7 апрель|7 апрелендә]] Дәүләт шурасы Н.Г. Чернышевскийны 7 елга каторга эшләренә һәм мәңгелек сөргенгә хөкем итә. [[1864 ел]]ның [[19 май|19 маенда]] '''гражданлык үлем җәзасы''' үткәрелә. Үлем карары укылгач, Н.Г. Чернышевскийның кулларын зынҗырлап, чирек сәгать бастырып торалар. Тезләндереп, баш өстендә [[шпага]] сындыралар. Бу аның гражданлык хокукларыннан һәм мөлкәтеннән мәхрүм итүне аңлата.
 
== Себер ==
Патша хөкүмәте Н.Г. Чернышевскийны сөргендә 7 ел урынына 12 ел тота (''[[1872 ел]]ның [[гыйнвар]]ыннан [[1883 ел]]ның [[август]]ына кадәр'').
* [[1864 ел|1864]], [[июль]] - [[август]] [[Тобол]]-[[ӨркетИркутск]]-[[Усолье-Сибирское|Усолье]]-[[Чита]]-[[Нерчинск]]
* [[1864 ел|1864]], [[август]] - [[1866 ел|1866]], [[сентябрь]] Кадай руднигы
* [[1866 ел|1866]], [[сентябрь]] - [[1871 ел|1871]], [[декабрь]] Александров заводы
Юл номеры - 75:
 
== Хәтер ==
[[Файл:Stamp of USSR 0717.jpg|150px|thumb|right|<small>[[Сәвит Социалистик Җөмһүриятләр Берлеге|ССРБ]] почта маркасы,<br />[[1939 ел|1939]]</small>]]
* [[Сарытау]], [[ПитырбурСанкт-Петербург]], [[Әстерхан]], [[ӨркетИркутск]], [[Чернышевский урамы (Казан)|Казан]] һ.б. шәһәрләрдә урамнарга исеме бирелгән.
* [[Якутия]]дә [[Чернышевский (Якутия)|Чернышевский]] бистәсе бар.
* [[Сарытау]]да музее ачылган.
Юл номеры - 93:
{{DEFAULTSORT:Чернышевский, Николай}}
[[Төркем:Русия империясе язучылары]]
[[Төркем:УрысРус язучылары]]
[[Төркем:Журналистлар]]
[[Төркем:Санкт-Петербург дәүләт университетын тәмамлаучылар]]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Николай_Чернышевский