Казан тарихы: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
ZUFAr (бәхәс | кертем)
Яңа бит: «{{Төп мәкалә|Казан}} ==Атаманың килеп чыгышы== Казан атамасының килеп чыгышы турында берничә верси...»
 
ZUFAr (бәхәс | кертем)
Юл номеры - 29:
1438 елда болгар крепосте [[Алтын Урда]] ханы Улу-Мөхәммәдд тарафыннан яулап алына, шәһәр [[Казан ханлыгы]]ның башкаласы булып китә. Бу чорда күн, чүлмәк әйберләре, корал җитештерү үсеш алган булган. Казанның Мәскәү, Кырым, Төркия һәм башка төбәкләр белән сәүдә элемтәләре булган. Татар-монголлар тарафыннан яулап алынганнан соң Идел буе Болгариясе территориясе татар-монголлары дәүләте Алтын Урда составына кертелә. XIII-XIV гасырларда Казан үсешә, Алтын Урда составындагы мөһим сәүдә һәм сәяси үзәгенә әверелә<ref>[http://www.kazan1000.ru/rus/history/goldorda.htm Казань золотоордынского периода] {{Wayback|url=http://www.kazan1000.ru/rus/history/goldorda.htm |date=20090309233640 }}</ref>.. Шәһәрнең үсешенә Көнчыгыш һәм Көнбатышны тоташтыручы эре сәүдә юллары киселешендәге географик яктан да уңай йогынты ясый. Рус елъязмаларында Казан XIV-XV гасырларда телгә алына башлый. Чеканка урыны билгәләнгән «Болгар әл-Җәдид», ягъни яңа Болгар дип аталган үз тәңкәләрен суга башлый.
 
Мәскәү кенәзлеге белән низаглар нәтиҗәсендә 1552 елда Иван Грозный гаскәрләре Казанны яулап ала, шуннан соң шәһәрнең күпчелек өлешен җимерүгә һәм татарларның Кабан күленең сазлык ярларына күчүенә мәҗбүр итә. Шул вактытта Казанның [[Иске бистә (Казан)|Иске Татар бистәсенә]] нигез салана<ref>{{cite web |url=http://www.kazan1000.ru/rus/referved/territory.htm |title=Архивированная копия |accessdate=2010-02-05 |deadlink=да |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110807072220/http://www.kazan1000.ru/rus/referved/territory.htm |archivedate=2011-08-07 }})</ref>. Казанны алганнан соң шәһәрдә 8000 рус колы азат ителә<ref>ПСРЛ, том XIII. Издание 1-е. Летописный сборник, именуемый Патриаршею или Никоновскою летописью. - С. 513, 515.</ref>. Казан яулап алынганнан соң, шәһәр тарихындагы яңа чор — Россия дәүләте составында башлана.
 
==Русия империясе составында==
[[Файл:Chelnakov n f 18.jpeg|thumb|left|220px|Казан 18 гасырда, Н. Ф. Челнаков гравюрасы]]