Мәрҗани йорты (Казан): юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем) Кулланучы:З. ӘЙЛЕ язмаларын күчердем |
|||
Юл номеры - 1:
{{Бина}}'''Мәрҗани йорты''' — [[XIX гасыр]]ның мәшһүр татар мәгърифәтчесе, фәлсәфәчесе, тарихчысы, дин галиме, педагог, археолог, этнограф, көнчыгыш халыклар белгече [[Шиһабетдин Мәрҗани]] 1858 елдан 1889 елга кадәр яшәгән йорт<ref name="Дом Марджани в Татарской слободе Казани">[http://turizm.sputnik.ru/items/dom-mardgani-v-tatarskoy-slobode-kazani Дом Марджани в Татарской слободе Казани]</ref>. Республика әһәмиятендәге һәйкәл, агач төзелеш сәнгате һәйкәлләренең берсе.
== Тарихы ==
[[1858 ел]]да Шаһибетдин Баһаветдин улы Мәрҗани тарафыннан төзелә. [[1863 ел]]да, янгыннан соң, архитектор П. И. Романов проекты буенча торгызыла<ref name="ДОМ Ш.Б. МАРДЖАНИ">[http://old-kzn.ru/houses/read/dom-sh-b-mardzhani.html ДОМ Ш.Б. МАРДЖАНИ]</ref>. Йорт [[Казан]]да [[Татар бистәсе]] территориясендә, Үзәк урамда урнашкан, биредә берничә гасыр дәвамында татар аристократлары һәм югары мөселман руханилары яшәгән<ref name="Дом Марджани в Татарской слободе Казани" />. Мәрҗани бу йортта бик күп фәнни хезмәтләр, шул исәптән [[Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар|«Мөстәфадел-әхбар фи әхвали Казан вә Болгар»]] китабын да язган. Мәрҗани рус галимнәре һәм мәгърифәтчеләре белән киң аралаша. Үз йорты стеналарында ул татар мәктәпләре инспекторы академик [[Вилһелм Радлов|В. В. Радловны]], [[Фәннәр Академиясе]] әгъза-корреспонденты [[Иосиф Готвальд|И. Ф. Готвальдны]], профессор [[Николай Катанов|Н. Ф. Катановны]] берничә тапкыр кабул итә. [[1876 ел]]ның мартында Көнбатыш Себергә китеп барышлый биредә «Хайваннар тормышы» китабы авторы, алман галиме А. Брем була. [[1889 ел]]да, Ш. Б. Мәрҗани вафатыннан соң, йорт аның улы [[Борһанетдин Мәрҗани|Борһанетдин]] — [[Казанның 1нче Җәмигъ мәчете]] имамы милкенә күчә<ref name="ДОМ Ш.Б. МАРДЖАНИ" />. 2012-2013 елларда реставрацияләнә<ref>[http://www.kazan.aif.ru/culture/1166850 Памятники деревянного зодчества. Прогулка по старой Казани]</ref>.
== Архитектурасы ==
Ике катлы катнаш конструкцияле йорт түбәсе ике яклы итеп ябылган. Бинага керү, йола буенча ишегалдында, урам ягыннан ябык, агач капка белән капланган. Түбән таш кат ия хуҗалык билгеләнешендә кулланыла. Югаргы агач кат - торак. Төп фасадның симметрик композициясе 5 квадрат фронтон тәрәзә һәм өске каттагы үзәк тәрәзәне фланкировкалаучы тар лопатка белән ассызыклана. Почмак лопаткасы киңрәк. Барлык лопаткалар да вертикаль каймаланган һәм озынча ромблар белән бизәлгән. Беренче катның тәрәзә уемнары кечкенәрәк һәм бизәкләнмәгән. Икенче кат тәрәзәләренең кәрәзләре стилизацияләнгән лалә чәчәкләре рәвешендә бизәлгән<ref name="ДОМ Ш.Б. МАРДЖАНИ" />.
== Искәрмәләр ==
{{искәрмәләр}}
{{Шиһабетдин Мәрҗани}}
[[Төркем:Казанның истәлекле урыннары]]
| |||