Керәшен татарлары: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Byltyr (бәхәс | кертем)
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up using AWB
Юл номеры - 18:
'''Керәшеннәр''' яки '''керәшен татарлары''' — [[Татарлар|татар халкының]] [[Православие|православ]] динен тоткан үзенчәлекле бер төркеме.
 
Керәшеннәрне христиан динен кабул итү вакытлары буенча «иске» һәм «яңа» керәшеннәргә аерып йөрткәннәр. [[Казан ханлыгы]] русурыс дәүләте тарафыннан җимерелгәннән соң, ягъни [[XVI гасыр]]ның урталарыннан алып, [[1731 ел]]га кадәр христианлыштырылган татарлар «иске керәшеннәр» дип аталган. [[1731 ел]]да миссионерлык эшен тагын да алга җибәрү өчен махсус кәмисия ({{lang-ru|Новокрещенская комиссия}}) оештырыла. Бу кәмисия оештырылганнан соң христианлаштырылган татарлар — «яңа керәшеннәр» дип аталып йөртелә башлыйлар.
 
Патша хөкүмәте христиан диненә керүчеләргә һәртөрле өстенлекләр бирүне, мәсәлән, солдат хезмәтеннән, төрле салым-түләүләрдән азат ителү, җир алу, җәзадан котылу һ. б. кызыксындыру чараларын кулланган.
Юл номеры - 27:
 
== Аталышның килеп чыгу теорияләре ==
* [[РусУрыс теле|урысчадан]] «крещён» (сыйфат) сүзеннән.
* М. Глухов буенча «керәй (керечин)» төркеменең аталышыннан<ref>Глухов М. С. Tatarica. Энциклопедия. — Казань: Ватан, 1997. Б.328-329</ref> Әммә Глуховның фикерен фәнни яктан нигезсез дип атап була, чөнки борынгы "көрәйләрне" керәшеннәр белән бернәрсә дә бәйләми.
 
Юл номеры - 40:
 
=== Чистай керәшеннәре ===
[[Татарстан]]ның [[Чистай]] шәһәрендә һәм районында, [[Әләски районы]]нда ун авылда, [[Лениногорск районы]]ның [[Аланлык]] (Федотовка) авылында, [[Самар өлкәсе]]нең [[Келәүле районы]] Урдалы авылында яшәүче керәшеннәр, татар-мишәрләр, [[Чуашлар|чуаш]], [[мордва]] һәм русларурыслар арасында озак вакытлар янәшә яшәп, үзенчәлекле бер төркем булып формалашканнар. Кайбер авылларда, мәсәлән, Керәшен Ялтаны, Чуаш Ялтаны, Ишәле, Югары Кондрата авылларында керәшеннәр дә, чуашлар да яши. Өлкән буын кешеләренең сөйләүләренә караганда, биредәге авылларга нигез салучылар [[Тамбу өлкәсе|Тамбу]], [[Сарытау өлкәсе|Сарытау]], [[Куйбышев өлкәсе|Куйбышев]] өлкәләреннән күчерелгән татар-мишәрләр булганнар.
 
=== [[Тау ягы керәшеннәре|Тау ягы (Мәлки) керәшеннәре]] ===