Мадагаскар: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB |
к мәгълүмат өстәү |
||
Юл номеры - 18:
|шәһәрләр =[[Антананариву]]
|ил башлыгы урыны =[[Президент]]
|ил башлыгы исеме =[[Андри Радзуэлина]]
|вәзир урыны =[[Премьер-министр]]
|вәзир исеме =Альбер Камиль Виталь
Юл номеры - 39:
Тарихка кадәр чорда [[Гондвана]] [[суперкыйтга]]сының бүленүеннән соң, Мадагаскар [[Һиндстан ярымутравы]]ннан 88 миллион ел элек аерылып чыга, бу җирле үсемлекләрнең һәм хайваннарның чагыштырмача изоляциядә эволюцияләргә мөмкин иткән. Шул сәбәпле, Мадагаскар [[биотөрлелек кайнар ноктасы]] булып тора, Мадагаскарның кыргый тормышның 90%-тан артыгы Җирдә беркайда да юк. Утрауның төрле экосистемаларына һәм уникаль кыргый тормышына якынаючы тиз үсүче халык саны ягыннан һәм башка әйләнә-тирә куркынычлар яный.
== Тарих ==
Мадагаскарда кешеләрнең беренче археологик шәһите безнең эрага кадәр 2000 елга карый. Мадагаскарда кеше торагы безнең эрага кадәр 350-нче ел һәм безнең эраның 550-нче елда каноэларда [[Борнео]] утравыннан килгән [[Австронезия кешеләре]] тарафыннан нигезләнгән. Боларга безнең эраның 1000-нче елларда Көнчыгыш Африкадан [[Мозамбик Бугазы]]н аркылы килгән [[Банту]] кешеләре кушылган. Вакыт узу белән Мадагаскарда башка төркемнәр яши башлаган, шуларның һәрберсе Малагасий мәдәни тормышына кертем ясаган. [[Малагасий]] кешеләре еш 18 яки күбрәк этник төркемгә бүленә, шуларның иң зурысы үзәк биек җирләрнең [[Мерина]] кешеләре.<br />
18-енче гасыр ахырына кадәр, Мадагаскар утравы үзгәреп торучы иҗтимагый-сәяси альянслар тарафыннан хаким ителгән. 19-ынчы гасыр башыннан, утрауның күпчелек өлеше берләштерелгән булган һәм Мерина корольлеге буларак Мерина аксөякләре тарафыннан хаким ителгән. Монархия 1897-енче елда җимерелгән, ул вакытта утрау [[Француз колония империясе]]нә кертелгән булган, аннан бәйсезлекне утрау 1960-ынче елда яулаган. Мадагаскарның автоном торышы шуннан бирле дүрт төп конституцион чор кичергән, алар җөмһүриятләр дип аталган. 1992 елдан бирле, дәүләт рәсми рәвештә конституцион демократия буларак башкала Антананаривудан хөкем ителә. Шулай да, 2009-ынчы Малагасий сәяси кризиста, президент Марк Раваломанана отставкага чыгарылган һәм президент куәте [[2009
2012 елда Мадагаскар халык саны якынча 22 миллионнан артык булган, шуларның 90%-ы көненә $2 дан ким акча ала. Малагасий теле һәм [[француз теле]] икесе дә дәүләтнең [[рәсми тел]]ләре булып тора. Халыкның күпчелеге традицион малагасий ышанулар, христианлык яки икесенең кушылмасы тарафдарлары. Экотуризм һәм авыл хуҗалыгы белем бирү системасына инвестицияләр белән бергә, сәламәтлек саклау һәм шәхси эшкуарлык Мадагаскар үсеш стратегиясенең төп элементлары булып тора. Раваломанана хөкем сөргәндә, бу инвестицияләр шактый икътисади үсеш күрсәткән, ләкин табыш халыкка тигезсез өләшенгән булган, бу урта сыйныф һәм ярлылар арасында киеренкелеккә китергән. 2014 елда икътисад сәяси кризис белән зәгыйфьләнелгән һәм тормыш сыйфаты күпчелек Малагасий халкы өчен түбән булып кала.
== 2018 ел президент сайлаулары ==
[[2018 ел]]ның [[7 ноябрь|7 ноябрендә]] илдә [[Мадагаскарда президент сайлаулар (2018)|президент сайлаулары]] уза. Беренче һәм икенче турда җиңеп, [[Андри Раджоэлина]] илнең [[президент]]ы итеп сайлана һәм [[2019 ел]]ның [[19 гыйнвар]]ыннан вазифага керешә.
==Мадагаскар Патшалыгы==
17-енче гасыр башында барлыкка килүеннән үк тау Имерина патшалыгы яр буе патшалыкларына караганда көчсезрәк булган <ref name="Ogot"/> һәм 18-енче гасырда тагын да көчсезрәк булып киткән, ул вакытта Патша [[Андриамасинавалона]] аны үзенең дүрт улы арасында бүлгән. Бер гасыр диярлек сугыш һәм ачлыктан соң, Имерина 1793 елда Патша [[Андрианампоинимерина]] (1787-1810) тарафыннан янә берләштерелгән.<ref name="Hodder">Hodder (1982), p. 59</ref> Аның баштагы башкала [[Амбохиманга]] һәм шуннан соң,<ref>{{cite web |url=http://whc.unesco.org/en/list/950 |title=Royal Hill of Ambohimanga |publisher=[[UNESCO]] |accessdate=30 April 2011|archiveurl = https://www.webcitation.org/604iRR1dZ|archivedate = 10 July 2011}}</ref> бу Мерина Патшасы үзенең хакимиятен күрше патшалыкларга киңәйткән. Аның бөтен утрауны үз контролена алу амбициясенә күбесенчә аның улы һәм варисы Патша [[Радама I]] ирешкән, ул Британия хөкүмәте тарафыннан Мадагаскар Патшасы дип танылган.
== Сылтамалар ==
== Искәрмәләр ==
<small>{{искәрмәләр}}</small>
{{Африка илләре}}
| |||