Контент бетерелгән Контент өстәлгән
|
|
}}
'''Николай Иван улы Лобачевский'''(1792— 1856) — [[русурыс]] математигы, [[евклид]]ча булмаган [[геометрия]]не барлыкка китерүче, әлеге геометрия [[математика]]да аксиоматиканың роле турындагы күзаллауны үзгәртә һәм чагыштырмалылык теориясен эшкәрткәндә мөһим роль уйный. Шулай ук [[математик анализ]]га һәм [[алгебра]]га зур өлеш кертә. Ул югары дәрәҗәдәге алгебраик тигезләмәләрне чишүнең якынча методын эшкәрткән. Беренче тапкыр дөнья тарихында 5-нче Евклид пастулаты (параллель сызыклар турында) шик астында куйган, Евклид түгел яки Лобачевский геометриясе булдырган. Лобачевский геометриясе нигезендә Альберт Эйнштейн "Гомуми чагыштырмалылык теориясе" һәм "Бердәм кыр теориясе" иҗат иткән.
[[1811]]-[[1846|46]] елларда [[Казан дәүләт университеты]]нда, 1827-46 ректор, профессор ([[1822]]). 1846 елдан ''Казан уку-укыту округы попечителе'' ярдəмчесе. [[К. Гаусс]] медаленә лаек була (1856, вафатыннан соң). Хезмəтлəре [[геометрия]], [[әлҗәбер]], [[астрономия]], [[механика]] һəм [[физика]], [[ихтималлык теориясе]]нә карый.
|