Wikipedia

Польша-Литва татарлары: юрамалар арасында аерма

Тарихны интерактив карап чыгу
← Алдагы төзәтмәКиләсе төзәтмә →
Контент бетерелгән Контент өстәлгән
КүрсәтмәлеВики-текст
Marat-avgust (бәхәс | кертем)
79 055 үзгәртергә
IanraBot (бәхәс | кертем)
1 234 896 үзгәртергә
к using AWB
Юл номеры - 1:
[[Рәсем:Grupa żołnierzy Pułku Jazdy Tatarskiej 1919 rok.JPG|right|250px|thumb|Польша Татарлары. Татар гаскәриләр ВаршаваВаршау яклавында, 1919 ел]]
[[Рәсем:Пробуждение журнал Сенкевич Генрик N5 1915.jpg|right|250px|thumb|Һенрик Сенкевич, Нобель лауреаты — Польша Татар вәкиле, 1915 ел]]
[[Рәсем:CharlzTat.jpg|right|250px|thumb|Бөек Британия тәхете мирасчысы, Уэльс шаһзадәсе [[Чарльз (Уэльс шаһзадәсе)|Чарльз]] Польша татарлары белән очраша һәм бергә җырлый. «Британия өчен сугыш»та (1940-1943) катнашкан татар хәрби очучыларына багышланган чаралары. Кружиняны, Польша, 2010 ел.]]
Юл номеры - 58:
[[Файл:Rozmieszczenie Tatarów w Polsce.png|thumb|318x318px]]
 
====Татарлар ВаршаваныВаршауны коткара====
Совет-Польша сугышы вакытында , [[1920]] елда, Тухачевский җитәкчелегендәге Кызыл Гаскәр [[ВаршаваВаршау]]га һөҗүм иткән. Польша маршалы [[Юзеф Пилсудский]] Татар Улан гаскәрләренә Тухачевский гаскәре артыннан һөҗүм итәргә боерык биргән. 14 августта, сугышның хәлиткеч мизгелләрендә, Татар Уланнары Тухачевский гаскәрләренә һөҗүм иткәннәр һәм Кызыл Армия качып китәргә мәҗбүр була. Шулай итеп Польша мөстәкыйльлеген якланган. Пилсудский маршалы рәсми рәвештә татарларга хөрмәт тапшырган.
 
1938 елда Польшада 17 мәчет һәм 2 дога кылу йорты эшләгән.<ref>http://pbc.biaman.pl/dlibra/docmetadata?id=1987&from=&dirids=1&ver_id=&lp=1&QI=A270C3B6F7CEAC299C18EBBA1EDCBAF5-1</ref>
Юл номеры - 244:
[[1936]] елның язында Польша Гаскәрендә Татар эскадроны, 13-нче Вильно полкы оешкан. [[1939]] елның сентябрь ахырында фашистлар каршы Медыка янындагы сугышта Татар эскадроны батырлык күрсәтеп чигенергә дучар булган. Фашистлар һөҗүмнәренә карамастан Татар эскадроны өлеше фашист чолганышыннан чыгып котылган, ләкин бүтән Татар эскадроны өлеше Фашист һәм Совет әсирлегенә эләккән.
 
[[ВаршаваВаршау]]ны буйсындырганнан соң алман фашистлары татарлардан үч алганнар: ВаршаваВаршау Татар зиратын мәсхәрәләгәннәр, аның урынына танк ангары оештырганнар, фашистлар ВаршаваВаршау Татар мәчетен җимергәннәр, Татар мөфтияте бай архивын юк иткәннәр, Польша Татар китапханәсен яндырганнар. Күп Татар эскадроны гаскәриләре Польша, бүтән Европа дәүләте антифашист каршылыгына кушылган.
 
Күп татарлар Британия өчен сугышында хәрби очучы булып катнашканнар. Британия тәхете мирасчысы, Уэльс шаһзадәсе Чарльз [[2010]] елда Польша татар авылында "Кружиняны"да була һәм татар очучысы батырлыгы хәтере өчен рәхмәт белдерә.
Юл номеры - 274:
 
===Польша===
Икенче бөтендөнья сугышыннан соң ССРБ тарафыннан аннексияләнгән җирләрдән кайбер татарлар Польшаның [[:Pl:Ziemie odzyskane|яңа көнбатыш территорияләренә]] ([[Вроцлав]], [[Олесница]], [[Зелёна-Гура]], [[Згожелец]]) күчеп урнаша. Иң зур диаспораларның берсе [[Гожув-Велькопольски]]да оеша: [[Новогрудок|Новогрудектан]] күчеп килгән шәһәрнең Янице районына килеп төпләнә. Татарларның күпчелеге Гожувтан [[ВаршаваВаршау]]га яисә [[Подлясье воеводалыгы|Подлясьегә]] күчеп китсә дә, җирле халык ул районны әле дә ''Татарские-Гурки'' дип атый.<ref>http://gorzow.wyborcza.pl/gorzow/1,36844,18970785,waleczne-i-wierne-rzeczypospolitej-plemie-czyli-gorzowianie.html?disableRedirects=true</ref><ref>http://www.echogorzowa.pl/news/16/mija-dzien/2015-09-24/na-gorzowska-ziemie-przywiodl-ich-przed-laty-imam-12560.html</ref>[[Рәсем:Tatarhaykale.jpg|right|300px|thumb|Татар гаскәриенә һәйкәл, [[Гданьск]] шәһәре, [[Польша]]. [[:pl:Park Oruński#Kultura tatarska|Орунски паркындагы]] ''Татар халкы мәдәни үзәге'' буенда урнашкан.]]
 
Польшаның [[Подлясье воеводалыгы]]нда ике авылда ([[Боһоники]] һәм [[Крушиняны]]) татарлар тупланып гомер итә, авылга нигез салучылар да - татарлар. Шуларның берсендә — 5, икенчесендә — 2 генә татар гаиләсе калган. Элегрәк татарлар бу авылларда күпләп яшәгәннәр, ләкин, тора-бара, зур шәһәрләргә күченеп киткәннәр.
Юл номеры - 300:
* [[:be:Якуб Шынкевіч|Якуб Шынкевич]] — мөфти.
* [[:be-x-old:Ібрагім Канапацкі|Ибраһим Канапацкий]] — беларус сәяси, мәдәни эшлеклесе.
* [[Лука Беганский]] — ВаршаваВаршау герцоглыгы һәм Польша Патшалыгы армияләре җитәкчесе.
* [[:en:Aleksander Jeljaszewicz|Александр Еляшевич]] — Польша армиясе хәрбие.
* [[:be:Бекір Міхайлавіч Смольскі|Бекир Михайлович Смольский]]
Юл номеры - 321:
* [[Бруно Абаканович]] — литвалы математик, уйлап табучы һәм [[мөһәндис]]-электрик.
* [[Магдалена Абаканович]] — поляк сынчысы.
* [[Лука Беганский]] — ВаршаваВаршау герцоглыгы һәм Польша Патшалыгы армияләре җитәкчесе.
* [[Александр Желжажевич]] — Польша армиясе хәрбие.
* [[Сәлим Хазбиевич]] — поляк язучысы, укытучы-профессор.
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/wiki/Польша-Литва_татарлары