Wikipedia

Идел буе калкулыгы: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
79 055 үзгәртергә
к Робот: Төркем:Түбән Новгород өлкәсе географиясе-ны Төркем:Нижгар өлкәсе географиясе-ка үзгәртте
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к →‎Рельеф: clean up using AWB
Юл номеры - 24:
 
== Рельеф ==
[[Идел]]нең уңъяк ярында, төньякта [[Түбән НовгородНижгар]] белән [[Казан]], көньякта [[Волгоград]] белән Казан арасында урнашкан. Төньяк һәм көнчыгыш өлешләрендә Иделгә таба (хәзер [[Чабаксар сусаклагычы|Чабаксар]], [[Куйбышев сусаклагычы|Куйбышев]], Сарытау, Волгоград сусаклагычларына таба) текә тау битләре белән өзелә; көнбатышта сөзәкләнеп [[Ока-Дон түбәнлеге]]нә төшә; көньякта тарая һәм Ерген калкулыгына күчә. Көнчыгыш өлешнең иң зур биеклекләре [[Хвалынск]] шәһәре тирәсендә (367 м) һәм Жигули тауларында (370 м). [[Субүләр]] платолар ике ярустан тора, елга үзәннәренең тыгыз челтәре, сызалар һәм ерымнар белән телгәләнгәннәр. Югарыгы биегрәк плато (300-360 м), төп елга араларының үзәк өлешләрендә су белән юылудан сакланган. Өслекнең өлешчә җимерелүе нәтиҗәсендә барлыкка килгән түбәнге плато (180-240 м) киңрәк таралыш тапкан.
 
Калкулык палеоген чоры ахыры - неоген башында, юра, акбур һәм палеогенның диңгез утырмалары ([[балчык]], комлык, акбур, трепель һәм диатомитлар) тупланган Сембер-Сарытау бөгелешен үз эченә алган тектоник күтәрелеш нәтиҗәсендә барлыкка килә. Төньяк өлешендә Пермь токымнары ({{comment|акшар|известьташ}}, доломит, гипс, мергельләр) үсеш алган, төньяк-көнбатыш өлеше дүртенчел чор бозлыгы белән капланган була. [[Алатыр елгасы]] бассейнында һәм Иделнең уңъяк ярында шәһәр тибындагы [[Кама Тамагы]] бистәсе тирәсендә Пермь системасының гипс һәм акшарларында карст күренешләре үсеш алган. Идел буеның [[Сембер]] һәм [[Сарытау]] тирәсендәге юра һәм түбән акбур балчыкларында көчле шуышмалар булгалый.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Идел_буе_калкулыгы