Керәшен татарлары: юрамалар арасында аерма

| халык = Керәшен татарлары

| Рәсем =

| коммент =

| үз аталышы =

| гомуми сан = 34 822 ([[2010 ел|2010]])

| яшәү җире = [[Русия]]

| үлеп беткән =

| арх =

| тел = [[Татар теле]]

| раса =

| дин = [[Христианнар]]

| тамырдаш =

| бүтән халыкка керүе = [[Татарлар]]

| кертә =

| чыгуы =

'''Керәшеннәр''' яки '''керәшен татарлары'''  — [[Татарлар|татар халкының]] [[Православие|православ]] динен тоткан үзенчәлекле бер төркеме.

Керәшеннәрне христиан динен кабул итү вакытлары буенча «иске» һәм «яңа» керәшеннәргә аерып йөрткәннәр. [[Казан ханлыгы]] рус дәүләте тарафыннан җимерелгәннән соң, ягъни [[XVI гасыр]]ның урталарыннан алып, [[1731 ел]]га кадәр христианлыштырылган татарлар «иске керәшеннәр» дип аталган. [[1731 ел]]да миссионерлык эшен тагын да алга җибәрү өчен махсус кәмисия (''[[Рус теле{{lang-ru|рус.]] Новокрещенская комиссия''}}) оештырыла. Бу кәмисия оештырылганнан соң христианлаштырылган татарлар - — «яңа керәшеннәр» дип аталып йөртелә башлыйлар.

Патша хөкүмәте христиан диненә керүчеләргә һәртөрле өстенлекләр бирүне, мәсәлән, солдат хезмәтеннән, төрле салым-түләүләрдән азат ителү, җир алу, җәзадан котылу һ. б. кызыксындыру чараларын кулланган.

[[XIX гасыр|XIX йөз]] башларыннан көчләп чукындырылган татарлар арасында яңадан мөселман диненә әйләнеп кайту башлана.

Бу төбәктәге керәшен авылларының күпчелеге элекке [[Казан губернасы]]ның [[Мамадыш өязе|Мамадыш]], [[Лаеш өязе|Лаеш]] һәм [[Казан өязе|Казан]] өязләренә, шулай ук [[Вятка губернасы]]ның [[Малмыж өязе]]нә караганнар. Казан арты керәшеннәре төркеме чагыштырмача борынгырак булып исәпләнелә һәм, тарихчылар фикеренчә, алар элек-электән шушы урыннарда яшәгән җирле халык булган. Е.  Малов мәгълүматларына караганда, Казан епархиясенә буйсына торган өязләрдә [[1862 ел|1862]]—[[1863 ел|1863]] нче еллардаларда иске һәм яңа керәшеннәрнең саны 45 347 {{сан|45347|кеше}} булган.

[[Татарстан]]ның [[Алабуга районы|Алабуга]], [[Тукай районы|Тукай]] (элек Чаллы), [[Минзәлә районы|Минзәлә]], [[Әлмәт районы|Әлмәт]], [[Зәй районы|Зәй]], [[Түбән Кама районы|Түбән Кама]] районнары һәм [[Башкортстан]]ның [[Бакалы районы]]нда 100 -гә якын авылда керәшеннәр яши. Фәнни әдәбиятта, архив документларында һәм Уфа губернасына караган язмаларда бу якларда яшәүче керәшеннәрне XVI—XVII[[XVI гасыр|XVI]]—[[XVII гасырлардагасыр]]ларда элекке [[Казан ханлыгы]] территориясенең үзәк өлешеннән күчеп утырганнар дип күрсәтәләр. Аерым чыганаклар буенча Тукай, Минзәлә, Зәй, Алабуга районнарындагы керәшен авылларының бик күптәннән яшәп килгәнлеге күренә. Югарыда күрсәтелгән төбәкләрдә яшәүче керәшеннәр Уфа епархиясенә караган язмаларда һәм архив документларында «иске» керәшеннәр дип теркәлеп калдырылганнар.