Ай (иярчен): юрамалар арасында аерма

|орбиталь тизлек = 1,023 км/с (уртача)

|аномалия =

|почмаклы күчелеш =

|калка төен озынлыгы = {{кимү}} 18,6 ел өчендә 1 әйләнеш ясый

|атмосфера басымы =

|биеклек шкаласы =

}}

 

Шулай итеп, 60нчы еллар уртасында җиһанны үзләштерү­дә [[АКШ]]ның [[ССРБ]]дан күпкә калышуы аңлашыла. Шуннан Президент [[Джон Кеннеди|Дж. Кеннеди]] “Кешенең Айга аяк басуы 1970 елга кадәр булачак” дип белдерә һәм [[НАСА]] Айга кеше очыру буенча берьюлы берничә программа өстен­дәге эшен активлаштыра. Ул прог­раммаларның иң уңыш­лысы “Аполлон” дип атала. 1968 ел­ның де­каб­рендә астронавтлы “Аполлон-8” Айны урап очып кайта, 1969 елның маенда Айга төшми генә “Аполлон-10” белән репетиция ясап кайткач, шул ук елның 20 июлендә “Аполлон-11” белән очкан астронавтлар беренче булып Айга аяк баса. 21 июльдә Ай өслегенә беренче булып баскан кешенең исеме билгеле була: [[Нил Армстронг]] – башта, икенче булып [[Эдвин Олдрин]] төшә, экипаж­ның өченче әгъзасы [[Майкл Коллинз]] орбиталь модульдә кала. Бу җиһан сәфәреннән алар Җиргә 21,5 килограмм туфрак алып кайта.

 

 

Айның туфрагын кешеләр кулы белән җыеп түгел, автоматик аппарат үзе алып кайтуы 1970 елның сентябрендә безнең “Луна-16” станциясе өлешенә төшә. Шул ук елның ноябрендә дөньяда иң беренче планетаход — безнең “Луноход-1” Ай өслегенә төшерелә һәм уңышлы эшләп китә.

* [[2008 ел]] — һинд «Чандраян-1» аппараты

* [[2009 ел]] — американ «Lunar Reconnaissance Orbiter» һәм «Lunar Crater Observation and Sensing Satellite» орбиталь зондлары

 

==Чыганаклар==

 

{{Кояш системасы}}