Һоли: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up
Юл номеры - 1:
'''Һоли''' ([[Хинди теле]]ндә, f., होली, holī) [[Һинд дине]] традициясеннән килеп чыккан Һиндстанның [[Яз бәйрәме]], ул Пхалгун Аеның (Февраль/Март) беренче тулы Ай көнендә бәйрәм ителә. Бу "буяулар бәйрәме" кимендә ике, [[Һиндстан]]ның кайбер өлкәләрендә ун көнгә кадәр дәвам итә.
[[File:Holi Bonfire Udaipur.jpg|left|thumb|upright|2010 елда, [[Удайпур]], [[Раджастхан]]да Джагдиш Гыйбадәтханәсе каршысында Һолика уты]]
 
''Һоли'' дип бу бәйрәмне күбесенчә Төньяк Һиндстанда һәм [[Непал]]да атыйлар, башка җирләрдә бу бәйрәм башка исемнәр астында мәгълүм. Мәсьәлән, Махараштрада ул "Шимга" дип атала, [[Гоа]]да "Шигмо", Мадхья-Прадешта "Фага", [[Көнбатыш Бенгалия]]дә һәм [[Ория]]дә "Дол Ятра". Көньякта бу бәйрәмне "Камадхана" дип атыйлар. <ref>Peter J. Claus, Sarah Diamond, Margaret Ann Mills (Hrsg.): ''South Asian Folklore: An Encyclopedia: Afghanistan, Bangladesh, India, Nepal, Pakistan, Sri Lanka.'' Routledge, New York 2003, S. 286</ref>
 
== Үткәрү һәм мәгънәсе ==
Һоли Һиндстанның иң борынгы бәйрәмнәрнең берсе.<ref>Holi in India (en) [http://www.holifestival.org/holi-in-india.html Holi in India (en)] </ref> Тулы айдан соң биш көн ''Рангапанчами'' дип атала (Ранга = төс; Панчами = 5. [[Ай-кояш календарь]] Көне). Бу көндә барлык [[каста]]лардан, җенес, яшь һәм иҗтимагый статуслардан кешеләр бәйрәмгә килә. Бу шаян үткәрелә һәм кешеләр бер-берсенә буяулы су һәм буяулы "Гулал" порошогын сибәләр. Барлык үзгәртүләргә карамастан хәзерге Һиндстан җәмгыятендә бу бәйрәмнең сакраль мәгънәсен беләләр, элегрәк буяулы порошоклар дәвалы чәчәкләр, тамырлар һәм үләннәрдән ясалган. Хәзерге заманада еш синтетик буяуларны кулланалар, алар зарарлы булырга мөмкин.
[[File:Radha celebrating Holi, c1788.jpg|thumb|[[Радха]] һәм [[Гопи]]лар музыка коралларын уйнатып Һоли бәйрәм итәләр]]
 
Беренче көнне Саламнан Һолика җененең символы булган салам фигурны яндыралар. Бу Һолика җене турында төрле риваятьләр бар, шуларның берсендә сөйләнгәнчә:
 
Балачагында [[Хираньякашипу]] улын принц [[Прахлада]]ны үзенә табынырга өндәгән, ләкин улы бары тик [[Вишну]] Ходаена табынуын дәвам иткән. Хәзер Патшасы үзенең улын үтерергә теләгән, ләкин Вишну Ходае гел аны саклаган. Ахыр чиктә патша үзенең уттан сакланган бертуган туташын бала белән утка керергә әмер биргән. Әмма ут баланы кызганган. Соңыннан кешеләр Һолики җенен бетерү символы буларак бу бәйрәмне үткәрә башлаганнар.
 
Һоли белән шулай ук [[Кришна]]ның балачагы һәм яшьлеге турындагы хикәяләр бәйләнгән.