Wikipedia

Кинҗә Арыcланов: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Ayratayrat (бәхәс | кертем)
6014 үзгәртергә
Төзәтмә аңлатмасы юк
к Шәхес калыбын өстәү + викиләштерү
Юл номеры - 1:
{{Шәхес
'''Кинҗә Арыcланов''' ({{lang-ba|Кинйә Арыҫланов}})(1723, [[Уфа провинциясе]]нең [[Нугай даругасы]] Бошман-Кыпчак улусы Танып авылы (хәзер [[Башкортстан Республикасы]]ның [[Мәләвез районы]]) яки [[Кинҗә-Абыз]] авылы [[Куергазы районы]] Башкортстан — ?) — башкорт старшинасы, [[абыз]], [[1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы]] полководецы [[башкортлар]]га башкортча манифестлар язучы, Пугачевның идеологы.▼
| исем = Кинҗә Арысланов
| рәсем =
| рәсем_зурлыгы = 200px
| alt = <!--рәсемгә курсорны куйганда чыга торган язу-->
| рәсем язуы =
| тулы исем = Кинҗә Арыслан улы Арысланов
| һөнәр = старшина, яугир
| туу датасы = [[1723 ел|1723]]
| туу җире = [[Русия империясе|РИ]], {{туу җире|Уфа провинциясе|Мәләвез районында}}, [[Нугай даругасы]], [[Танып]]
| гражданлык = {{байраклаштыру|Русия империясе}}
| милләт =
| үлем датасы = [[1774 ел|1774]], [[сентябрь]]
| үлем җире = ''билгесез''
| әти = Арыслан Акколов
| әни =
| ир =
| хатын =
| балалар =
| кул кую =
| бүләк һәм премияләр =
| сайт =
| башка мәгълүмат =
}}
<small>{{мәгънәләр|Арсланов}}</small>
▲'''Кинҗә Арыcланов''' ({{lang-ba|Кинйә Арыҫланов}}) (''[[1723 ел|1723]], [[Уфа провинциясе]]нең [[Нугай даругасы]], Бошман-Кыпчак улусы, Танып авылы (хәзерхәзерге [[Башкортстан РеспубликасыБР]]ның [[Мәләвез районы]]) яки [[Куергазы районы]], [[Кинҗә-Абыз]] авылы— [[Куергазы1774 районыел]]ның Башкортстан —[[сентябрь|сентябре]], ?билгесез'') — башкорт старшинасы, [[абыз]], [[1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы]] полководецы, [[башкортлар]]га башкортчаһ. б. милләт яугирләренә [[татар теле|татарча]]<ref>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов.] Хронос</ref> манифестлар, указлар, чакыру кәгазьләре язучы, [[Емельян Пугачёв|Пугачевның]] идеологы{{чыганагы}}.
 
[[Рус теле|Рус]], [[гарәп теле|гарәп]], [[фарсы теле|фарсы]], [[алман теле|немец]] телләрен хәбәрдарбелгән. [[1760 еллардаел]]ларда — Бошман-Кыпчак ыруының старшинасы. Беренчеләрдән булып, [[Емельян Пугачёв|Пугачев явына]] кушылучы старшина. [[Емельян ПугачевПугачёв]] аңа «баш полковник», «башкортлар атаманы», «бригада генералы»{{чыганагы}} титулытитуллары бирә. Ул рус булмаган яугирләрдән төзелгән барлык хәрби оешмалар белән командалык итә. Башка милләт вәкилләре белән аралашканда Емельян Пугачевның советнигы (киңәшчесе) була.
 
Күтәрелештә[[Күтәрелеш]]тә башкортларның[[башкортлар]], татарларның[[татарлар]], [[калмыклар]]ның һәм башка халыкларның күпләп катнашуы — Кинҗә Арыслановның эшчәнлекактив сөземтәсе[1]эшчәнлеге нәтиҗәсе. Төрки[[Татар телендәтеле]]ндә указлар, манифестлар һәм башка мөрәҗәгатьнамәдәмөрәҗәгатьнамәләр яза. Пугачев белән бергә Башкортстанда[[Уфа провинциясе]]ндә барган халык күтәрелешләренә[[күтәрелеш]]ләренә җитәкчелек итә. [[1774 елдаел]]ның [[сентябрь|сентябрендә]] хәбәрсез югала.
 
== Хәтер ==
* [[Мәләвез]] шәһәрендә аның исемен [[Кинҗә Арсланов исемендәге 9 нчы башкорт гимназиясе|9 нчы башкорт гимназиясе]] йөртә.
* Башкортстанның [[КөйергәзеКуергазы районы]]нда Кинҗә Арсланов исемендәге авыл һәм мәгарә бар.
* Кинҗә Арысланов музее эшли.
* [[Күмертау]] һәм [[Сибай]] калаларында урамнар аның исеме белән аталган.
* Көйергәзе[[Куергазы районыныңрайоны]]ның [[КинҗәабыздаКинҗә-Абыз]] һәм [[ЕрмолаевкаЕрмолаево (КөйергәзеКуергазы районы)|ЕрмолаевкаЕрмолаево]] авылларында — һәйкәл, [[Сибай]] шәһәрендә барельеф куелган.
* Башкорт сәясәтчеязучысы [[Ибраһимов Гали Гыйзетдин улы|Гали Ибраһимов]] өч томлык тарихи «Кинҗә» романын язган.
* «Кинҗә» нәфис фильмы төшерелгән (''[[Башкортстан (киностудия)|«Гербы»]] киностудиясе, реж. [[Абдразаков Әмир Габделмән улы|Ә. Г. Абдразаков]]'').
 
== Сылтамалар ==
* ''Усманов А. Н.'' Кинзя Арсланов — выдающийся сподвижник Пугачева // «Исторические записки», 1962. Т. 71. С. 113-133.
* [http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов]{{ref-ru}}
 
== Искәрмәләр ==
<small>{{искәрмәләр}}</small>
 
{{DEFAULTSORT:Арысланов, Кинҗә}}
[[Төркем:1773-1775 еллардагы крәстияннәр сугышы]]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Кинҗә_Арыcланов