Польша-Литва татарлары: юрамалар арасында аерма
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
к using AWB |
к clean up using AWB |
||
Юл номеры - 6:
'''Польша-Литва татарлары''' (''тат.лат. [http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Польша-Литва_татарлары Polşa-Litva tatarları] ; тат.гарәп. ﭘِوُﻟﺷﺎ-ﻟﻳﺗوﺎ ﺗﺎﺗﺎﺭﻟﺎﺭئِ'', ''липкалар'', ''липка татарлары'', ''Беларусь татарлары'') — [[XIII гасыр|XIII]] ([[XIV гасыр|XIV]]) гасырдан [[Литва]], [[Беларусь]]тә, [[Польша]]да, [[Балтыйк буе]]нда яшәүче [[татарлар]].
Гомуми санннары — 26 меңнән артык кеше ([[1993]]): 10 меңнән артык [[
Диннәре: сөнни [[мөселман]]нар, христианнар ([[православие|православ]], [[католицизм|католик]], [[протестантлык|протестант]]).
Телләре: [[Поляк теле|поляк]], [[беларус теле|беларус]], [[татар теле|татар телләре]]. Язулары [[латин әлифбасы|латин]], [[Кириллица|кирил]] һәм [[Гарәп әлифбасы|гарәп әлифбалары]] нигезендә.
[[Рәсем:Bandera Tàtars de Belarus.svg|right|250px|thumb|
== Тарих ==
[[1242]]-1256 елларда [[Batu xan|Бату хан]] Көнчыгыш Аурупаны буйсындырып, татар тәэсире Польшада ныгыткан. [[Tuqtamış xan|Туктамыш хан]] һәм Нугай әмире бәрелешләреннән соң Туктамыш гаскәренең өлеше Бөек Литва кенәзлегенә китәргә мәҗбүр булган. 15 гасырда Литвага вассал өч татар кенәзлеге оеша: [[Мансур кенәзлеге]],[[Җагалдай ханлыгы]] һәм [[Курск төмәнлеге]].
Юл номеры - 257:
Совет әсирлегенә эләккән Польша Татар эскадроны гаскәриләре гомуми Польша әсирләре язмышы НКВД лагерьләрендә кичергәннәр.
1940 елда Польша әсирләре Катынь урманында атып үтерелгән (4 421 кеше). Бүтән урыннарда: [[Старобельск]], [[Осташков]]ск, Украина,
Һәрбер Катынь Хәтер гыйбадәтендә татар мөселман рухание катнаша.
Юл номеры - 270:
Берсе бүрек, икенчесе түбәтәй кия. }}
Сугыштан соң Польша Татар әдәбияте Көнбатыш һөм Шәрык мәдәнияте тоташтыруы нигезендә булдырылган.
===
[[Йомышлы татарлар|Йомышлы татар]] авыллары [[Вилнүс]], [[Каунас]], [[Тракай]], [[Новогрудок]], [[Гродно]], [[Лида]], [[Брест]] шәһәрләре тирәсенә туплана. XIX гасырда һәм авылда һәм шәһәрдә мәчетләр эшләгән. Имамнар [[Бакчасарай]]дагы Таврия Диния нәзаратына буйсына. Әлеге вакытта татар мәхәлләсе [[Өе]] (Ивье), [[Новогрудок]], [[Каунас]] шәһәрләрендә, [[Немеж]], [[Кырык Татар]] һәм [[Райз]] авылларында сакланып калган.<ref>[http://www.verigi.ru/?book=200&chapter=25 Мусульмане Литвы и Беларуси]</ref>
Юл номеры - 287:
====Татар гаскәриенә һәйкәл====
2010 елның 25 ноябрендә Гданьск шәһәрендә "Речь Посполитая Татарына" һәйкәле ачылган. Ачылу тантанасында Польша Президенты Бронислав Коморовский, аның әнисе Ядвига Коморовська (татар нәселеннән), Польша хөкүмәте әгъзалары,
{{цитата|автор=| ...Татар ат өстендә туа — польша татарына куелган әлеге һәйкәл моңа дәлил булып тора — һәркемнең хәтерендә, польша татарлары Речь Посполита дошманнарын, Литва һәм Корона дошманнарын искиткеч җайдаклар буларак җиңгәннәр. Кыюлык, сугышчанлык, хәрби һөнәрне оста өйрәнү нәтиҗәсендә үзләренекеләрдә хозурлык хисе уятсалар, читләр арасына ышанмаслык курку хисе чәчкәннәр. Польша татарлары Речь Посполитага дан алып килгән. Речь Посполита аларны һәрвакыт игътибары белән юатмаса да, алар аңа гел тугры хезмәт иткәннәр, һәркемгә билгеле бит: әгәр татар ярата икән, бөтен кайнар йөрәге белән ярата.}}
| |||