Давыл: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
DerslekBot (бәхәс | кертем)
к wikify, replaced: - → – , — → – (9) using AWB
IanraBot (бәхәс | кертем)
к fɹæn.sɪs
Юл номеры - 1:
[[Файл:Hurricane Dennis on July 7 2005 1550 UTC.jpg|thumb|250px|«Дэннис» давылының иярчен фотосы, [[2005 ел]]ның 7 июле]]
'''Давыл''' – җимергеч көчле җил. Ул [[яңгыр]] алдыннан яки яуганда була.
 
Давыл вакытында [[җил]]нең тизлеге 20 м/с тан артып китә ала. [[Диңгез]] өстендә мондый давылны шторм дип атыйлар. Җил тизлеге 30 м/с тан артын китсә, ул [[гарасат]]ка әйләнә. Җилнең кыска вакыт аралыгында көчәеп алуын шквал дип йөртәләр.
 
Тайфун – көньяк диңгезләр өстендә, [[экватор]]га якын урыннарда була төрган көчле давыл, гарасат. Тайфун вакытында көчле җил йөзәр килөметрга җиткән түгәрәк буйлап бөтерелә. Шуның нәтиҗәсендә диңгездә зур дулкыннар күтәрелә. Алар көры җиргә ыргыла һәм үз юлында өчраган бар нәрсәне җимереп бара. Тайфун – ул кытай сүзе. [[Кытайча]] ''тай фын'' дип әйтелә һәм зур җил дигән мәгънәне аңлата.
 
Кинәт исеп куйган җил давыл якынлашуын хәбәр итә. Җил тына. Һава бөркүләнә. [[Кошлар]] ояларына кереп кача. Кайберләре тынгысызланып өча, әллә нинди тавышлар чыгарып кычкыра.
 
Куркыныч кара [[болыт]]лар куера башлый. Ул болыт зур тизлек белән килә. Җил улавы ишетелә. Туктаусыз күк күкри, яшен яшенли. Ә җил көчәйгәннән-кочәя, тизлеге артканнан-арта бара. Давыл чыга.
 
==Зыяны==
Юл номеры - 19:
''Давылның киңлеге'' 200 метрдан 6 километрга кадәр җитә ала.<ref>[http://www.tatknigafund.ru/books/2287/read#page9 Җил каян килә? бит9]</ref>
 
''Гарасат мәйданы'' – кеше җаннарының, ахирәткә киткәч, Алла хөкеменә җыйналу урыны, ягъни соңгы хөкем була төрган мәйдан.
 
''Бофорт шкаласы'' – җил көчен үлчәү өчен кулланыла торган 12 баллы система. Аны инглиз галиме ФрэнсисФрәнсис Бофорт (1774-1857) тәкъдим итә: 0 балл – җилсез вакыт; 4 балл – талгын җил; 6 балл – көчле җил; 10 балл – давыл (шторм); 12 балл – гарасат.
 
== Искәрмәләр ==