Wikipedia

Күрү нервы: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Kitap (бәхәс | кертем)
22 323 үзгәртергә
кирәкле мәкалә
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к clean up using AWB
Юл номеры - 1:
'''Күрү нервы''' ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">Nervus opticus</span>'') — баш мие нервларының икенче пары, алар буенча [[Челтәркатлау|челтәркатлауныңчелтәркатлау]]ның сизгер [[Күзәнәк|күзәнәкләрекүзәнәк]]ләре аша кабул ителгән күрү ярсытулары [[баш мие]]нә тапшырыла.
 
== Анатомия ==
Күрү нервы махсус сизгерлек нервдан гыйбарәт. Күрү нервы үсеше һәм төзелеше буенча гадәти нерв түгел, ә перифериягә чыгарылган һәм ара ми төшләре һәм алар аша зур ярымшарлар кабыклары белән бәйле минең ак матдәсе. Күрү нервы челтәркатлауның ганглиоз күзәнәкләреннән (өченче нерв күзәнәкләрдән) башлана. Бу күзәнәкләрнең үсентеләре күзнең арткы полюсыннан уртага 3 мм га якынрак күрү нервының дискында (яки имчәгендә) урнашкан. Алга таба нерв җепселләре бәйләме рәшәткәле пластинка өскәсендә [[Күзкүз агы|күз агына]]на үтеп кереп, җыйнак нерв кәүсәсе ясый һәм миненгеаль структуралар белән чолган алына. Нерв җепселләре бер-берсеннән миелин катламы белән аерылган.
 
Күрү нерв җепселләренең бәйләме арасында ''челтәркатлауның үзәк артериясе'' (үзәк ретиналь артерия) һәм исемдәш вена урнашкан. Артерия күзнең үзәк өлешендә барлыкка килә, ә аның капиллярлары челтәркатлауның барлык өслеген каплый. Күз артериясе белән күрү нервы ''баш сөяге'' куышлыгына чөйсыман сөякнең кечкенә канаты белән ясалган ''күрү каналы'' аша уза.
 
[[Күз чокыры|Күз чокырының]]ның май җисеме калынлыгыннан узып, күрү нервы уртак сеңер боҗрасына килә. Аның бу өлеше [[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">pars orbitalis</span>'' дип атала. Аннары ул күрү каналына керә ([[Латинский язык|лат.]] ''<span lang="la">canalis opticus</span>'') — бу өлеше [[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">pars intracanalicularis</span>'' исемен йөртә, ә күз чокырыннан баш сөяге куышлыгына [[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">pars intracranialis</span>'' чыга. Монда чөйсыман сөякнең ([[Латинский язык|лат.]] ''<span lang="la">os sphenoidale</span>'') алчат сыры өлкәсендә, күрү нерв җепселләренең өлешчә алмашуы башкарыла — [[Латинский язык|лат.]] ''<span lang="la">chiasma opticum</span>''.
 
Һәр күрү нерв җепселләренең латераль өлеше үз ягында алга таба юнәлә.
Юл номеры - 23:
Күрү импульсларның рецепторлары булып [[челтәркатлау]] тора. Ул баш миенең бүлтәюе буларак һәм асылда '''өч нейрон катламыннан''' тора.
 
<span>'''Беренче [[нейрон]]нар таякчыклар '''һ</span>әм '''колбачыклар '''дип атала. Яктылык [[Күз|күзгәкүз]]гә җиткәч, бу кисәкләрдә барлыкка килгән фотохимик реакция күрү кабыгына тапшырылган импульсларга әйләнә.
 
Үзәк чокырчыкның [[Сарысары тап|сары тапынна]]ынна<nowiki/>н кала таякчыклар һәм колбачыклар челтәркатлауда катшан урнашкан; таякчыклар саны ун тапкырга колбачыклар санныннан күбрәк. Иң ачык күрү урынында, [[сары тап]] өлкәсендә, колбачыклар гына бар һәм һәр колбачык '''икенче нейрон''' булган бер ''биполяр күзәнәк'' белән генә ялганган.  Биполяр күзәнәкләр '''өченче нейронга''' челтәркатлауның эчке катламының ''ганглиоз күзәнәгенә'' импульсларны тапшыра. Ганглиоз күзәнәкләрнең аксоннары сары таптан медиальрәк урнашкан челтәркатлауның бер урынына радиаль кушылалар һәм анда [[Күрү нерв дискы|күрү нервның дискын]] яки имчәген барлыкка китерә.
 
Күрү нервы, димәк, челтәркатлауның ганглиоз катламын ясаган күзәнәкләр тәненең аксоннарыннан тора. Күрү нервның сөяк каналыннан ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">canalis opticus</span>'') күрү нервлар баш сөяге куышлыгына кереп, ми нигезенә бара һәм анда, төрек өяре ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">sella turcica</span>'') алдында, яклары белән алмашып, күрү чаты ([[Латин теле|лат.]] ''<span lang="la">chiasma opticum</span>'') барлыкка китерә. Алмашу өлешчә генә була, чөнки челтәркатлауның борын (эчке) яртысынан барган җепселләр генә алмаша, тышкы яки чигә яртысы җепселләре хиазманы ягын алмаштырмаяча уза. Хиазмадан соң күрү юллары '''күрү трактлары''' дип атала. Күрү трактларында аерым челтәркатлау кырларыннан җепселләр билгеле аркылы кисем өлкәсендә урнашкан. Шулай, челтәркатлауның өске кырларыннан җепселләр нерв һәм трактның өске бүлекләрендә бара; челтәркатлауның аскы кырларыннан җепселләр — аскы бүлекләрендә. Моның әһәмияте күрү трактлар яки нервларга таралган процессның (мәсәлән, шеш) "юлын" ачыклауда. Зарарланганда төшеп калган челтәркатлауның кырына һәрвакыт капма-каршы күрү кырлары төшеп калганын истә тотарга кирәк. Алмашу н''әтиҗәсе үзенчәлекләре өчен күрү трактларында җепселләр күрү нервында кебек бер күздән генә түгел, ә ике күзнең исемдәш челтәркатлавының яртысыннан'': мәсәлән, сул күрү трактында ике челтәркатлауларның  да сул яртысыннан. Шуны искәртергә кирәк, күзнең сындыру мохитләре челтәркатлауга күренгәннең кире сурәтен төшерә һәм, димәк, сул күрү тракты ярсытуны ике күздән дә уң күрү кырларыннан, ә уң күрү тракты сул күрү кырларыннан үткәрә.
Юл номеры - 83:
Төс сизүче кисәкләрнең I төре озын (кызыл) яктылык дулкыннары белән көчлерәк, урта (яшел) белән түбәнрәк, кыска (зәңгәр) белән тагын да түбәнрәк ярсытыла. II һәм III төр кисәкләре шулай итеп урта һәм кыска дулкыннар белән аеруча көчле ярсытыла.
 
Барлык өч кисәк тә тигез ярсытылса, ак төс хисе ясала. Ярсыту булмау [[кара төс]] хисен бирә. Һәр өч кисәкнең ярсытылу дәрәҗәсенә карап, нәтиҗәсендә кеше күзе кабул иткән спектр чигендә төсләр һәм аларның төсмерләрнең барлык күп төрлелеге килеп чыга.
 
Төс сизү бозылу тумыштан һәм булдырылган була.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Күрү_нервы