Шиһабетдин Мәрҗани: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к мәгълүмат өстәү: Бохарада истәлек тактасы куелган
к викиләштерү
Юл номеры - 30:
Шиһабетдиннең әтисе Баһаветдин әл-Мәрҗани заманы өчен алдынгы карашлы һәм төпле белемле шәхес була.
 
[[File:Kalon-Ensemble_Buchara.jpg|left|250px|thumb|[[:ru:Медресе Мири Араб|“Мир гарәп” мәдрәсәсе (урыс.)]], ''сул яктагы зәңгәр манаралы бина'']] Шиһабетдин Мәрҗани унУн ел укып, [[Ташкичү мәдрәсәсе|әтисе мәдрәсәсен]] тәмамлаган егет дүрт ел дәвамында [[Ташкичү мәдрәсәсе]] мәдрәсәсендәндә укыта да. Белемгә сусау аны [[1838 ел]]да [[Бохара]]га алып килә һәм ул анда төрле мәдрәсәләрдә белемен баета.
 
[[File:Registan square 2014.JPG|left|251x251px|thumb|{{Сәмәрканд гербы}}та [[1619]]—[[1636]] елларда төзелгән “Шердар” мәдрәсәсе]][[1843 ел]]да Шиһабетдин [[Сәмәрканд]]ка килеп “Шердар” мәдрәсәсендә укый, тирә-юнь авылларга чыгып, балалар укыта, халык белән аралаша. Ике елдан Бохарага яңадан әйләнеп кайта һәм ул вакытта ук яхшы танылган “Мир гарәп”Араб” мәдрәсәсендә белемен янә тирәнәйтә.
 
[[1848 ел]]да туган якларына әйләнеп кайта, [[Казан]]ның беренче мәчетендә имам (мулла) булып тора һәм аның янындагы [[Мәрҗания мәдрәсәсе|мәдрәсәдә]] балалар укыта. Гомеренең ахырына кадәр шунда эшли: руханилык, педагоглык һәм гыйльми-тикшеренү эшләрен бергә үреп бара. Бу елларда аның [[Каюм Насыйри]], үзенең укучысы булып, зур галим дәрәҗәсенә ирешкән [[Хөсәен Фәезханов]]лар белән аралашуы мәгълүм. Мәрҗани [[Вилһелм Радлов|Василий Радлов]], [[Александр Казем-Бек]], [[Иосиф Готвальд]], Владимир Вельяминов-Зернов һәм башка профессорлар белән дә хезмәттәшлек итә. [[Казан үнивирситите|Казан университеты]]нда уздырыла торган гыйльми чараларда катнаша. Биредә аның Археология, тарих һәм этнография җәмгыятендә әгъза булып торуы да билгеле. [[1877 ел]]да шушы җәмгыятьнең IV Бөтенроссия корылтае уздырыла. Мәрҗани бу мәртәбәле мәҗлестә [[татар теле]]ндә доклад ясый. Университет галиме В. В. Радлов аны [[урыс теле|урысчага]] тәрҗемә итеп аңлата. Бу доклад һәр ике телдә IV археология съезды материаллары арасында [[1884 ел]]да “Труды IV археологического съезда в Казани” дигән җыентыкта Казанда басыла. Шулай ук Шиһабетдин Мәрҗанинең [[1879 ел|1879]]-[[1880 ел]]ларда [[Истанбул]] аркылы Гарәбстанга [[хаҗ]]га баруы билгеле. Аның бу сәфәрдә күргән-кичергәннәре “Рихләтел-Мәрҗани” (“Мәрҗани сәяхәте”) исеме белән [[Ризаэддин Фәхреддин]] тарафыннан бастырып та чыгарыла.
Юл номеры - 45:
 
Шиһабетдин Мәрҗани [[1889 ел]]ның [[15 апрель|15 апрелендә]] 71 яшендә Казанда вафат була. Кабере – Яңа бистә зиратында<ref>[http://tashlar.narod.ru/photo/tatarlar/mardjani-shihabetdin.htm Шиһабетдин Мәрҗани кабере]</ref>.
 
== Цитата ==
{{цитата|автор=[[Габдулла Тукай]]|'''Җисме үлек, исме терек бу хәзрәтне<br/>Мәхшәргәчә телләр сөйләр, язар каләм'''}}