Одесса: юрамалар арасында аерма

Контент бетерелгән Контент өстәлгән
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
к Робот: Төркем:Одесса-ны Төркем:Әдис-ка үзгәртте
IanraBot (бәхәс | кертем)
к clean up
Юл номеры - 40:
|климат =
|рәсми тел =
|халык саны = {{кимү}} 1 005 591 <ref name="uprstat">[http://www.od.ukrstat.gov.ua/expres/0910/217.doc ОдессаӘдис өлкәсенең төп идарә итү органнары хисап буенча мәгълүматлары 1 сентябрь 2010 ел»]</ref>
|исәп елы = 2010
|халык тыгызлыгы = 6314 <ref>[http://www.odessa.ua/ru/news/29413/ одессадаӘдистә Украина буенча иң зур халык тыгызлыгы ]</ref>
|агломерация =
|милли состав = [[украиннар]], [[руслар]], [[болгарлар]],<br /> [[яһүдиләр]], [[әрмәннәр]] һәм башкалар<ref>2001 елгы халык саны алу буенча</ref>
Юл номеры - 66:
|add3n =
|add3 =
}}'''ОдессаӘдис''' яки тарихи татар исеме '''[[Хаҗибәй]]''' ([[Украин теле|укр.]] ''Одеса'') — [[Украина]]да урнашкан [[шәhәр]]. [[ОдессаӘдис өлкәсе]]нең үзәге. Украинаның [[икътисад]]и, [[мәдәният|мәдәни]], [[сәясәт|сәяси]] үзәкләренең берсе.
 
ОдессаӘдис турында беренче мәгълүматлар [[1415 ел]]га сылтый. Бу вакытта аның урынында [[Хаҗибәй]] дигән татар авылы була.
== География ==
ОдессаӘдис [[Кара диңгез]]нең ОдессаӘдис култыгы ярында, [[Киев]]тан 446 километр көньяк-көнбатышрак урнашкан.
== Тарих ==
[[XIV гасыр]]да [[Алтын Урда]]да [[Туктамыш хан]]ы идарә иткән чорында Хаҗибәй таш кирмәне төзелгән. Татарлар Хаҗибәй кирмәнен Алтын Урданың әһәмиятле көнбатыш порты һәм сәүдә ноктасы буларак кулланганннар.
Юл номеры - 80:
[[Витовт]] идарә иткән чорда Хаҗибәй кирмәне Бөек Литва кенәзлегенә күчә. Соңрак [[XV гасыр]]да [[Госман империясе]] эченә керә. 
 
[[1778]] елда урыслар [[Кырым ханлыгы]]н басып алып, күп кенә Госман империясенә бәйле татар җирләрен яулыйлар, шул исәптән Хәҗибәй кирмәне. Урыслар, аны басып алып, аны үзләрнең көньяктагы таяныч пунктына әйләндергәннәр. 1794 елдан шәһәр, 1795 елда рәсми рәвештә ОдессаӘдис исемен алган. 1941 елда ОдессаныӘдисне алманнар тарфыннан басып алынган. 1944 елның 10 апрельдә азат ителгән. 1965 елда ОдессагаӘдискә [[каһарман-шәһәр]] исеме бирелгән.
=== Климат ===
<div style="width:90%">
{{Шәһәр климаты
|Шәһәр=ОдессаӘдис
|Чыганак=[http://pogoda.ru.net/climate/33837.htm Погода и климат]
| Гый_ур=-0.5 | Гый_ур_явым=34