к
clean up using AWB
Kitap (фикер алышу | кертем) (кирәкле мәкалә) |
к (clean up using AWB) |
||
|
'''Күрү нервы''' ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">Nervus opticus</span>'') — баш мие нервларының икенче пары, алар буенча [[
== Анатомия ==
Күрү нервы махсус сизгерлек нервдан гыйбарәт. Күрү нервы үсеше һәм төзелеше буенча гадәти нерв түгел, ә перифериягә чыгарылган һәм ара ми төшләре һәм алар аша зур ярымшарлар кабыклары белән бәйле минең ак матдәсе. Күрү нервы челтәркатлауның ганглиоз күзәнәкләреннән (өченче нерв күзәнәкләрдән) башлана. Бу күзәнәкләрнең үсентеләре күзнең арткы полюсыннан уртага 3 мм га якынрак күрү нервының дискында (яки имчәгендә) урнашкан. Алга таба нерв җепселләре бәйләме рәшәткәле пластинка өскәсендә [[
Күрү нерв җепселләренең бәйләме арасында ''челтәркатлауның үзәк артериясе'' (үзәк ретиналь артерия) һәм исемдәш вена урнашкан. Артерия күзнең үзәк өлешендә барлыкка килә, ә аның капиллярлары челтәркатлауның барлык өслеген каплый. Күз артериясе белән күрү нервы ''баш сөяге'' куышлыгына чөйсыман сөякнең кечкенә канаты белән ясалган ''күрү каналы'' аша уза.
[[Күз чокыры
Һәр күрү нерв җепселләренең латераль өлеше үз ягында алга таба юнәлә.
Күрү импульсларның рецепторлары булып [[челтәркатлау]] тора. Ул баш миенең бүлтәюе буларак һәм асылда '''өч нейрон катламыннан''' тора.
<span>'''Беренче [[нейрон]]нар таякчыклар '''һ</span>әм '''колбачыклар '''дип атала. Яктылык [[
Үзәк чокырчыкның [[
Күрү нервы, димәк, челтәркатлауның ганглиоз катламын ясаган күзәнәкләр тәненең аксоннарыннан тора. Күрү нервның сөяк каналыннан ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">canalis opticus</span>'') күрү нервлар баш сөяге куышлыгына кереп, ми нигезенә бара һәм анда, төрек өяре ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">sella turcica</span>'') алдында, яклары белән алмашып, күрү чаты ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">chiasma opticum</span>'') барлыкка китерә. Алмашу өлешчә генә була, чөнки челтәркатлауның борын (эчке) яртысынан барган җепселләр генә алмаша, тышкы яки чигә яртысы җепселләре хиазманы ягын алмаштырмаяча уза. Хиазмадан соң күрү юллары '''күрү трактлары''' дип атала. Күрү трактларында аерым челтәркатлау кырларыннан җепселләр билгеле аркылы кисем өлкәсендә урнашкан. Шулай, челтәркатлауның өске кырларыннан җепселләр нерв һәм трактның өске бүлекләрендә бара; челтәркатлауның аскы кырларыннан җепселләр — аскы бүлекләрендә. Моның әһәмияте күрү трактлар яки нервларга таралган процессның (мәсәлән, шеш) "юлын" ачыклауда. Зарарланганда төшеп калган челтәркатлауның кырына һәрвакыт капма-каршы күрү кырлары төшеп калганын истә тотарга кирәк. Алмашу н''әтиҗәсе үзенчәлекләре өчен күрү трактларында җепселләр күрү нервында кебек бер күздән генә түгел, ә ике күзнең исемдәш челтәркатлавының яртысыннан'': мәсәлән, сул күрү трактында ике челтәркатлауларның да сул яртысыннан. Шуны искәртергә кирәк, күзнең сындыру мохитләре челтәркатлауга күренгәннең кире сурәтен төшерә һәм, димәк, сул күрү тракты ярсытуны ике күздән дә уң күрү кырларыннан, ә уң күрү тракты сул күрү кырларыннан үткәрә.
Төс сизүче кисәкләрнең I төре озын (кызыл) яктылык дулкыннары белән көчлерәк, урта (яшел) белән түбәнрәк, кыска (зәңгәр) белән тагын да түбәнрәк ярсытыла. II һәм III төр кисәкләре шулай итеп урта һәм кыска дулкыннар белән аеруча көчле ярсытыла.
Барлык өч кисәк тә тигез ярсытылса, ак төс хисе ясала. Ярсыту булмау [[кара төс]] хисен бирә. Һәр өч кисәкнең ярсытылу дәрәҗәсенә карап, нәтиҗәсендә кеше күзе кабул иткән спектр чигендә төсләр һәм аларның төсмерләрнең барлык күп төрлелеге килеп чыга.
Төс сизү бозылу тумыштан һәм булдырылган була.
| |||