Иртеш: юрамалар арасында аерма

Монголия Алтае тауларыннан (Кытай) башлап, Зәйсән күленә койганга кадәр Кара Иртеш дип атала. Иртеш югары агымында тигезләрдән һәм таулар арасыннан ага. Үскәмән (Уст-Каменогорск) ГЭС вә Бухтарма ГЭС төзелеше сәбәпле елга Үскәмән шәһәренә кадәр Иртеш эре сусаклагычына әйләндерелгән; Бухтарма сусаклагычы составына Зәйсән күле керә. Үскәмәннән түбәнрәк Иртеш үзәне киңәя. Шул өлештә Иртешкә һәм аның сусаклагычларына Калжир, Курчум, Нарим, Бухтарма, Өлбе, Уба елгалары (уңнан), Кызылсу, Чар елгалары (сулдан) коялар. [[СемипалатинскСимәй]]идандән түбәнрәк Иртеш даладан ага. Бу җирдә ўңнан [[Ом]], сулдан [[Ишем (елга)|Ишем]], [[Тубыл (елга)|Тубыл]] кушылалар.

Иртеш кар, боз һәм яңгыр сулардан туена. Уртача су чыгымы [[Тубыл]]да 2150 м³/сек. Югары агымында ноябрь азагында, кою җирендә ноябрь башында боз белән каплана, апрельдә боз китә. Иртешдан [[Караганда]] шәһәргә кадәр озынлыгы 451 км канал төзелгән. Иртештә балык күп. Кою урыныннан 3784 км аралыгында көймәләр йөрешле. Иртеш буенда [[Үскәмән]], [[СемипалатинскСимәй]], [[Павлодар]], [[Омск]], [[Тубыл]], [[Ханты-Мансийск]] шәһәрләре урнашкан.