Совет Социалистик Республикалар Берлеге: юрамалар арасында аерма

== ҖөграфиҖәграфия ==

[[1939 ел]]ның [[23 август]]ында [[Молотов һәм Риббентроп килешүе|Алмания һәм Советлар Берлеге үзара килешүен төзеләр]]; шул килешүгә яшерен өстәмә протоколыда [[Алмания]] һәм ССРБССҖБ Көнбатыш Аурупада үз йогынты сферасы чикләрен билгелиләр.

[[1939]]—[[1940]] елларда ССРБССҖБ составына [[Эстония]], [[Латвия]], [[Литва]], Көнбатыш Украина, Көнбатыш Белорусия, [[Бессарабия]] һәм Төньяк Буковина керәләр; [[Молдав ССР|Молдав]], [[Литва ССР|Литва]], [[Латвия ССР|Латвия]] һәм [[Эстон ССР]]-лары оештырылалар.

[[1939 ел]]да ССРБССҖБ [[Финляндия]]гә сугыш башламау турында килешүне төзәргә тәкъдим итә, ләкин Финләндия каршы була; [[Совет-фин сугышы (1939-1940)|совет-фин сугышы]] башлана. Шул сугыш нәтиҗәсендә ССРБ Финляндия территориясенең 11% өлеше күчә; сугыш игълан итү сәбәпле [[ССРБ]] [[Милләтләр лигасы]]ннан чыгарыла. [[1940 ел]]ның [[31 март]]ында [[Карел-Фин ССР]]-ы оеша.

[[1941 ел]]ның [[22 июнь]]дә, сугыш игълан итмичә, [[Молотов һәм Риббентроп килешүе|һөҗүм итешмәү турындагы килешүен]] өзеп, алман-фашист гаскәрләре [[ССРБ|ССҖБ]] территорияснә бәреп керәләр. Иң башта Алмания һәм аның союздашлар зур уңышлыкка ирешәләр, ләкин [[Мәскәү сугышы|Мәскәүне]] һәм [[Ленинград камалышы|Ленинградны]] ала алмыйлар һәм сугыш озакка сузылган сугыш характерын ала. [[Сталинград сугышы|Сталинград]] һәм Курск сугышлары нәтиҗәсендә совет гаскәрләре һөҗүмгә күчәләр һәм [[1945 ел]]да [[Берлин]]ны алалар.

[[1945 ел]]гы [[Япония]]гә каршы сугыш хәрәкәтләре нәтиҗәсендә, ССРБССҖБ үзенә Курил утрауларны һәм Көньяк Сахалинны кире кайтарыла.

* [[1959 ел]]ның 15 сентябрь — ССРБССҖБ җитәкчеләреннән беренче булып [[Никита Хрущев]] [[АКШ]]ка килә.

=== ССРБССҖБ таркалуы ===

! colspan="5" | [[1956]]—[[1991]] елларда ССРБССҖБ 15 совет социалистик җөмһүриятләрдән (ССР) торган: