Кара энергия: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к clean up using AWB |
|||
Юл номеры - 11:
"Планк" галәми обсерваториясенең күзәтүләре буенча күзәтелүче Галәмнең (95,1%) тулы массасы кара энергия (68,3 %), [[кара матдә]]дән (26,8 %) тора (Wilkinson Microwave Anisotropy Probe күзәтүләре нәтиҗәләре рәсемдә күрсәтелгән). Шулай ук [[яшерен масса]] күбесенчә кара энергиядән торырга тиеш.
[[1990]] еллар азагында [[үтә яңа йолдыз]]ларны күзәткәндә Галәмнең киңәюе вакыт белән тизләнүе ачыклана. Соңрак реликт нурланыш, гравитацион [[линза]] ысулы, [[Зур Шартлау]] нуклеосинтезын үлчәүләрне тикшереп Галәм киңәюенең тизләнүе яңадан дәлилләнгән. Барлык күзәтүләр '''ΛCDM моделе''' белән яхшы тасвирлана, шушы модельдә [[Гомуми чагыштырмалылык теориясе|Эйнштейн тигезләмәсе]]нең космологик константасы Λ кара энергия өчен җаваплы була. Модель буенча '''Галәмнең яше 13,75 ± 0,11 млрд. ел'''.
: <math>R_{\mu\nu} - {R \over 2} g_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = G_{\mu\nu} + \Lambda g_{\mu\nu} = {8 \pi G \over c^4} T_{\mu\nu},</math>
|