Татарстан: юрамалар арасында аерма

{{twinCYR|Tatarstan}}

{{Үнивирсәл калып}}

 

{{цитата|автор=[[Татарстан Республикасы Конституциясе]]|Татарстан Республикасы [[суверенитет]]ы, Русия Федерациясе карамагындагы мәсьәләләрдән һәм Русия Федерациясе белән Татарстан Республикасының уртак карамагындагы мәсьәләләр буенча Русия Федерациясе [[вәкаләт]]ләреннән тыш, дәүләт [[хакимият]]енең (закон чыгару, башкарма һәм суд) бөтен тулылыгына ия булуда чагыла һәм Татарстан Республикасының аерылгысыз [[хасият]]е була.}}

Русиядә [[икътисад]]ый яктан иң көчле [[төбәк]]ләрнең берсе. [[1920 ел]]ның [[27 май|27 маенда]] төзелгән ([[ТАССР]]).

 

Татарстан [[Русия Федерациясе]] үзәгендә, [[Көнчыгыш Аурупа тигезлеге]]ндә, ике зур елга — [[Идел]] һәм [[Чулман|Кама]] очрашкан урында урнашкан. [[Казан]] [[Мәскәү]]дән 797 км ераклыгында урнашкан.

 

Республика җирастында известьташ, доломитлар, төзелеш комы, кирпеч балчыклары, төзелеш ташы, гипс, ком-гравий катнашмасы, торф, шулай ук перспективлы нефть битумы, көрән һәм таш күмер, яңа торган сланец, цеолитлар, бакыр һәм бокситларның сәнәгый запаслары бар. Цеолитлы (руда булмаган казылмаларының якынча 50% өлеше), карбонатлы (як. 20%), балчыклы (як. 30%) токымнар, ком-гравий катнашмасы (7,7 %), комнар (5,4 %), гипслар (1,7 %) аеруча мөһимнәрдән саналалар. 0,1 % өлешне фосфоритлар, тимероксидлы пигментлар һәм битумлы токымнар биләп торалар.

 

Иң эре елгалар — [[Идел]] (республика территориясе буенча 177 км ага), [[Чулман]] (380 км) һәм аның кушлыдыклары — [[Нократ]] (60 км) һәм [[Агыйдел (елга)|Агыйдел]] (50 км), алар гомум агып төшкән су микъдарының 97,5% өлешне тәшкил итәләр. Алардан башка, республика территориясе буенча якынча 500 озынлыгы 10 кмдан артык кече елган һәм күп санлы чишмәләр ага. Су ресурсларының зур өлеше [[Куйбышев сусаклагычы|Куйбышев]] һәм [[Түбән Кама сусаклагычы|Түбән Кама]] суаклагычларында тупланган. Республика территориясендә 8 меңнән артык күл һәм 7 меңнән артык сазлык бар. Көнчыгыш Кама аръягының төньяк өлеше – Кама-Агыйдел уйсулыгында сазлыклар аеруча күп.

 

[[1920 ел]]<nowiki/>да [[Владимир Ленин]] тәкъдиме буенча [[s:АТССР оештыру турындагы дикрит|АТССР оештыру турындагы дикрит]] кабул ителә, ул [[РСФСР]] составына керде.

 

* [[1990 ел]]ның [[30 август]]ында [[Татарстан суверенлыгы турында декларация]] кабул ителде.

* [[1992 ел]]ның [[21 март]]ында суверен статус турында [[Татарстан суверенлыгы турында референдум|референдум]] үтте. Халыкның 2/3 өлеше суверенитетны хуплады.

* [[Казан югары хәрби башлык уку йорты]]

 

{{төп мәкалә|Татарстанның административ-территориаль бүленеше}}

[[Рәсем:Tatarstan rayonnarı.jpg|right|300px]]

Министрлар Кабинеты — югары башкарма органы, премьер-министр тарафыннан идарә ителә. 2010 елның 22 апреленнән бу вазифасын [[Илдар Халиков]] үтә.

 

{{main|Татарстан Республикасы Дәүләт һимны}}

Мәңге яшә, газиз